Tổng quan

Đối với những người dùng DeFi hàng ngày, và những người mới sử dụng tiền mã hóa, thì phí gas trên Ethereum luôn là một vấn đề nan giải. Do vậy, khi các giải pháp mở rộng quy mô lớp 2 (Layer 2) như Optimistic Ethereum (OE) hay Arbitrum ra đời, người ta kỳ vọng về một sự chuyển mình mạnh mẽ của các sàn giao dịch phi tập trung (DEX). Hàng loạt DEX tên tuổi như Uniswap, Sushiswap, Curve, Balancer,… đã đổ xô vào hai nền tảng này với các mức độ khác nhau, cho thấy một bức tranh thị trường DEX trên Layer 2 năm 2021 đầy màu sắc.

*** Bài viết này thuộc chuỗi Series DEX Workspace của GFS Blockchain nhằm nghiên cứu từ căn bản tới nâng cao cũng như tốc độ phát triển hiện tại về lĩnh vực DEX – Một mảnh ghép không thể thiếu của Hệ sinh thái DeFi. Tổng hợp các bài viết của DEX Workspace –> Xem tại đây

Hãy cùng GFS Blockchain điểm danh các con số này qua bài viết dưới đây nhé.

DEX TVL bằng Optimistic Rollup

Nhìn vào số liệu trên, có thể thấy tổng giá trị bị khóa (TVL) trong các hợp đồng thông minh của các DEX lớp nhất như Curve, Sushiswap, Balancer, Uniswap,…  trên cả hai nền tảng Arbitrum và Optimistic Ethereum (OE) đã tăng trưởng tốt kể từ khi ra mắt. Các DEX trên Arbitrum đã được hưởng nhiều lực kéo ban đầu hơn – có 12 sàn giao dịch hiện được triển khai trên Layer 2, với 7 sàn TVL đã hơn 50 triệu đô la (Curve & SushiSwap đã dẫn đầu về TVL). Chỉ có 3 DEX trên OE vào thời điểm viết bài, trong đó Uniswap là lớn nhất.

Khối lượng giao dịch DEX bằng Optimistic Rollup

So sánh khối lượng trên Uniswap và SushiSwap, dữ liệu cũng chỉ ra rằng Arbitrum được áp dụng nhiều hơn trong những tháng gần đây. Tuy nhiên, mặc dù TVL của Sushi trên Arbitrum cao hơn, Uniswap V3 cũng đã chứng kiến khối lượng giao dịch cao hơn trên Layer 2 một phần do hiệu quả sử dụng vốn của Uniswap lớn hơn. Ngoài ra, khi so sánh khối lượng Uniswap trên cả hai nền tảng, khối lượng giao dịch trên OE ít biến động hơn – trong khi đó Uniswap trên Optimism có khối lượng ổn định hơn trong các giao dịch hàng ngày vào giữa tháng 9 và cuối tháng 10 năm nay.

Số lượng giao dịch bởi Optimistic Rollup

Việc xem xét số lượng giao dịch vẽ ra một bức tranh hơi khác so với bức tranh về khối lượng giao dịch hay dữ liệu TVL, với Uniswap trên Optimism có số lượng giao dịch cao hơn trong một vài tháng gần đây – lượng giá trị đô la cao hơn trên Arbitrum được thúc đẩy bởi một số giao dịch có quy mô lớn hơn. Mặc dù trên tất cả các chỉ số, cả hai giải pháp Layer 2 này vẫn còn một số chặng đường trước khi vượt qua Ethereum mainnet.

Thị phần của Uniswap trong khối lượng giao dịch DEX

Ta có thể thấy rằng: khi nhìn vào thị phần khối lượng giao dịch của Uniswap (ở bức tranh bên dưới), chúng ta sẽ thấy nổi bật lên mức độ cạnh tranh của DEX trên Arbitrum. Chúng ta cũng thấy rõ rằng, ở thời điểm hiện tại, thị phần của DEX trên Layer 2 vẫn thấp hơn so với trên Ethereum Mainnet. Uniswap cũng yếu thế hơn so với Sushiswap mặc dù nó cũng có một lượng khối lượng giao dịch đáng kể trên Arbitrum. Ngoài ra, sự thống trị của Uniswap trên OE có thể có nguyên do vì áp dụng OE sớm, tuy nhiên nó có thể sẽ bị soán ngôi vị trí độc tôn khi nhiều DEX chuyển sang OE hơn.

Hiệu quả sử dụng vốn của DEXs qua Optimistic Rollup

Cũng có sự khác biệt đáng chú ý về hiệu quả sử dụng vốn của DEX trên các Layer 2 và trên Mainnet. Uniswap V3 có hiệu quả sử dụng vốn trên mainet tốt hơn do hỗ trợ khối lượng giao dịch lớn hơn đáng kể với ít TVL hơn so với SushiSwap và Curve. Hiệu quả sử dụng vốn này cũng được thể hiện rõ nét, tương tự như trên Layer 2 – nghĩa là Uniswap cũng có hiệu quả sử dụng vốn cao hơn các DEX khác. Uniswap trên Arbitrum đã tăng hơn 50% hiệu quả so với Layer 1 (chỉ đạt 41%), trong khi đó Uniswap trên OE hiện đang chuyển TVL của mình với tỷ lệ thấp hơn trên Mainnet là 25%.

Tỷ lệ doanh thu của Uniswap trên các mạng

Khi chia nhỏ hiệu quả sử dụng vốn của Uniswap V3 trên các mạng Mainnet, Arbitrum và Optimism, tỷ lệ đóng góp vào doanh thu của Uniswap trên Layer 2 cao hơn đáng kể so với Mainnet. Hơn 80% doanh thu trên Arbitrum là từ nhóm ETH/USDC (0,05%), có 30% TVL của DEX trên mạng và có doanh thu (khối lượng/TVL) liên tục trên 150%. Nhóm hiệu quả nhất của Uniswap OE là ETH/USDT (0,05%), tuy nhiên, chỉ có ~ 5% TVL của DEX về Optimism là nằm trong nhóm này. Các nhóm Uniswap lớn nhất trên Mainnet có doanh thu cao hơn nhưng đại diện cho tỷ lệ TVL tổng thể nhỏ hơn, vì tính thanh khoản đa dạng hơn trên nhiều nhóm so với Layer 2. 05 nhóm lớn nhất chỉ chiếm 32% tổng số TVL trên Mainnet, so với 85% và 80% trên Optimism và Arbitrum tương ứng.

Yếu tố thúc đẩy sự khác biệt về TVL giữa các Layer 2 có thể là do thiếu các dự án hiện đang được đưa vào OE. Mặc dù là DEX truyền thống lớn nhất trên mạng, Uniswap có 9 mã thông báo với tính thanh khoản có sẵn trên OE – đây là một nửa số mà họ có trên Arbitrum và một phần tư số có thể được giao dịch trên Arbitrum thông qua SushiSwap. Mặc dù luôn có sự khác biệt về tiêu chuẩn niêm yết giữa hai DEX trên Mainnet, với việc Sushi luôn có sẵn số lượng lớn hơn các mã thông báo (~ 330 so với ~ 250), có vẻ như Uniswap trên OE vẫn chưa đạt đến khối lượng mã thông báo quan trọng danh sách để bắt đầu thu hút số lượng người dùng tương tự như trên Arbitrum. Khi nhiều dự án triển khai trên Optimism sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc này.

Token thanh khoản có sẵn

Như dự kiến, Uniswap OE hiện chỉ có các token lớn nhất có sẵn – vốn hóa thị trường trung bình của các token được giao dịch trên OE vẫn là ~ 10,5 tỷ đô la. Con số này cao hơn so với cả Uniswap và SushiSwap trên Arbitrum (tương ứng ~ 840 triệu USD/ ~ 610 triệu USD) và lớn hơn đáng kể so với mức vốn hóa thị trường trung bình của các token được giao dịch trên cả hai DEX trên Mainnet (~ 230 triệu USD / ~ 60 triệu USD).

Tỷ lệ TVL của các DEX thông qua Optimistic Rollup

Uniswap là một trong số ít các DEX lớn có trên cả Optimistic Rollup (Giao thức HOP, một cầu nối token rollup-to-rollup). Mặc dù TVL của Uniswap có khởi đầu nhanh hơn trên OE do Layer 2 ra mắt sớm hơn, nhưng hiện tại tỷ lệ của nó trên cả OE và Arbitrum đã ổn định ở mức khoảng 60/40 nghiêng về Arbitrum (TVL cho HOP trên hai nền tảng cho thấy một bức tranh đáng kể tương tự).

Giá trị USD trên mỗi giao dịch của Uniswap

Khi so sánh giá trị USD trên mỗi giao dịch của Uniswap trên các mạng, chúng tôi thấy bằng chứng rằng Layer 2 đã cho phép những người chơi có giá trị giao dịch nhỏ hơn tương tác với Uniswap. Giao dịch trên Uniswap OE đã nhỏ hơn, với quy mô giao dịch trung bình khoảng 20 đô la so với 200 đô la trên Mainnet. Sau khoảng thời gian gia tăng ban đầu, quy mô giao dịch trên Arbitrum thấp hơn Mainnet nhưng giá trị trung bình của một ngày cao hơn đáng kể so với trên OE ở mức 160 đô la. Thời gian sẽ cho biết liệu Layer 2 có hội tụ hay không hay đây là dấu hiệu của những người dùng khác nhau dựa vào hai giải pháp mở rộng.

Độ ổn định của TVL

So sánh mười nhóm Uniswap hàng đầu có sẵn trên cả OE và Arbitrum, có sự khác biệt đáng chú ý về độ ổn định của TVL. Khi tập trung vào những ngày mà thanh khoản bị rút khỏi các nhóm, Arbitrum LP đã chứng kiến tỷ lệ phần trăm trung bình giảm TVL cao nhất trong tất cả trừ một trường hợp duy nhất. Điều này không liên quan trực tiếp đến quy mô nhóm và cho thấy tính thanh khoản kém ổn định hơn được gửi trên các nhóm Uniswap Arbitrum so với OE. Trong nhiều trường hợp, ngày sụt giảm trung bình trên Arbitrum chứng kiến hơn 10% TVL rời khỏi các nhóm này, so với OE nơi phần lớn các nhóm tương tự có trung bình ít hơn 5% dòng ra vào những ngày TVL giảm. Trong 3 nhóm, số liệu này trên OE thậm chí còn thấp hơn trên Mainnet, cho thấy tại thời điểm này, các nhà tạo lập thị trường kiên định hơn.

 TVL của Uniswap theo loại token

Khi đánh giá khối lượng và TVL theo loại mã token, Uniswap trên OE có tỷ lệ Stablecoin cao hơn nhiều (trên 50% trên cả hai chỉ số), trong khi trên Arbitrum, ETH là phổ biến nhất (50% khối lượng, 40% TVL). Các mã thông báo khác (ngoài ETH và Stablecoin) đã chứng kiến mức độ phổ biến tương tự trên cả hai L2 (~ 7% khối lượng và ~ 25% TVL), trong khi Mainnet có hoạt động cao hơn nhiều trong các danh mục này (20% khối lượng, 35% TVL).

TVL của Uniswap theo mức phí Pool

Đặc điểm nổi bật của Uniswap V3 là tính thanh khoản tập trung – khả năng phân bổ cung cấp thanh khoản trong phạm vi trên đường giá, với sự linh hoạt bổ sung cho các nhà cung cấp thanh khoản để lựa chọn giữa các mức phí. Ở các mức phí cao hơn, tính thanh khoản có thể ít được sử dụng hơn, nhưng tiềm năng lợi nhuận cao hơn. So sánh TVL trên các mức phí của Uniswap pool, Uniswap trên Arbitrum có tỷ lệ TVL của họ lớn hơn đáng kể ở các mức phí cao hơn (0,3% và 1%) so với trên mạng chính Ethereum hoặc Optimism. Các mức phí cao hơn thường dành cho các cặp mã thông báo có tỷ lệ giá kém ổn định hơn, cho thấy việc tạo ra nhiều thị trường hơn trong các nhóm kỳ lạ trên Arbitrum, chẳng hạn như ETH / GMX (1%), trong đó 33% TVL của Uniswap trên mạng đã được phân bổ.

Phí gas trong ngày

Lợi ích trực tiếp nhất của Layer 2 là chi phí giao dịch giảm và các giao dịch lấy mẫu từ các nhóm Uniswap cho thấy rằng phí gas trên Optimism thấp hơn đáng kể so với trên Ethereum Mainnet. Phân tích các giao dịch từ một trong những nhóm lớn nhất trên Uniswap OE (DAI / ETH), phí gas trung bình cho việc hoán đổi nằm trong khoảng từ 3% đến 4% chi phí của chúng trong nhóm Uniswap tương đương trên Ethereum Lơp-1. Các mô hình trong ngày về chi phí giao dịch của nhóm cũng tương tự trên L2 như trên Mainnet, với chi phí giao dịch thấp hơn vào các giờ buổi sáng so với giờ chiều (UTC).

Vấn đề cần lưu ý

Công nghệ Rollup vẫn còn tương đối mới và việc triển khai không bị ảnh hưởng bởi sự gia tăng hoạt động, với Arbitrum One trải qua thời gian ngừng hoạt động khoảng 45 phút vào ngày 14 tháng 9 năm 2021 do một lỗi khi nhận được một loạt giao dịch lớn. OE cũng đã trải qua thời gian ngừng hoạt động tạm thời, với các giao dịch L2 đã tạm dừng vào ngày 19 tháng 11 năm 2021 trong hơn một giờ. Rất may là không có quỹ nào gặp rủi ro trong cả hai giai đoạn nhưng cũng không thể thực hiện được các giao dịch mới trong những giai đoạn này.

Mặc dù những điều này không ảnh hưởng đáng kể đến khối lượng hoặc nhu cầu cung cấp thanh khoản trên Layer 2, nhưng đó là lời nhắc nhở về những cải tiến vẫn đang được thực hiện và lợi ích đa dạng hóa tiềm năng cho người dùng trong việc phân tán rủi ro qua các giải pháp mở rộng khác nhau.

Lộ trình cho tương lai của Layer 2

Điểm khác biệt chính giữa sidechain và các giải pháp Layer 2 thực sự là Layer 2 dựa vào chuỗi chính để bảo mật. Cả Optimism và Arbitrum đều được hưởng lợi từ tính bảo mật của Ethereum cũng như tương thích với EVM, một điểm hấp dẫn đối với các nhà phát triển khi chuyển các dự án của họ sang các Layer 1 khác. Bản cập nhật lớn nhất của OE cho đến nay được lên kế hoạch vào ngày 11 tháng 11 năm 2021, liên quan đến việc mở rộng khả năng tương thích EVM của rollup thành EVM tương đương. Ý nghĩa thực tế chính là các dự án Ethereum Mainnet có thể triển khai trên Optimistic Ethereum mà không cần sửa đổi mã của chúng, trong khi khả năng tương thích EVM thường vẫn yêu cầu sửa đổi hoặc triển khai hoàn chỉnh mã cấp thấp hơn. Việc triển khai thành công có thể cải thiện vận may cho OE trong tương lai – mặc dù nó vẫn chưa được công bố trong dữ liệu cho đến nay. Trong khi TVL trên Uniswap Arbitrum tiếp tục tăng trong nửa cuối tháng 11, nó đã giảm trên OE sau khi hoàn thành cập nhật. Khối lượng Arbitrum kể từ ngày 11 tháng 11 đã khớp với cả tháng 10 ở mức 1,4 tỷ đô la trong khi trên Optimism, Uniswap chỉ đạt hơn 200 triệu đô la – khoảng một nửa khối lượng của tháng 10. Tuy nhiên, vẫn còn những ngày đầu sau khi nâng cấp mạng và với các dự án như Synthetix giảm gấp đôi cam kết của họ với OE, điều đáng chú ý về lực kéo của cả Optimism và Arbitrum là thiếu các chương trình khuyến khích.

Đặc biệt là trong thời điểm nhiều hệ sinh thái cạnh tranh đã công bố các quỹ và quan hệ đối tác lớn, tích cực. Một vài trong số đó đã tỏ ra khá thành công trong việc thu hút người dùng, tính thanh khoản và giao thức blue-chip DeFi. Điều thúc đẩy các quỹ khuyến khích này là native token (mã thông báo gốc) liên quan đến cả Optimism và Arbitrum. Hiện tại, cả Optimism và Arbitrum đều chưa công bố bất kỳ kế hoạch nào về mã token.

Khi sự cạnh tranh ngày càng nóng lên với các giải pháp mở rộng quy mô trực tuyến khác (chẳng hạn như zk rollups), sẽ rất thú vị khi so sánh sự thành công của cách tiếp cận chậm và ổn định của với phương pháp trực tiếp và tích cực hơn của những người khác.

Kết luận

DEX trên Layer 2 đã bắt đầu hình thành, với ngày càng nhiều các dự án tiếp cận với các giải pháp mở rộng quy mô hơn. Mặc dù đi tiên phong trong các đợt triển khai optimistic rollups trên Ethereum và là lần đầu tiên đưa ra thị trường, nhưng cho đến nay, Optimism cho thấy sự hấp thụ ít hơn từ các DEX so với Arbitrum và có mức độ chấp nhận thấp hơn khi so sánh hoạt động trên Uniswap, trên cả hai Layer 2. Việc triển khai chậm hơn, được liệt kê trong danh sách trắng của OE đã hạn chế sự phát triển của các DEX trên rollup cho đến nay so với Arbitrum và các Layer 1 khác. Khi có nhiều dòng vốn hơn đến với Optimism, chúng ta sẽ xem liệu Uniswap có thể duy trì sự thống trị của mình trên mạng hay không hoặc liệu nó có gia tăng được sự cạnh tranh trên Arbitrum hay không.

** Hãy cùng theo dõi sự phát triển của lĩnh vực DEX trong thị trường Crypto qua các bài viết cập nhật sau này cùng GFS Blockchain thông qua chuyên đề DEX Workspace -> Tại đây

GFS hi vọng rằng, bài viết đã mang lại cho bạn đọc cái nhìn tổng quan về toàn cảnh bức tranh thị trường DEX trên Layer 2 năm 2021 này. Nếu bạn có bất cứ thắc mắc nào và muốn thảo luận để hiểu sâu hơn về nó thì hãy tham gia vào cộng đồng của GFS Blockchain nhé.

• Nhóm Telegram của GFS Blockchain -> Click tại đây
• Nhóm Facebook của GFS Blockchain -> Click tại đây
• Kênh thông tin Telegram của GFS Blockchain -> Click tại đây

Và đừng quên ghé thăm GFS Blockchain thường xuyên nhé!