Tổng quan

Terra 1 nền tảng Blockchain được tạo ra bởi Terraform Labs, một công ty ở Hàn Quốc, được hỗ trợ bởi Terra Alliance. Được thành lập vào 2018 bởi Daniel Shin và Dowon, Terraform Labs là công ty có kiến thức nền tảng sâu rộng về Thương mại điện tử và tài chính.

Terra đã liên tục xuất hiện trên các bài báo trong thời gian gần đây về những nỗ lực cải thiện cơ chế và nguồn dự trữ của mình. Một trong những lý do lớn nhất cho sự bùng nổ có thể là do Do Kwon (đồng sáng lập Terraform Labs) hứa sẽ hỗ trợ dự trữ UST bằng Bitcoin trị giá 10 tỷ đô la.

Mọi người hãy cùng GFS Blockchain tìm hiểu về mối tương quan giữa UST và LUNA cũng như tổng qua sự kiện được ví là thảm họa của thị trường crypto. Trước khi đi vào bài phân tích, chúng ta cùng nói sơ qua về Blockchain Terra nhé!

Terra (LUNA) là gì?

Terra(LUNA) là một Blockchain trong hệ sinh thái Cosmos, ban đầu được nhiều người biết đến với các ứng dụng thanh toán như Chai, Memepay, dùng đồng UST của Terra để thanh toán.

Tuy nhiên, vào 10/2020, sau khi thực hiện bản cập nhật Columbus-4 thì blockchain thuộc hệ sinh thái Cosmos này chính thức có Smart contract (hợp đồng thông minh) và xây dựng được hệ sinh thái riêng.

Ngày 30/9/2021 là một ngày khá quan trọng, khi bản cập nhật tiếp theo của Terra được tung ra, đó là bản cập nhật Columbus -5 cùng lúc đó khoảng 89 triệu đồng LUNA đã bị đốt từ Community pool và1 tỷ đô la LUNA sau khi đốt được chuyển đổi sang UST để khởi động Ozone, một giao thức bảo hiểm dựa trên thuật toán, theo đề xuất của Terra giúp cho giá trị của Luna trên thị trường đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ.

LUNA token chính là một native token của mỗi khối Terra. Hay hiểu một cách đơn giản hơn thì LUNA token cũng tương tự như một loại tài sản được sử dụng để thế chấp cho các loại coin bình ổn giá được phát hành trên giao thức của Terra. Cũng vì vậy mà việc phát hành hoặc đốt Luna token sẽ phụ thuộc vào tính toán dựa trên nhu cầu sử dụng Stablecoin trên thực tế như thế nào.

Anchor Protocol là một giao thức tiết kiệm dựa trên Blockchain Terra, cung cấp cho người dùng của nó lợi suất lên đến 20%. Đầu năm 2021, Terra đã ra mắt Anchor Protocol. Anchor Protocol không chỉ là mảnh ghép Lending đầu tiên, mà còn là nơi để rất nhiều dự án khác hợp tác để mang về lợi nhuận không thay đổi.

 Vai trò của LUNA trong hệ sinh thái Terra:

• Sử dụng để đúc Terra stablecoins, bình ổn giá stablecoin và thanh toán phí cho việc phát hành và đốt Stablecoins
• Stake và nhận phần thưởng: Một phần phí giao dịch sẽ chuyển đến cho những người đang sở hữu LUNA thông qua stake

UST của Terra được xem là một Algotithmic Stablecoin (Stablecoin thuật toán) hiểu đơn giản là một stablecoin có sự ổn định dựa trên cơ chế co giãn cung cầu (elastic supply) nhờ sử dụng thuật toán gọi là Rebase. UST được điều chỉnh giá bởi LUNA, hiện có vốn hóa thị trường khoảng 18.6 tỷ đô la, nằm trong top 3 Stablecoin có mức vốn hóa cao nhất thị trường tại thời điểm viết bài.

Đầu tiên chúng ta đến với câu hỏi UST được tạo ra bằng cách nào? Để đơn giản, các bạn hãy hình dung sẽ có 2 bên bàn cân gồm LUNA (đồng để điều phối) và UST (stablecoin).

• Nếu UST > 1 USD: Hệ thống sẽ burn (huỷ khỏi lưu thông) LUNA với giá trị tương ứng ở thời điểm đó, để phát hành thêm UST. Khi cung tăng lên, UST sẽ tự động giảm về 1u. Ví dụ: UST có giá 1,01 USD, LUNA có giá 10 USD. Bạn mua 100 USD LUNA (tức 10 LUNA) để huỷ khỏi lượng cung. Lúc này, bạn mint ra 100 UST, bán 100 UST thu về 101 USD và lãi 1%.

• Nếu UST < 1 USD: Hệ thống bây giờ sẽ đem UST redeem (hiểu nôm na là đi đòi) lại LUNA. Việc này sẽ làm UST giảm cung, từ đó giúp tăng và neo về vùng 1 USD. Ví dụ: UST có giá 0,99 USD. Bạn mua 100 UST tốn 99 USD, redeem lại LUNA với tỷ giá thị trường là 10 USD thì sẽ nhận được 10 LUNA. Bạn đem bán 10 LUNA này nhận lại 100 USD, từ có lãi 1 USD so với 99 USD đã bỏ ra ban đầu.

Stablecoin được thiết kế để duy trì giá trị 1 đô la cố định. Tuy nhiên UST là một trong những stablecoin phát triển nhanh nhất có thể đang tạo ra những rủi ro mới cho Bitcoin và thị trường tiền mã hóa.

Giống như các stablecoin khác, TerraUSD đặt mục tiêu duy trì mức giá 1 đô la cố định. Nhưng không giống như những người anh em lớn hơn của nó – duy trì dự trữ dựa trên đô la bằng với lượng lưu thông của chúng – TerraUSD giữ chốt bằng cách cho các nhà giao dịch cơ hội kinh doanh chênh lệch giá mỗi khi giá của nó lệch khỏi 1 đô la.

Giao thức của Terra cho phép các nhà giao dịch “đốt” TerraUSD để đổi lấy một đồng đô la có giá trị bằng một loại tiền mã hóa khác có tên là Luna. Giao dịch tạo ra lợi nhuận khi giá TerraUSD giảm xuống dưới một đô la. Nó cũng hoạt động ngược lại – ngăn TerraUSD tăng trên một đô la.

Tuy nhiên, những người ủng hộ Terra dường như đang tiến thêm một bước nữa để cố gắng ngăn TerraUSD “phá sản”. Người sáng lập Terraform Labs, Do Kwon gần đây đã cam kết tích trữ một lượng Crypto khổng lồ, bao gồm ít nhất 10 tỷ đô la Bitcoin, để giúp đỡ TerraUSD.

Điều đó đang làm dấy lên lo ngại rằng TerraUSD có thể không ổn định về mặt thuật toán như nó sẽ xuất hiện. Và 10 tỷ đô la không phải là một lượng Bitcoin tầm thường để giữ như một tài sản dự trữ gắn với TerraUSD; nếu Terraform phải bán một số Bitcoin của mình để đáp ứng các yêu cầu đổi lấy TerraUSD, điều đó có thể gây bất ổn cho thị trường tiền mã hóa rộng lớn hơn.

Nói tóm lại, việc thêm Bitcoin vào nguồn dự trữ khiến UST kém ổn định hơn vì một số phần của UST được gắn với giá bitcoin, nghĩa là nếu giá UST depeg, thì bán BTC ra để mua UST, ngược lại, nếu UST trở lại, thì dùng UST để mua ngược lại BTC.  UST mất PEG họ đã chọn bán toàn bộ Bitcoin trong khoản dự trữ để giữ Peg UST ở mức 1 đô la. Và một khi BTC giảm mạnh kéo theo toàn thị trường bị crash khiến LUNA hoàn toàn sụp đổ.

Toàn cảnh sự kiện – Terra và UST liên tục giảm mạnh

Giai đoạn 1: Điềm báo của thảm họa

Trước khi theo dõi diễn biến sự kiện thì chúng ta cần biết là vào đầu năm 2022  Luna công bố thành lập một quỹ gọi là Luna Foundation Guard (LFG) quỹ này được thành lập với mục đích là phòng hộ cho đồng UST sau nhiều đợt mua BTC thì quỹ phòng hộ này có tổng lượng BTC lên tới 3,5 tỷ USD và mục tiêu sẽ là tích lũy đủ 10 tỷ, nhưng quỹ phòng hộ chưa kịp hoàn thiện thì thảm họa đã ập tới, có vẻ đội ngũ dự án đã biết được rằng mô hình của mình không hề ổn định nên đã lập phương án dự phòng.

Mở đầu của thảm họa là vào ngày 8/5 khi LFG rút 150 triệu USD ra khỏi pool của Anchor để chuẩn bị chuyển qua một pool khác, đặc biệt là ngay khi LFG rút thì có hàng loạt lệnh xả UST vào pool này khiến cho tổng cung trong pool của UST bị tăng đột ngột khiến UST bị mất mốc 1 USD, giảm xuống 0.98$. Khiến cho LFG phải tiếp tục rút thêm UST để giảm lượng cung và cân bằng lại giá. Nhưng lại khiến cho lượng thanh khoản UST trong bị bị giảm quá nhiều khiến UST dễ dàng mất giá hơn nếu tiếp tục bị xả, mặc dù lộ ra điểm yếu chí mạng như vậy nhưng UST vẫn không thể quay lại mức 1 UST. Lúc này giá LUNA đã giảm 10% từ 68$ xuống 60$ nhưng sau cuối ngày thì kết thúc ở giá 63$ ngay trong ngày đã khiến cho nhiều nhà đầu bắt đầu lo ngại và ngay lúc này lại có hàng loạt tin tức không tốt về LUNA-UST xuất hiện khắp nơi như là đang có ai đó thao túng phía sau vậy.

Giai đoạn 2: Thảm họa ập đến- Nỗ lực nhưng không thể cứu vãn

Sau sự việc ở trên lượng TVL trên Anchor liên tục bị rút giảm từ 14 tỷ USD xuống 7 tỷ USD sau 2 ngày khiến dân tình càng hoảng loạn vấu đó tiếp tục giảm đến hiện tại chỉ còn hơn 100 triệu USD TVL, đó là chỉ tính Anchor còn trên toàn bộ hệ sinh thái thì tổng TVL giảm từ 32 tỷ USD xuống còn 200 triệu USD khiến nhà đầu tư càng hoảng loạn.

Ngày 9/5 LFG thông báo sẽ sử dụng 1,5 tỷ USD trong quỹ phòng hộ nhằng ổn định tỷ giá nhưng giá UST vẫn chỉ trở lại được ở mức 0.98.

Trong ngày tiếp theo là 10/5 UST tiếp tục bị mất giá chỉ còn 0.67$ và LUNA chỉ còn 13 USD. Đỉnh điểm là khi UST tiếp tục bị mất PEG mặc dù LFG đã có nhiều động thái bán BTC và kêu gọi các quỹ đứng sau mua UST để ổn định tỷ giá như không thành công và giảm còn 0.29$. Trong 4 ngày thảm họa đó LUNA liên tục giảm mạnh khi giảm từ 63$ xuống còn 18$ trong 2 ngày đầu. Cuối ngày thứ 3 LUNA chia 20 lần chỉ sau vài giờ khiến giá giảm còn 0.65$.

Đến ngày 11/5 CEO của dự án là Do Kwon thông báo xẽ tăng lượng cung của LUNA để cứu UST và LUNA khiến tổng lượng cung LUNA tăng tới 6.9 nghìn tỷ token và giá giảm xuống 0.0001$ nhưng vẫn không thể cứu lại UST mặc dù đã tăng lên nhưng lại lao dốc ngay sau đó. Tổng kết lại giá UST một đồng stablecoin đã chia 10 chỉ sau một tuần còn LUNA thì chia tới hàng triệu lần.

Trong hai ngày tiếp theo 12 và 13/5 liên tục xuất hiện tin đồn xấu về LUNA-UST như là Do Kwon bị cáo buộc là đứng sau dự án BasicCash, cũng là một dự án về stablecoin thuật toán nhưng đã thất bại vào năm 2020. Binance hủy giao dịch các cặp giao dịch của LUNA-UST và chính CEO của Binance cũng chỉ trích cách khắc phục sự cố của dự án,…

Ngày 14/5 Do Kwon tiếp tục có động thái công bố kê hoạch hồi sinh Terra nhưng có vẻ không nhiều người kỳ vọng vào kế hoạch này, CZ cũng tuyên bố rằng kế hoạch này rồi cũng thất bại vì nó không tạo ra giá trị nào cho thị trường.

Giai đoạn 3: Hậu thảm họa- Hàng trăm tỷ USD bốc hơi khỏi thị trường

Theo một vài thông tin mình đọc được thì tổng thiệt hại sau “thảm họa” lên tới hàng trăm tỷ USD. Những người bị thiệt hại là đội ngũ phát triển dự án, các quỹ đầu tư đầu tư vào dự án, các nhà đầu tư nhỏ lẻ, các sàn giao dịch có niêm yết cặp LUNA-UST, và cả các dự án tích hợp LUNA-UST,….

Nhiều stablecoin bị lung lay dưới tâm lý hoảng loạn của các nhà đầu tư khiến stablecoin cũng bị de-peg như USDT, USDN, USDX,… khiến bộ trưởng bộ tài chính Mỹ đề suất ra các khung pháp lý cho stablecoin.

Thị trường trưởng thành hơn

Thiệt hại của sự việc nói trên rất lớn và có lẽ không thể kể hết được, nhưng ngoài tác động tiêu cực đó chúng ta hãy thử xem qua về một vài tác động tích cực của nó nhé.

Theo giáo sư Đinh Ngọc Thạnh (CTO của GFS) có chia sẻ “Sự kiện của Terra sẽ đem lại lợi ích tích cực về mặt công nghệ khiến cho các dự án về stablecoin và các dự án khác phát triển về những vấn đề liên quan sẽ có thể rút ra được một bài học cho mình sẽ làm cho dự án của họ phát triển tốt hơn bền vững hơn.

Mô hình stablecoin của TERRA mang lại mức lợi nhuận khủng khiếp và nếu sự việc của Terra không xảy ra ở thời điểm hiện tại khi mà các dự án khác cũng áp dụng mô hình của Terra và thị trường phát triển lớn mạnh hơn bây giờ rất nhiều. Nếu khi đó sự việc mới xảy ra thì thiệt hại không chỉ là vài trăm tỷ USD như hiện tại nữa mà sẽ là hàng nghìn tỷ hàng chục nghìn tỷ USD bị mất đi. Lúc đó sẽ là thảm họa cho toàn thế giới.”

Các nhà đầu tư trưởng thành hơn, rút ra được kinh nghiệm rằng coin nền tảng, coin tốt cũng chưa chắc sẽ bền vững, chúng cũng có thể sập bất kỳ lúc nào nếu bị phát hiện ra điểm yếu và phải luôn luôn cập nhật tin tức thị trường tránh lạc hậu về thông tin Trong đầu tư tài chính thì thông tin chính là tiền.

Một điểm nữa là rất có thể sau sự việc này nhiều nước trên thế giới sẽ đưa ra những điều luật liên qua tới stablecoin làm thị trường trưởng thành hơn, chúng ta cũng sẽ yên tâm hơn khi nắm giữ stablecoin.

Kết luận

Tất cả những điều trên đã cho thấy để phát triển thành công một stablecoin như UST không hề đơn giản mình nghĩ. Mặc dù Terra chỉ là một hệ sinh thái nhỏ của Cosmos và Luna coin là một Stablecoin thuộc Terra nhưng nó lại thu hút được rất nhiều ông lớn tham gia đầu tư. Theo thống kê có tới 20 nhà đã tư đã lựa chọn Terra ngay khi dự án vừa ra mắt, nổi bật phải kể tới Coinbase Ventures, Binance Labs ,… Bên cạnh đó còn có cả Zee Prime Capital, Struck Capital, Polychain Capital, TransLink Capital, Kakao Ventures, Oke Capital.

Để có thể cập nhật thêm nhiều thông tin về hệ sinh thái của Terra. Hãy theo dõi chuỗi Series Terra Universe của GFS Blockchain nhằm theo dõi từng bước phát triển của Hệ sinh thái này. 

***Tổng hợp các bài viết của Stablecoin Workspace –> Xem tại đây

Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp các bạn có cái nhìn tổng quan về những sự kiện nổi bật xoay quanh đống Stablecoin UST cũng như hệ sinh thái Terra. GFS sẽ liên tục cập nhật thông tin mới về thị trường, mọi người hãy theo dõi thường xuyên chuyên mục thông tin dự án tại website và đừng quên tham gia vào nhóm cộng đồng của GFS để cùng thảo luận, trao đổi kiến thức và kinh nghiệm với các thành viên khác nhé.