Tổng quan

Xu hướng liquidity staking đã trở nên rất phổ biến, dẫn đầu là Lido, Rocket và Frax. Do ngưỡng kiếm phần thưởng staking cao trên mạng Ethereum và nhu cầu về tính thanh khoản của token cũng như khả năng kết hợp giao thức, liquidity staking đã trở thành một trong những kênh TVL (Total Value Locked) lớn nhất trong Mạng Ethereum.

Không giống như Ethereum, mạng Solana áp dụng cơ chế đồng thuận DPOS (Delegated Proof of Stake). Người dùng ủy quyền token SOL để xác thực các Node, tham gia duy trì mạng và nhận phần thưởng SOL. Những người tham gia chính trong hệ sinh thái của nó bao gồm người xác nhận (validator), người ủy quyền (delegator) và người dùng. Một nửa phí giao dịch do người dùng trả sẽ được các Node và nửa còn lại được sử dụng để đốt (burn). Người đại diện nhận được phần thưởng lạm phát SOL. Node xác thực SOL càng được ủy quyền thì khả năng tạo ra một khối càng lớn, do đó thu nhập của nó cũng tăng lên.

Phần thưởng staking ở Solana đến từ phần thưởng lạm phát của token SOL. Tỷ lệ lạm phát của SOL giảm 15% hàng năm cho đến khi ổn định ở mức khoảng 1,5%. Đối với các sản phẩm liquidity staking trong mạng Solana, vấn đề chính mà họ giải quyết là tận hưởng phần thưởng staking trong khi duy trì tính thanh khoản của token và tận dụng khả năng kết hợp giữa các giao thức. Kể từ khi Lido thoát khỏi hoạt động liquidity staking của Solana, giao thức Jito đã phát triển nhanh chóng. Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu về dự án liquidity staking Jito nhé.

Mô hình kinh doanh

Jito là một giao thức liquidity staking trên mạng Solana giúp tăng sản lượng staking bằng cách thu được MEV (Maximal Extractable Value) và giảm tắc nghẽn trên mạng Solana. Người dùng có thể gửi SOL vào nền tảng Jito để nhận giá trị tương đương của token JitoSOL. Khi giá trị của token SOL đã staked tăng lên do lợi suất đặt cược gộp, người dùng có thể mở khóa và trao đổi token JitoSOL của họ lấy SOL.

JitoSOL có thể được sử dụng tự do trong các giao thức DeFi để cho vay, cung cấp thanh khoản, v.v., trong khi phần thưởng sẽ được tích lũy trực tiếp vào giá trị của token. Điều này tương tự như cách người dùng trên Ethereum có thể ủy quyền mã thông báo ETH cho Lido Finance để nhận stETH trong khi phần thưởng tích lũy theo giá trị token stETH.

Ngoài lợi tức khi staking mã thông báo SOL, Jito còn mang lại một nguồn lợi nhuận bổ sung cho người staked. Lợi nhuận này có được từ những người tìm kiếm MEV (maximal extractable value) và được thực hiện bằng bộ sản phẩm ba phần của Jito, ba thành phần này là:

• Jito-Solana validator client
• Jito Labs Block Engine
• Jito Relayer

Bộ 3 này được thiết kế để mang lại doanh thu lớn hơn cho những người xác thực đồng thời loại bỏ thư rác mạng không hiệu quả phát sinh từ những người tìm kiếm MEV.

Trong cấu trúc này, Jito thực hiện đấu giá ở mọi khối, theo đó người tìm kiếm MEV gửi giá thầu cho các thứ tự giao dịch mà họ cho là có lãi dựa trên các giao dịch của khối. Sau đó, Jito Labs Block Engine chạy một tập hợp mô phỏng để xác định sự kết hợp lý tưởng của các giao dịch mang lại phần thưởng cao nhất. Phần cuối cùng, Jito Relayer, lọc và xác minh các giao dịch trên một máy chủ riêng biệt để giảm bớt căng thẳng cho validator. Các giao dịch này được gửi trở lại Block Engine và validator.

Những giá thầu được gửi này từ những người tìm kiếm MEV sẽ tạo thành phần thưởng cho những validator và staker trên mạng. Do đó, những người staking Jito, những người nắm giữ JitoSOL, sẽ nhận được một phần số tiền thu được từ các cuộc đấu giá MEV nói trên, làm tăng thêm lợi tức đặt cược trên SOL của họ.

Jito StarkNet

Do sự phụ thuộc vào các khóa và máy chủ tập trung để quản lý các staking pool nên sẽ tồn tại nguy cơ tập trung hóa. Để giải quyết vấn đề này, nhóm đã phát triển Jito StarkNet, một giao thức vận hành smart staking pool phi tập trung, bao gồm hai phần:

• Validator History Program (Chương trình lịch sử validator): Thành phần này lưu trữ bản ghi lịch sử ba năm cho mọi validator trên mạng.
• Steward Program (Chương trình quản lý): Bằng cách sử dụng Chương trình lịch sử validator trên chuỗi (on-chain), nó tính toán điểm và số lượng ủy quyền cho mỗi validator, từ đó đảm bảo rằng cổ phần staking được phân bổ cho các validator hoạt động tốt hơn, đạt được cơ chế ủy quyền minh bạch và hiệu quả.

Đội ngũ dự án

Co-Founder & CEO: Lucas Bruder từng học tại Đại học Carnegie Mellon. Ông từng có thời gian ngắn làm Kĩ sư phần mềm cho một số công ty như Tesla Motors, Robostic, Ouster.  Từ năm 2021 ông xây dựng Jito.

Co Founder & CTO: Zano Sherwani từng học đại học George Mason. Ông có kinh nghiệm làm việc cho HUNGRY, Amazon, Parsec.

Định hướng phát triển

Updating…

Đối thủ cạnh tranh

Dự án cơ sở hạ tầng MEV và Liquid staking – Jito đã trở thành giao thức lớn nhất trên Solana, với tổng giá trị gần 1,6 tỷ USD TVL (update tháng 6/2024).

Theo dữ liệu của DeFiLlama, với số tiền tương đương hơn 10 triệu SOL, Jito chiếm khoảng 38% trong tổng số 3,7 tỷ USD TVL của hệ sinh thái Solana.

Trong thị trường Liquid Staking tổng thể, Jito nằm trong top 5 trên tất cả các blockchain.

Thực tế đạt được

Jito đã huy động thành công 10 triệu USD vòng Series A từ các nhà đầu tư lớn như Multicoin Capital, Framework Ventures, Dephi Ventures, Anatoly Yakovenko (Founder của Solana), Solana Ventures…

Tính đến tháng 6 năm 2024, đã có gần 11 triệu SOL được gửi vào Jito, với 182 validator và hơn 97 nghìn staker.

Số lượng người dùng hoạt động trên mạng lưới Jito vẫn khá ổn kể từ năm 2023.

Tokenomic

$JTO được phát hành chính thức vào ngày 7 tháng 12 năm 2023, JTO được sử dụng để quản trị, với quyền biểu quyết để đặt ra mức phí cho nhóm staking JitoSOL. Với tổng nguồn cung là 1 tỷ token, Jito đã công bố kế hoạch phân bổ của mình, bao gồm:

• 34,3% cho phát triển cộng đồng (bao gồm 10% tổng cung dành cho airdrop);
• 24,5% được phân bổ cho những người đóng góp cốt lõi; 
• 25% để phát triển hệ sinh thái;
• 16,2% được chia cho nhà đầu tư.

Nguồn cung ban đầu của JTO là 115 triệu token, trong đó JTO được phân bổ cho team và các nhà đầu tư khóa một năm. Sau khi mở khóa, chúng sẽ được phân phối trong hai năm:

Cộng đồng

Web: https://www.jito.network/

X (Twitter): https://twitter.com/jito_sol

Discord: https://discord.com/invite/jito

Coingecko: https://www.coingecko.com/en/coins/jito

Kết luận

Jito không khác biệt đáng kể so với các giao thức liquidity staking truyền thống. Tính năng chính của nó là thu thập MEV để giảm tắc nghẽn trên mạng Solana và nâng cao lợi nhuận staking, tập trung nhiều hơn vào việc giải quyết tắc nghẽn mạng thông qua cơ chế đấu giá một cách hiệu quả. Jito nhận được đầu tư của Solana Venture, Founder của Solana và nhiều nhà đầu tư lớn nên nó có thể nhận được sự ủng hộ lớn và tiếp tục giữ vị trí Liquid Staking hàng đầu trên Solana. Chúng ta cùng follow những cập nhật tiếp theo của Jito nhé.