Tổng quan

Ngày nay, dù bạn có là người chưa biết gì về tiền mã hóa hay blockchain, bạn cũng có thể nghe đâu đó đến khái niệm Web3 từ truyền thông, mạng xã hội, bạn bè, đồng nghiệp,… của mình. Họ chắc hẳn sẽ nói rằng công nghệ Web3 là tương lai của Internet và cách thức mà Web3 sẽ thay đổi cách chúng ta làm việc, kết nối, giao dịch với nhau như thế nào.

Trong bài viết Web 3.0 là gì? Tại sao Web 3.0 là kỷ nguyên mới của thế hệ Internet tiếp theo GFS Blockchain đã giúp bạn hiểu được Web3 là gì? Các giai đoạn phát triển của Internet cũng như lý do mà Web3 được coi là kỷ nguyên của thế hệ Internet tiếp theo. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng GFS Blockchain làm rõ các yếu tố về công nghệ và khái niệm của Web3 để làm sáng tỏ câu hỏi liệu Web3 có mở ra mô hình kinh doanh và cơ hội mới không nhé?

*** Bài viết này thuộc chuỗi Series Web3 Series của GFS Blockchain nhằm cung cấp tất cả các kiến thức từ căn bản tới nâng cao về Web3.

Yếu tố công nghệ của Web3

Wallet (Ví)

Ví chính là cánh cửa đầu tiên mà người dùng tương tác trực tiếp với mạng blockchain. Ví Web3 cho phép người dùng truy cập và quản lý tài sản và dữ liệu của chính mình bằng các khóa riêng tư mà không thông qua một bên trung gian (bên thứ 3) nào. Thông qua ví, người dùng tương tác với các hợp đồng thông minh và mã thông báo.

Vậy người dùng truy cập thông qua Ví như thế nào?

Đầu tiên, bạn nhất định phải hiểu rõ: dù nói là Ví nhưng Wallet không phải là một chiếc “ví thông thường” đựng Chứng minh thư nhân dân, thẻ tín dụng, hay tiền mà chúng ta vẫn đang sở hữu; Wallet (Ví) là tài khoản chứa nhiều thông tin về bạn hơn bất kỳ dịch vụ tập trung nào có thể.

Để làm rõ hơn điều này, chúng ta cùng mường tượng qua hình ảnh dưới đây

Như vậy có thể thấy, nếu như ở Web1, bạn truy cập dữ liệu của mình trên server (máy chủ) và máy chủ kiểm soát mọi dữ liệu của bạn; thì ở Web2, khi bạn truy cập mạng xã hội, bạn cũng đang truy cập dữ liệu của mình trên một máy chủ và máy chủ trung gian của mạng xã hội đó cũng có thể kiểm soát dữ liệu đó. Và chắc hẳn trong thời đại công nghệ thông tin như hiện nay, bạn hoàn toàn hiểu được rằng, ai là người có quyền kiểm soát dữ liệu, người đó là người có quyền lãnh đạo đúng không nào? Vậy ở Web3 thì sao? Trong Web3, về mặt khái niệm, người dùng chính là người có quyền kiểm soát dữ liệu và nội dung của họ. Đồng thời, dữ liệu cũng có thể tiếp tục tồn tại trên các máy chủ khác nhau.

Có nhiều loại ví web3 và chúng được sử dụng cho người dùng và từng trường hợp sử dụng khác nhau.

• Ví sử dụng online và ví dùng offline

Ví online (hay còn gọi là ví nóng) như Metamask, Trustwallet,… là ví trực tuyến, giúp người dùng dễ dàng truy cập vào các dApps, DeFi, hay NFT. Tuy nhiên, cũng chính vì điều này mà chúng dễ bị hacker tấn công và lừa đảo hơn.

Ví offline (hay còn gọi là ví lạnh): loại ví này khó sử dụng hơn với DeFi và các dApps. Tuy nhiên, chúng được đánh giá là an toàn hơn nhiều.

• Ví cứng, ví mềm

Ví mềm thường chỉ được kích hoạt cho các giao dịch và có thể hoạt động cả trực tuyến và ngoại tuyến trong các ứng dụng nội bộ.

Ví cứng là thiết bị bên ngoài được sử dụng để lưu trữ khóa. Chúng chỉ được kết nối với Internet khi được sử dụng, ví dụ như bán một NFT đắt tiền.

• Ví một người hoặc nhiều người kiểm soát

Ví một khóa được sử dụng bởi các cá nhân, và trách nhiệm bảo mật là do chính mỗi cá nhân.

Ngược lại, ví đa khóa là khóa có nhiều người cùng phê duyệt và được bảo mật cấp doanh nghiệp. Chúng được sử dụng hầu hết bởi các tổ chức, các quỹ hoặc các tổ chức tự trị phi tập trung DAO.

• Ví do bên thứ 3 kiểm soát hoặc do người dùng tự kiểm soát

Ví lưu ký là ví do người dùng vận hành, nhưng chìa khóa được giữ và được quản lý bởi nhà cung cấp dịch vụ lưu ký bên thứ ba.

Ví tự quản lý được quản lý trực tiếp bởi chủ sở hữu, người tự giữ và quản lý các chìa khóa.

Ví có ý nghĩa như thế nào?

• Đối với người dùng

Tài khoản ở mọi nơi: nếu bạn muốn truy cập vào những bài báo cần trả phí, bạn cần nhập thông tin cá nhân và đăng ký trước khi bạn muốn truy cập vào những bài báo đó. Nhưng với ví Web3 thì không, bạn chỉ cần kết nối ví và đồng ý lệnh giao dịch.

Quyền sở hữu kỹ thuật số: ví dụ dễ hiểu là, khi bạn sử dụng các dịch vụ phát trực tuyến, nếu dịch vụ này thu hồi hoặc đóng quyền truy cập, phim hay bài hát của bạn sẽ không được phát. Nhưng ví Web3 cho phép tài sản của bạn hoạt động như trong thế giới thực.

• Đối với các doanh nhân, hoặc doanh nghiệp

Dữ liệu tốt hơn: trong Web2,  những nền tảng nào mà xây dựng được hệ thống dữ liệu lớn sẽ chiến thắng. Nhưng trong Web 3, người dùng có thể cho phép các thuật toán chạy trên tất cả dữ liệu của họ, tạo ra các cơ hội cạnh tranh mới.

Một công cụ quản lý tài sản: những ví sở hữu NFT (ví dụ Cryptopunk) được ghi lại công khai cho tất cả mọi người xem. Bạn có thể tương tác với những người  nắm giữ NFT của mình bằng cách biết ví nào chứa các tài sản tương ứng.

Tokens (Mã thông báo)

Mã thông báo là đại diện kỹ thuật số của tài sản trong web3. Chúng tồn tại trong mạng blockchain và đại diện cho giá trị, có thể là tiền tệ hoặc quyền, tài sản kỹ thuật số nguyên bản. Chúng được lưu trữ trong các mạng blockchain ghi lại địa chỉ ví “sở hữu” mã thông báo. Mã thông báo có thể có các hành vi được xác định bởi hợp đồng thông minh để tăng chức năng của chúng.

Trong web3, mã thông báo được xác định và đăng ký duy nhất trên mạng blockchain và có hai dạng chính: mã thông báo mạng gốc và mã thông báo xác định theo hợp đồng.

Smart contracts (Hợp đồng thông minh)

Hợp đồng thông minh là các chương trình máy tính chạy trên mạng blockchain để xác định hành vi của các mã thông báo. Chúng giúp tạo phần mềm phức tạp, phi tập trung như hoán đổi mã thông báo, NFT,… Hợp đồng thông minh đặt ra các điều kiện cho các giao dịch phi tập trung mà không cần đến cơ quan có thẩm quyền của bên thứ ba tập trung để xác minh. Nói cách khác, hợp đồng Web3 chi phối các quy tắc của bất kỳ thỏa thuận Web3 nào.

Các trường hợp sử dụng cho hợp đồng thông minh Solidity hoặc hợp đồng Web3, bao gồm các dịch vụ tài chính phi tập trung (đặc biệt là trong các giao thức DeFi), danh tính kỹ thuật số phi tập trung và xây dựng DAO (các tổ chức tự trị phi tập trung). Hơn nữa, các trường hợp sử dụng bao gồm các ứng dụng trò chơi hợp pháp, mã hóa và phi tập trung.

Các biến hợp đồng thông minh

Để hiểu cách viết hợp đồng Web3, bạn cần hiểu các biến cơ bản. Hơn nữa, bạn cần xác định các biến sau để tạo các điều khoản của thỏa thuận hợp đồng thông minh:

• Các bên tham gia giao dịch
• Loại tài sản được trao đổi
• Điều kiện của giao dịch

Biến thứ ba có nghĩa là bạn cần phải thực hiện các điều khoản nhất định trước khi giao dịch Web3 được thực hiện. Do đó, điều khoản này loại bỏ nhu cầu của người trung gian hoặc cơ quan có thẩm quyền để hoàn thành giao dịch. Hơn nữa, điều này có nghĩa là ngay cả các giao dịch ẩn danh hoặc giả danh đều có thể thực hiện được.

Các khái niệm của Web3

Tại sao phải xây dựng trên Web3?

Không gian Internet phụ thuộc nhiều vào lưu lượng người dùng và dữ liệu người dùng. Trong mô hình Web 2.0, việc nắm giữ người dùng và bảo mật dữ liệu của họ là một nguồn lợi thế cạnh tranh quan trọng đối với các công ty. Tuy nhiên, các cổng thông tin Internet hiện tại không chia sẻ thông tin ngay cả khi tổng hợp, khiến khách hàng khó xuất dữ liệu xã hội và nội dung khác của họ một cách nhanh chóng. Vì vậy, ngay cả khi họ không hài lòng với các dịch vụ của một nền tảng cụ thể, họ cũng khó lòng dám từ bỏ nền tảng ấy. Với Web3, tình hình này có thể sẽ thay đổi, khi Internet thời đại mới cố gắng khai thác dữ liệu của khách hàng để kiếm tiền bằng cách sử dụng một hệ thống dựa trên giá trị. Do đó, công nghệ phục vụ cho việc xây dựng các cổng thông tin mở chia sẻ trực tiếp giá trị với khách hàng để tạo ra giá trị cho tất cả những người tham gia. Bạn có bao giờ tự hỏi làm thế nào mà Web3 làm được điều đó? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu những đặc quyền khác nhau mà Web 3.0 sẵn sàng cung cấp cho người dùng như dưới đây nhé.

Quyền sở hữu chưa từng có

Trong trường hợp Web 1.0 và Web 2.0 chưa bao giờ nói về quyền sở hữu đối với mọi người nói chung, thì Web 3.0 đặt nền tảng của nó dựa trên khái niệm này. Nó giúp người sáng tạo, nhà phát triển và người dùng có quyền sở hữu nội dung và nội dung kỹ thuật số của họ. Ví dụ: giả sử bạn tham gia vào một trò chơi web2 và mua một tài sản trong trò chơi được liên kết trực tiếp với tài khoản của bạn. Nếu nhà phát triển trò chơi xóa tài khoản của bạn hoặc bạn bỏ trò chơi vì bất kỳ lý do gì, bạn sẽ mất tài sản trong trò chơi và giá trị khoản đầu tư của mình. Tuy nhiên, đây không phải là trường hợp của Web 3.0, nơi mọi người đều có quyền sở hữu. Khi bạn mua tiền điện tử hoặc NFT, bạn có quyền sở hữu độc quyền đối với tài sản. Ngay cả người sáng tạo cũng không thể tước đoạt quyền của bạn. Ngoài ra, nếu bạn định xử lý tài sản trong trò chơi, bạn có thể giao dịch hoặc bán chúng trên thị trường mở và thu hồi vốn đầu tư.

Kháng kiểm duyệt

Động lực kiểm soát giữa các nền tảng kỹ thuật số và những người sáng tạo kỹ thuật số rất dễ gây gián đoạn và không đồng đều. Trong cơ sở hạ tầng Web2, người sáng tạo thường phải hạn chế khả năng sáng tạo của họ dựa trên các cổng mà họ liên kết. Cuộc khủng hoảng này được đưa ra ánh sáng khi một trang web nội dung người lớn nổi tiếng do người dùng tạo tên là OnlyFans quyết định cấm nội dung khiêu dâm trên hệ sinh thái của nó. Quyết định này đã gây ra sự phẫn nộ trong số hơn một triệu người sáng tạo nội dung làm việc trên nền tảng này. Họ cảm thấy rằng công ty đang cướp đi nguồn thu nhập của họ. Các nhà phát triển đã phản đối và công ty đã rút lại quyết định của mình. Mặc dù những người sáng tạo đã chiến thắng trong cuộc chiến, toàn bộ tình huống đã làm nổi bật lỗi lớn đang tồn tại trong cụm Web2: những người sáng tạo mất thiện chí và theo sau khi họ rời khỏi nền tảng của họ. Điều thú vị là đây không phải là trường hợp của Web 3.0, nơi dữ liệu được lưu trữ trên kênh blockchain. Khi các nhà phát triển từ bỏ một nền tảng, họ có thể mang theo danh tiếng của mình. Họ có thể dễ dàng chuyển sang một cụm khác và bắt đầu làm việc từ họ đã rời đi trước đó mà không bị mất giá trị. Khả năng chống kiểm duyệt khiến Web 3.0 trở thành lựa chọn hàng đầu cho những người tạo nội dung kỹ thuật số.

Nhận dạng độc lập

Trong thiết lập truyền thống, người dùng cần tạo một tài khoản riêng cho mọi nền tảng xã hội mà họ sử dụng. Ví dụ, họ có tài khoản Twitter, tài khoản Facebook, tài khoản Instagram,… Thường thì người dùng phải đối mặt với vấn đề kiểm duyệt khi truy cập quá nhiều nền tảng. Một lỗi duy nhất và những cổng thông tin này hoàn toàn có thể ném bạn ra khỏi cuộc sống xã hội của bạn. Ngoài ra, một số cổng yêu cầu người dùng tin tưởng họ cung cấp dữ liệu cá nhân để mở tài khoản. Web3 cố gắng giải quyết những vấn đề này bằng cách cho phép người dùng kiểm soát hoàn toàn danh tính kỹ thuật số của họ. Điều này xảy ra với sự trợ giúp của địa chỉ Ethereum và hồ sơ ENS. Địa chỉ Ethereum tạo điều kiện cho một lần đăng nhập duy nhất cho tất cả các nền tảng và do đó đảm bảo tính bảo mật, khả năng chống kiểm duyệt, ẩn danh, minh bạch và bất biến.

Thanh toán tiền mã hóa

Web3 sử dụng tiền mã hóa để thanh toán, không giống như Web2, phụ thuộc vào các ngân hàng và các công ty xử lý thanh toán cho mục đích này. Cụm phi tập trung giúp Web 3.0 đưa dân số không có ngân hàng vào theo đuổi giao diện ngân hàng tiền mã hóa. Ngoài ra, nó cố gắng thúc đẩy các dịch vụ tài chính cho những người sống ở các quốc gia có động lực phức tạp, chẳng hạn như các khu vực dễ xảy ra chiến tranh. Web3 sử dụng tiền mã hóa như ETH để tạo điều kiện thanh toán trên toàn thế giới trực tiếp trong trình duyệt mà không có bất kỳ sự tham gia nào của bên thứ ba.

Giao diện đáng tin cậy

Web 3.0 được coi là tương lai của Internet và sự đổi mới công nghệ. Lớp cơ sở hạ tầng do Web3 cung cấp cho thấy rằng công nghệ này cung cấp giao diện phi tập trung, không tin cậy và hiệu quả về chi phí để có kết quả tối ưu. Quản lý tài sản ảo và nội dung kỹ thuật số trên sổ cái phân tán giúp xác định quyền sở hữu trên web. Ví dụ: nếu một người sáng tạo kỹ thuật số đưa ra yêu cầu cụ thể về bộ sưu tập của mình, thì người mua sẽ nhanh chóng xác minh yêu cầu của anh ta trên blockchain mà không gặp bất kỳ rắc rối nào. Hơn nữa, việc sử dụng các hợp đồng thông minh làm cho các giao dịch có thể kiểm tra được và bất biến. Do đó, người sáng tạo hoàn toàn có quyền tự do ra mắt sản phẩm của mình trên một phương tiện đáng tin cậy trong khi chủ sở hữu được đảm bảo hoàn toàn về việc mua hàng của họ.

Kết luận

Web3 có tiềm năng to lớn để tận dụng một mạng Internet mở, phong phú và có giá trị hơn cho tất cả mọi người để phát triển và phát triển. Các công ty mới có thể sử dụng cơ sở hạ tầng Web 3.0 phi tập trung để phát triển các cộng đồng tập trung xung quanh các thương hiệu và sản phẩm của họ, điều này gây rắc rối trong các phiên bản web trước đó. Các công ty hiện tại có thể sử dụng công nghệ này để chuyển sang các hệ sinh thái được hỗ trợ bởi blockchain, nơi người dùng có toàn quyền sở hữu đối với tài sản và nội dung của họ. Kỷ nguyên đổi mới công nghệ tiếp theo có khả năng mở ra những cơ hội to lớn cho tăng trưởng và phát triển công nghiệp, tài chính, kinh tế và xã hội. Nếu bạn là một người đam mê công nghệ và có kế hoạch tìm hiểu thêm về Web 3.0, tương lai của Internet, thì GFS nghĩ rằng, bạn nên tham gia vào một số khóa học blockchain chuyên dụng, nơi bạn có thể có được kiến thức chủ quan và thực tế về ngành một cách hiệu quả.