Những hệ sinh thái đáng chú ý trong năm 2023

Tổng quan

Thị trường tiền mã hóa năm 2022 đã chính thức đi qua với sự lao dốc trong tất cả các lĩnh vực khi phải đối diện với hàng loạt các vụ sụp đổ nghiêm trọng. Các hệ sinh thái cũng rơi vào những tình cảnh khó khăn khác nhau, tuy nhiên họ vẫn tích cực hoạt động nhằm phát triển công nghệ cũng như thúc đẩy hệ sinh thái phát triển. Vì vậy hãy cùng GFI Blockchain tìm hiểu Những hệ sinh thái đáng chú ý trong năm 2023 nhé.

Ethereum

Đầu tiên chắc chắn không thể không nói đến Ethereum, hệ sinh thái lớn nhất trên thị trường ở tất cả các lĩnh vực từ DeFi, Gaming cho đến NFT. Trong năm 2022, Ethereum đã chính thức chuyển đổi từ cơ chế Proof Of Work sang cơ chế Proof Of Stake sau bản nâng cấp The Merge, đánh dấu một cột mốc mới cho chính nền tảng này cũng như toàn bộ thị trường. Tuy nhiên, đây chỉ là một trong những nấc thang đầu tiên, phía trước vẫn còn rất nhiều bản cập nhật lớn để Ethereum có thể cải thiện những điểm yếu của mình.

Gần nhất sẽ là bản cập nhật Shanghai, dự kiến vào tháng 3/2023 sắp tới, lý do khiến đây là bản cập nhật quan trọng vì nó bao gồm đề xuất EIP-4895 cho phép người dùng đã staking vào hợp đồng Ethereum 2.0 được phép rút rewards cũng như lượng ETH ban đầu. Ngoài ra, theo dự kiến trong Q3/2023, Ethereum còn có một bản cập nhật quan trọng khác vì nó bao gồm đề xuất EIP-4844 nhằm triển khai Proto-Danksharding để tăng tốc độ giao dịch và giảm phí gas cho các giải pháp Layer 2 trên Ethereum.

Bạn có thể tìm hiểu thêm về toàn cảnh hệ sinh thái Ethereum trong năm 2022 tại đây.

Layer 2 của Ethereum

Layer 2 là một trong những điểm sáng của toàn thị trường trong năm 2022 đầy sóng gió, trong đó các dự án sử dụng công nghệ Optimistic Rollups đã có sự tăng trưởng mạnh với hai cái tên nổi bật là Optimism và Arbitrum. Và trong năm 2023, cuộc chiến Layer 2 sẽ thêm phần hấp dẫn khi có sự góp mặt của các dự án sử dụng công nghệ ZK Rollups. Cụ thể:

Arbitrum

Đối thủ lớn nhất sử dụng Optimistic Rollups là Optimism đã đạt được nhiều thành công trong năm 2022, tuy nhiên, ở thời điểm viết bài, Arbitrum đang thể hiện rõ sự ưu thế hơn về dòng tiền, khi TVL được lưu hành tại nền tảng này đạt mức hơn 2.5 tỷ USD, cao nhất trong các dự án Layer 2 và cao hơn 72% so với TVL trên Optimism. Một phần nguồn gốc đến từ việc người dùng đang đổ tiền sang Arbitrum với mong muốn nhận được Airdrop như cách Optimism từng làm vào mùa hè 2022.

Trong năm 2022, Arbitrum có nhiều cập nhật nổi bật về sản phẩm có thể kể đến như:

03/2022: Ra mắt giải pháp AnyTrust Chains.
04/2022: Giới thiệu Arbitrum Nitro.
06/2022: Chương trình Arbitrum Odyssey.
07/2022: Ra mắt Arbitrum Nova.
09/2022: Arbitrum Nitro tiến hành Mainet.

Hệ sinh thái Arbitrum trong năm vừa qua cũng đã mở rộng rất nhanh chóng với nhiều dự án có chất lượng cao, đặc biệt có thể kể đến GMX, một sàn giao dịch Perpetual phi tập trung với hai từ khóa được nhắc đến rất nhiều là “Real Yield” và “Delta Neutral”. Ngoài ra, Treasure DAO, một dự án tập trung vào lĩnh vực NFT và Gaming trên Arbitrum cũng đã có sự tăng trưởng vượt bậc khi được sàn giao dịch Binance listing vào giữa tháng 12/2022.

Hệ sinh thái Arbitrum. Nguồn: LFG Insider.

zkSync

Về mặt công nghệ, ZK Rollups được đánh giá rằng đòi hỏi độ khó về kỹ thuật công nghệ rất cao, cho nên việc phát triển và hoàn thành sản phẩm sử dụng ZK cũng yêu cầu quá trình tương đối dài. Tuy nhiên, zkSync là một trong những dự án dẫn đầu công nghệ ZK, được kỳ vọng sẽ giúp Ethereum giải quyết các vấn đề mà nền tảng này gặp phải. Dự án khởi chạy Testnet từ đầu năm 2022, đến ngày 29/10/2022, Matter Labs (Công ty mẹ của zkSync) đã ra mắt phiên bản Mainnet Baby Alpha của zkSync 2.0. Và trong năm 2023, Fair Onboarding Alpha và Full Launch Alpha sẽ được ra mắt.

Nguồn tiền ở thị trường tiền mã hóa đã và đang ngày càng ít đi kể từ đầu năm 2022, nhưng zkSync lại đón nhận hai nguồn quỹ lớn trong năm qua:

BitDao công bố quỹ hỗ trợ hệ sinh thái zkSync trị giá 200 triệu USD.
Matter Labs thông báo đã huy động thành công thêm 200 triệu USD trong vòng gọi vốn series C.

Vì các lý do trên, chúng ta hoàn toàn có thể mong đợi việc zkSync cũng như các sản phẩm Layer 2 nổi bật khác ra mắt token trong năm 2023 có thể chiếm toàn bộ spotlight của thị trường, thu hút dòng tiền lớn đổ về đây, tạo động lực để thúc đẩy cả thị trường phát triển. Đồng thời với việc công nghệ zkEVM ngày càng hoàn thiện, đây cũng là một bước đệm vững chắc để các dự án có thể xây dựng một cách dễ dàng trên zkSync.

Bạn có thể tìm hiểu thêm về toàn cảnh hệ sinh thái zkSync trong năm 2022 tại đây.

StarkNet

Cái tên tiếp theo được nhắc đến sẽ là StarkNet, giải pháp Layer2 sử dụng công nghệ ZK Rollups được xây dựng bởi đội ngũ Starkware. Vào tháng 5/2022 vừa qua, Starkware đã gọi vốn thành công 100 triệu USD tại vòng Series D với mức định giá lên đến 8 tỷ USD. Vòng gọi vốn lần này được dẫn đầu bởi Greenoaks Capital, Coatue và Tiger Global cùng sự góp mặt của những quỹ đầu tư khác. Nếu so với lần gọi vốn gần nhất vào tháng 11/2021 với số tiền 50 triệu USD ở định giá 2 tỷ USD, giá trị của Starkware đã tăng 400% chỉ trong vỏn vẹn 6 tháng, đây thật sự là một con số rất ấn tượng, chứng minh được tiềm năng to lớn, cũng như niềm tin của các quỹ đầu tư dành cho công ty này. Ngoài ra, các sản phẩm nổi bật mà Starkware đã mang lại cho thị trường như dYdX, Immutable X, Sorare,…

Starkware thông báo gọi vốn 100 triệu USD.

Trong năm 2022, StarkNet có nhiều cập nhật nổi bật về sản phẩm có thể kể đến như:

04/2022: StarkGate được ra mắt, đây là native bridge trực tiếp giữa Starknet và Ethereum.
09/2022:
- Phiên bản Alpha Mainet mới nhất được cập nhật là StarkNet 0.10.
- Ngôn ngữ lập trình chính là Cairo được cập nhật phiên bản Cairo 1.0.

11/2022:

- StarkNet Foundation được thành lập.
- Token STRK chính thức được triển khai trên Ethereum.

Hệ sinh thái của StarkNet cũng đã có đầy đủ các mảnh ghép cơ bản với DEX, Lending, Wallet, NFT, Gaming,… Cùng với đó là các dự án native được xây dựng bằng ngôn ngữ Cairo ngày càng nhiều, đây là một động thái tích cực vì cộng đồng developers là một phần quan trọng như xương sống của cả hệ sinh thái.

Hướng tới năm 2023, StarkNet cũng mang cho mình nhiều sự kỳ vọng như đã nói ở phần trên với zkSync. Hãy cùng chờ xem những động thái tiếp theo của StarkNet trong cuộc chiến zkEVM, ngoài ra, bạn có thể tìm hiểu sâu hơn về dự án này tại đây.

Polygon

Từ những ngày mới ra mắt với mục tiêu trở thành sidechain nhằm giảm bớt gánh nặng cho Ethereum, giờ đây Polygon đã phát triển vượt bậc, trở thành một hệ sinh thái lớn mạnh cùng với tầm nhìn lớn hơn là trở thành Ethereum Hub với nhiều sản phẩm đáng mong đợi.

Về tài chính, trong năm 2022, Polygon công bố gọi vốn thành công 450 triệu USD được dẫn đầu bởi Sequoia Capital, một trong những quỹ đầu tư lâu đời nhất tại thung lũng Silicon. Ngoài ra còn có sự góp mặt của rất nhiều quỹ đầu tư hàng đầu như Tiger Global, SoftBank, Galaxy Digital, Dragonfly Capital, Republic Capital,… Với lượng tiền này, Polygon có thể dễ dàng tập trung vào việc phát triển các giải pháp Layer 2 của mình, trong đó mũi nhọn là Polygon zkEVM dự kiến sẽ được Mainet trong Q1/2023 nhằm cạnh tranh trực tiếp với zkSync và StarkNet. Ngoài ra, các sản phẩm khác như Polygon Zero, Polygon Miden, Polygon Avail,… đều được đánh giá cao về mặt công nghệ cũng đang được đội ngũ Polygon tích cực phát triển.

Thế nhưng, năm 2022 rực rỡ của Polygon còn đến từ việc nền tảng này trở thành điểm đến của hàng loạt các ông lớn khi tiến vào không gian Web3 như Nike, Adidas, Starbucks, Meta, Reddit,…

Lĩnh vực NFT và SocialFi trên Polygon cũng mang nhiều hứa hẹn trong năm 2023 khi chứng kiến sự dời nhà từ Solana sang Polygon của bộ sưu tập NFT blue-chip y00ts và nền tảng Lens Protocol với mô hình hoạt động đầy sáng tạo.

Bạn có thể tìm hiểu thêm về toàn cảnh hệ sinh thái Polygon trong năm 2022 tại đây.

Aptos

Đầu năm 2022, chúng ta không khó để bắt gặp narrative về các blockchain thế hệ mới được xây dựng bởi đội ngũ từng phát triển stablecoin Diem của Facebook, trong đó Aptos là dự án nổi bật nhất.

Aptos đã thu hút toàn bộ ánh nhìn cộng đồng về dự án của mình sau hàng loạt thông báo huy động vốn thành công:

Tháng 2/2022: Aptos thông báo gọi vốn thành công 200 triệu USD tại vòng Seed với sự dẫn đầu của a16z cùng với sự tham gia của nhiều quỹ đầu tư lớn khác như Coinbase Ventures, Paypal Ventures, Paxos,…
Tháng 7/2022: Aptos gọi vốn thành công 150 triệu USD từ Jump Crypto, a16z, Multicoin Capital và Circle Ventures.
Tháng 9/2022: Binance đầu tư bổ sung vào Aptos, lúc này dự án được định giá 4 tỷ USD.

Đồng sáng lập Aptos: Mo Shaikh (trái) và Avery Ching (phải)

Aptos sử dụng ngôn ngữ lập trình Move, một ngôn ngữ được phát triển dựa trên Rust của blockchain Solana. Ngoài ra, Aptos cũng khá giống với Solana khi cả hai cùng là monolithic blockchain với thông lượng rất cao. Vì vậy không khó để bắt gặp các nhận định như “Aptos có phải là Solana thứ hai” hay “Aptos là Solana Killer”.

Từ sau khi Mainet vào tháng 10/2022, hệ sinh thái Aptos ngày càng mở rộng, theo số liệu từ Aptos Systems, hệ sinh thái Aptos hiện đã có gần 330 dự án. Trong đó, các mảnh ghép cơ bản đã được hoàn thiện, cụ thể:

DEX: Pancakeswap, AUX Exchange, Potem Network,..
Stablecoin: USDC, USDT, MOD
Lending: Aptin Finance, Vial Protocol, Aries Markets,…
NFT Marketplace: Topaz , Blue Move, SouffI3,…
NFT Collectibles: Aptos Cats, Laikas, Aptos Monkeys, Bruh Bears,…

Vào mùa bull-run trước, chúng ta đã thấy sự phát triển vượt bậc của các blockchain thế hệ thứ 3 lúc đó như Solana, Fantom, Avalanche,… Vì thế, Aptos cũng như các blockchain thế hệ thứ 4 với những đột phá về công nghệ cũng như tiềm lực tài chính dồi dào được kỳ vọng sẽ mang lại luồng gió mới cho thị trường. Đối thủ lớn nhất của Aptos chính là Sui sẽ tiến hành Mainet trong 2023, có thể narrative này sẽ trending trở lại.

Bạn có thể tìm hiểu thêm về toàn cảnh hệ sinh thái Aptos trong năm 2022 tại đây.

Sui

Giống với Aptos, blockchain Sui cũng được xây dựng trên ngôn ngữ lập trình Move, tuy nhiên, Sui đã cải tiến cho riêng mình tạo ra phiên bản Sui Move nhằm chia tài sản thành 3 loại objects chính là Owned object, Shared object và Frozen object.

Blockchain Sui được xây dựng bởi đội ngũ Mysten Labs, đồng sáng lập gồm các thành viên:

CEO: Evan Cheng
CTO: Sam Blackshear
CPO: Adeniyi Abiodun
Chief Scientist: George Danezis
Chief Cryptographer: Kostas Chalkias

Trong các thành viên ban lãnh đạo Mysten Labs, Evan Cheng và Adeniyi Abiodun là hai nhân vật đã từng giữ vai trò quan trọng trong dự án Novi Financial của Meta.

Về mặt tài chính, Sui cũng thể hiện mình không hề kém cạnh Aptos với tổng số tiền gọi vốn thành công là 336 triệu USD khi vừa hoàn thành vòng gọi vốn series B trị giá 300 triệu USD vào tháng 09/2022 với sự tham gia của a16z, Binance Labs, Jump Crypto, Coinbase Ventures, Dentsu Ventures,… Tuy nhiên, blockchain của Sui hiện tại vẫn đang trong giai đoạn testnet và dự kiến sẽ tiến hành lên Mainet trong năm 2023. Với việc “đi chậm mà chắc” như thế này, người dùng cũng đặt niềm tin vào Sui lớn hơn đối thủ Aptos, khi sự kiện lên Mainet và listing token của Aptos có phần gấp rút và sau đó là hàng loạt vấn đề liên quan tới hiệu suất của mạng lưới.

Kết luận

Như vậy, GFI Blockchain đã gửi đến đọc giả về chủ đề Những hệ sinh thái đáng chú ý trong năm 2023. Mọi người nghĩ đâu sẽ là cái tên tiềm năng cũng như phát triển mạnh nhất trong năm 2023?

*Disclaimer: Mọi thông tin trên bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, đây không phải là lời khuyên đầu tư.