Toàn cảnh sự vụ USDD mất peg - Liệu USDD có đi vào vết xe đổ của UST?

Tổng quan

Sau thảm họa của LUNA và UST đã có hàng trăm tỷ USD bị bốc hơi khỏi thị trường. Những người bị thiệt hại trong sự việc trên là đội ngũ phát triển dự án, các quỹ đầu tư đầu tư vào dự án, các nhà đầu tư nhỏ lẻ, các sàn giao dịch có niêm yết cặp LUNA-UST và cả các dự án tích hợp LUNA-UST,….

Không chỉ vậy mà còn tác động tiêu cực đến thị trường rất nghiêm trọng, nhiều stablecoin bị lung lay dưới tâm lý hoảng loạn của các nhà đầu tư khiến stablecoin cũng bị de-peg như USDT, USDN, USDX,… Và hôm nay hãy cùng GFS tìm hiểu về một stablecoin có cơ chế gần như giống hệt UST của LUNA mới đây đã bị depeg như thế nào và tác động gì tới thị trường nhé.

USDD là gì?

USDD (Decentralized USD) là một loại stablecoin thuật toán ( Algorithmic Stablecoin) vừa được ra mắt trên nền tảng của Tron DAO Reserve (TRX) vào ngày 05/05/2022, bởi Justin Sun. Đối với USDD các hoạt động quy đổi, quản lý hay lưu trữ sẽ không cần phải dựa vào bất kỳ một tổ chức tập trung nào, mà tất cả sẽ được thực hiện trên blockchain. Đặc biệt, USDD sẽ được gắn với tài sản cơ bản của TRX và được phát hành theo một cách hoàn toàn phi tập trung.

Đối với một số stablecoin thông thường khác chẳng hạn như USDT để có thể đảm bảo được tính ổn định cần phải có tài sản đảm bảo phía sau đó, còn riêng đối với USDD sẽ sử dụng một thuật toán để có thể đảm bảo tính ổn định ở mức $1. USDD đảm bảo tỷ lệ tài sản thế chấp trên 130%. Điều đó đồng nghĩa với việc mỗi USDD tồn tại, có ít nhất 1.3 USD tài sản thế chấp bị khóa.

Cơ chế hoạt động của USDD

Dựa vào thông tin được cung cấp trên Whitepaper của USDD, đồng stablecoin này sẽ được gắn với USD (tiền pháp định – Fiat của Mỹ), đồng nghĩa với việc USDD sẽ được chốt giá tỷ lệ 1:1 với USD. Có thể thấy cơ chế của USDD cũng tương tự như UST, cụ thể là đối với UST thì LUNA sẽ được dùng để bảo chứng UST, còn token TRX của TRON sẽ được dùng để bảo chứng cho USDD

Trong giai đoạn đầu của USDD, stablecoin USDD sẽ chỉ được phát hành và mua lại bởi các thành viên trong whitelist của TRON DAO Reserve (TDR). Việc phát hành và quy đổi được thực hiện thông qua trao đổi giữa TRX và USDD. Sàn giao dịch này cho phép người dùng đốt (burn) $1 của TRX để đổi lấy quyền khai thác 1 USDD. Các thành viên trong TRON DAO Reserve (TDR) sẽ có quyền khai thác USDD bằng cách đốt (burn) TRX

Để có thể giữ giá luôn ổn định, khi giá trị của đồng USDD giảm xuống thấp hơn 1 USD, thì lúc đó nhà giao dịch có thể sử dụng cơ chế hưởng chênh lệch giá bằng cách gửi 1 USDD vào hệ thống và nhận lại TRX trị giá 1 USD, sau đó nhà giao dịch có thể bán TRX và nhận lại phần lợi nhuận chênh lệch.

Ngược lại, nếu giá trị của đồng USDD cao hơn 1 USD, nhà giao dịch có thể gửi TRX với giá trị 1 USD vào hệ thống và nhận lại 1 USDD, sau đó nhà giao dịch có thể bán USDD và nhận lại phần lợi nhuận chênh lệch.

Vì vậy, cho dù thị trường có biến động tăng hay giảm, hệ thống sẽ giữ cho USDD ổn định ở mức 1: 1 so với USD thông qua các thuật toán phù hợp theo cách phi tập trung.

Tổng quan sự vụ depeg của USDD

Depeg lần 1

Do bóng ma quá lớn của thảm họa LUNA-UST nên chỉ 7 ngày sau khi ra mắt, đồng USDD đã từng bị mất peg 1 lần vào ngày 12-13/5, lúc mà UST bắt đầu sụp đổ gây ảnh hưởng đến nhiều đồng stablecoin khác.

Cụ thể lúc đấy USDD đã mất peg và có lúc dump xuống giá 0.979, giảm 2.14%. Cùng lúc đó TVL trên hệ TRON đã giảm mạnh, đặc biệt trong số đó là JustLend, nền tảng DeFi lending chính của hệ này. Cụ thể TVL của nền tảng đã giảm từ 1.78 tỷ USD từ ngày 9/5 xuống 1.28 tỷ USD ở ngày 13/5, đánh dấu mức giảm gần 30% chỉ trong 4 ngày.

Tuy nhiên sau đó một phần vì vốn hoá USDD đang thấp và lượng cho vay USDD trên JustLend cũng không nhiều nên đồng stablecoin này đã thoát khỏi cảnh sụp đổ như UST.

Depeg lần 2

Vào chiều ngày 13-6 trong giai đoạn thị trường đang cực kì ảm đạm khi BTC và ETH liên tục tạo đáy mới, tròn một tháng sau khi mất peg lần đầu. USDD lại tiếp tục depeg xuống còn 0.985$.

Giữa bối cảnh thị trường đang hoảng loạn và bóng ma quá lớn của sự vụ LUNA-UST nhiều nhà đầu tư bắt đầu kháo nhau về USDD sẽ là UST thứ 2 khiến nhiều nhà đầu tư bắt đầu lo lắng bán tháo TRON rút tài sản khỏi JustLend khiến TRX giảm gần 20% ngay trong ngày và lượng TVL cũng sụt giảm nghiêm trọng.

Bên cạnh những nhà đầu tư bán tháo tài sản, những nhà đầu tư và các quỹ mạo hiểm hơn khi Short TRX khiến APR của đồng TRX trên Binance bị -500%. Và ngay lập tức Justin Sun đã công bố sẽ triển khai 2 tỷ USD để chống lại đội quân short và nói rằng họ sẽ không thể tồn tại quá 24h.

Trước nhiều tin tức xấu rằng quỹ phòng hộ của USDD có lượng tài sản thậm chí còn không đủ 100% do TRX đã bị giảm giá trị, thì ngay sau tin tức trên Justin Sun lại tiếp tục công bố 700 triệu USDC đã được thêm và quỹ dự phòng của họ TDR (Tron Dao Reserve) để bảo vệ mốc cho USDD nâng tổng tài sản tại thế chấp lên gần 1,3 tỷ USD và tỉ lệ là 278%.

Chỉ vài giờ sau đó TDR đã liên tục chuyển 2 lần mỗi lần 100 triệu USD từ quỹ lên Binance để mua thêm TRX giúp TRX tăng nhưng chỉ vài % và có vẻ như vậy là chưa đủ để giúp TRX và USDD thoát khỏi nguy cơ.

Ngày 14/6, Trước nhiều tin tức xấu và sự khắc nghiệt của thị trường khi mà USDD vẫn chưa quay trở lại mức mà nó phải có và TRX thì giá không thay đổi gì nhiều. TDR tiếp tục nhận được thêm 500 triệu USDC nữa để giữ mốc cho USDD. Ngay lập tức tỉ giá USDD tăng lên 0.99$, nhà đầu tư chưa kịp vu mừng thì USDD tiếp tục depeg quay trở lại 0.98$ vài giờ sau đó. Thậm trí có những thời điểm USDD còn flast dump xuống còn 0.953$ nhưng ngay lập tức trở lại 0.98$ và ổn định tại đó đến hết ngày.

Ngày 15/6, ngay rạng sáng khi mọi người vẫn đang yên giấc thì USDD lại tiếp tục giảm xuống 0.955$ và sau nhiều nỗ lực thì đến cuối ngày giá USDD đã tăng lên lại 0,98$. Trong ngày hôm đó TDR tiếp tục chuyển 2 lần tổng cộng là 220 triệu USD lên Binance để tiếp tục mua TRX nhằm giữ giá cho đồng coin nền tảng của mình.

Ngày 16/6, chỉ trong ngày này TDR đã công bố sẽ rút 3 tỷ TRX ra khỏi sàn và rải rác trong hai ngày trước đó nữa lượng rút khỏi sàn tổng cộng là khoảng 5,3 tỷ TRX tương đương với khoảng 320 triệu USD tại thời điểm viết bài. Trong ngày này giá USDD giao động từ 0.98$ xuống còn 0.97$.

Ngày 17/6, ngay đầu ngày TDR lại tiếp tục chuyển 100 triệu USD nữa sang sàn CeFi để mua thêm TRX nhằm giữ giá và bảo vệ token nền tảng của mình. Đến cuối ngày họ lại công bố nhận thêm 300 triệu USDC nữa vào quỹ dự phòng nhằm ổn định stablecoin USDD nâng tổng tài sản bảo chứng lên 2,3 tỷ USD và tỷ lệ so vớ cung lưu thông là 321%.

Trong cùng ngày USDD tăng từ 0,97$ lên 0,98$và ổn định tại đó đến hết ngày.

Ngày 18/6, chỉ một ngày không có tin tức tốt nào từ TDR thì giá USDD lại tiếp tục depeg mạnh từ 0,98$ xuống còn 0,965$. Bắt đầu từ ngày 13/6 chỉ sau 5 ngày lượng TVL trên Justlend đã giảm gần 50% từ 2,94 tỷ USD xuống chỉ còn 1,64 tỷ USD.

Ngày 19-20/6, trong ngày 19 thì USDD ko có nhiều biến động về giá hay tin tức gì đáng chú ý. Nhưng qua ngày 20/6 USDD tiếp tục depeg một lần nữa xuống tới 0.92$, đây là lần tụt giá sâu nhất của USDD từ trước đến nay. Nhưng chỉ vài giờ sau đó TDR đã công bố rằng họ đã mua lại 10 triệu USDD để bảo vệ stablecoin của họ và chấn an nhà đầu tư, nhưng kể cả sau đó USDD vẫn chỉ tăng lên tới 0.96$. USDD vẫn chưa một lần trở lại mốc 1$ kể từ khi bắt đầu đợt depeg này trong khi quỹ dự phòng của họ còn rất nhiều. Đồng thời có nhiều phía đăng bài về việc USDD đã phải giao dịch dưới mốc 1$ suốt gần 1 tuần liên tục. Ví dụ các bạn có thể theo dõi bài viết được đăng trên Decryp tại đây.

Ngày 21/6, TDR trích thêm 10 triệu USD để mua USDD và TRX giúp cho USDD ngay lập tức tăng từ 0,96$ lên tới 0.975$ và TRX cũng tăng 6% ngay trong ngày. moojtt dấu hiệu tốt cho thấy TDR có vẻ đã thực sự bắt tay vào cuộc và thực hiện những gì mình đã hứa.

23/6, không phụ sự kì vọng của mọi người TDR tiếp tục chi thêm 10 triệu USD để mua lại USDD và TRX giúp cân bằng lại giá cũ của ngày 21 sau khi tiếp tục bị depeg xuống 0,95$ vào ngày 22 trước đó.

24/6, lần này TDR chơi lớn hơn khi thông báo rằng mình đã chuyển 50 triệu USDC lên sàn CEFI Exchange để mua lại USDD và TRX. Tuy nhiên ta không thể biết rằng họ có thực sự mua lại như đã nói không vì giá của USDD và TRX chỉ tăng một chút so với ngày trước đó, USDD tăng lên tới 0,98$ và TRX cũng chỉ tăng 3% trong cả ngày.

25/6, TDR tiếp tục thông báo rằng mình đã sử dụng thêm 10 triệu USD nữa để mua lại USDD và TRX tuy nhiên giá của cả hai đều không hề thay đổi gì nhiều so với ngày 24 trước đó.

27/6, TDR có hai sự kiện chính, sự kiên thứ nhất đó là USDD sẽ kết hợp với DeFi Sunio tổ chức một chương trình Airdrop với tổng giải thưởng 4500 USDD trong thời gian từ 27/6 đến 10/7. Chi tiết sự kiện các bạn có thể theo dõi thêm tại twitter chính thức của USDD tại đây.

Sự kiện thứ 2 là để phát triển dự án bền vững và lành mạnh cũng như cân bằng lại lợi ích cho người dùng Justlen sẽ điều chỉnh lại lãi suất thị trường của TRX và USDD, chi tiết tại đây.

28/7, Justlen lại tiếp tục thông báo sẽ tăng thêm tỉ suất lợi nhuận cho người dùng, xem chi tiết tại đây. Cùng ngày này TDR tiếp tục thông báo đã hợp tác thành công với Multichain (tên cũ là AnySwap) để có thể di chuyển USDD xuyên chuỗi qua 7 blockchain layer 1 khác.

Sau 2 ngày 27-28 liên tục đưa ra các tin tức tốt có vẻ cộng đồng đã tin tưởng và lạc quan hơn về USDD khi tỉ giá của stablecoin này tăng lên tới 0.99$.

30/6, TDR tiếp tục công bố sẽ dùng thêm 10 triệu USD nữa để mua lại USDD và TRX giúp cho USDD lần đầu sau gần nửa tháng quay trở lại tại mức 1$, nhưng ngay sau đó lại giảm một chút xuống còn 0.99$.

1/7, Không có tin tức nào đặc biệt nên tỷ giá USDD cũng chỉ tăng thêm một chút từ 0.99$ lên 0.9935$.

………..

GFS sẽ tiếp tục cập nhật diễn biến trong bài viết này, mong các bạn chú ý đón đọc….

So sánh điểm giống và khác biệt giữa USDD và UST

Giống nhau

Do được lấy ý tưởng từ UST-LUNA trước đây nên mô hình hoạt động của USDD và UST hầu như giống nhau từ các thuật toán giúp cân bằng giá trị USDD tại 1$ đến kế hoạch huy động quỹ 10 tỷ để hỗ trợ USDD dự phòng khi trường hợp xấu xảy ra cũng giống hệt nhau.

Khác nhau

Rút ra bài học từ thảm họa LUNA-UST thì ở giai đoạn đầu như hiện nay nguồn cung của USDD sẽ do Tron Dao kiểm soát hoàn toàn, chỉ tổ chức này mới có quyền mint ra USDD. Việc phát hành và quy đổi được thực hiện thông qua trao đổi giữa TRX và USDD. Sàn giao dịch này cho phép người dùng đốt (burn) $1 của TRX để đổi lấy quyền khai thác 1 USDD. Các thành viên trong TRON DAO Reserve (TDR) sẽ có quyền khai thác USDD bằng cách đốt (burn) TRX.

Hiện tại chỉ có 2.000.000.000 USDD được uỷ quyền để có thể chuyển vào địa chỉ smart contract và phân phối dần. Số token này chủ yếu sẽ được phân phối thông qua quy trình Whitelist Minting, chỉ phân phối cho những tổ chức hoặc sàn giao dịch được chọn. Đồng nghĩa với việc người dùng có thể mua USDD thông qua các sàn giao dịch tập trung (CEX) và AMM.

Lãi suất gửi USDD hiện tại đang là 43,99% tại thời điểm viết bài, cao hơn nhiều so với mức 20% mà UST duy trì cho đến gần thời điểm sụp đổ. Một yếu tố đáng được nhắc tới là thay vì duy trì mức lãi suất 20% trong thời gian dài như UST thì theo Justin Sun, mức lãi suất 30% của USDD chỉ duy trì trong một thời gian ngắn như một chiến lược marketing để thu hút lượng người dùng ban đầu. Còn trở về sau thì tuỳ vào sự phát triển TVL của USDD mà mức lãi suất này sẽ được điều chỉnh như giảm xuống hoặc người dùng muốn hưởng lợi nhuận càng lớn thì phải khoá số token trong một thời gian cố định lâu hơn…

Tổng kết

Tuy liên tục bị depeg nhưng giá trị bị giảm vẫn không lớn so với lượng tài sản bảo chứng cho USDD do hiện tại lượng cung lưu hành vẫn còn khá thấp. Nhưng trong dài hạn thì USDD phải làm nhiều thứ để có thể phát triển bền vững bởi vì trong tương lai theo kế hoạch của dự án thì đồng USDD sẽ trở nên phi tập trung. Roadmap của USDD Cụ thể là tính năng đốt và mint đồng stablecoin này sẽ được trao cho cộng đồng thay vì chỉ TRON DAO quản lý. Điều này đồng nghĩa với việc USDD sẽ hoạt động như UST và việc kiểm soát sự tăng trưởng của đồng này làm sao không quá nhanh như UST và đồng thời cũng không quá chậm sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều.