Tổng quan

Trong năm 2022 vừa qua, Aptos đã gây được sự chú ý trong cộng đồng Crypto với sự hình thành và phát triển mạnh mẽ, từ việc cùng được niêm yết trên 1 loạt các sàn lớn nhỏ, đội Backer hùng hậu đứng sau rót vốn thúc đẩy cho các dự án phát triển, cho đến việc công bố Airdrop cho cộng đồng chỉ vài giờ trước khi mainnet.

Đặc biệt là trong thời điểm mùa đông crypto hiện nay, nhiều dự án dần đóng băng hoạt động thì Aptos lại “khua chiêng múa trống rình rang” như vậy. Liệu sau khi đã trải qua 1 năm đầy biến động với thị trường chung, thì đâu là những lợi thế cạnh tranh và những điểm còn tồn đọng chưa giải quyết của dự án Aptos trong năm 2022?

Hãy cùng GFI nhìn lại những khoảnh khắc, cột mốc của dự án, để xem Aptos liệu có phải là mảnh đất màu mỡ cho các dapp xây dựng trên đó hay không nhé.

Aptos và những điểm nổi bật

Công nghệ và đội ngũ phát triển

Aptos là một Blockchain layer 1 được nghiên cứu và phát triển bởi đội ngũ sáng lập từ dự án DIEM và NOVI, Aptos với tầm nhìn sẽ giải quyết các vấn đề về khả năng mở rộng và độ tin cậy, sẵn sàng cho hàng tỷ người dùng trên toàn thế giới.

Với ngôn ngữ lập trình MOVE là một điểm nhấn trọng tâm của dự án, được thiết kế để có thể quản lý và xác minh các tài nguyên trên Blockchain đảm bảo tính an toàn cho mạng lưới. Ngoài ra TPS (Transaction per Second) theo thông tin thống kê từ chính đội ngũ sáng lập, số lượng giao dịch của mạng lưới Aptos có thể lên đến 160,000 giao dịch trong một giây.

Thay vì sử dụng một giao thức đồng thuận (Consensus) phải tuân theo thứ tự giao dịch, Aptos tách riêng hai quy trình và cho phép chúng chạy song song với nhau. Điều này làm giảm độ trễ (thời gian cần thiết để xác nhận các giao dịch mạng), thậm chí còn tăng tốc độ lên một cách đáng kể. Không những vậy, Aptos còn cho ra đời một công cụ chịu lỗi Byzantine để đảm bảo độ chính xác cao nhất.

Bên cạnh đó, các Validator có thể lựa chọn chạy node ở nhiều cấp độ khác nhau, với mức độ chạy node đơn giản nhất được tinh giản để các Validator chỉ cần đạt những yêu cầu cơ bản, từ đó có thể gia tăng nhanh chóng về số lượng Validator xác nhận các giao dịch trong mạng lưới.

Dàn backer hùng hậu

Sự FOMO của Aptos có lẽ đến từ việc được VC săn đón. Khi các cựu nhân viên META gọi vốn cho dự án mới của mình, không cần phải PR quá nhiều cũng đã đủ tạo ra sự ảnh hưởng nhất định ở thời điểm lúc bấy giờ. Nhất là lúc thị trường ảm đạm, các quỹ đầu tư cần tìm dự án đủ tiềm năng để xuống tiền thì Aptos nổi bật lên hẳn với đội ngũ phát triển có kinh nghiệm và tên tuổi trên thị trường.

Tổng số tiền Aptos huy động được là 350 triệu đô, với 3 vòng gọi vốn:

• Tháng 2/2022, Aptos gọi vốn 200 triệu USD, định giá 1 tỷ USD khi đó với sự dẫn đầu bởi gã khổng lồ đầu tư Andreessen Horowitz (a16z) cùng một số đại diện nổi tiếng hàng đầu trong ngành cũng tham gia vào vòng này bao gồm Three Arrows Capital, FTX Ventures, Paxos và Coinbase Ventures…;
• Tháng 7/2022, Aptos gọi vốn 150 triệu USD từ nhiều quỹ tên tuổi gồm FTX Ventures, Jump Crypto, a16z, Multicoin Capital và Circle Ventures;
• Tháng 9/2022, Binance đầu tư bổ sung vào Aptos, dự án được định giá 4 tỷ USD.

Ở bên kia chiến tuyến, Sui vừa là người anh em và cũng chính là đối thủ chính của Aptos với nhiều điểm tương đồng ở đội ngũ phát triển và công nghệ sử dụng.

Các thông số nền tảng

Hệ sinh thái đã hỗ trợ khởi chạy thành công với 102 Validator node (nút trình xác thực), trên 22 quốc gia, tại 39 thành phố . Nút cổ phần cao nhất chỉ có 2,65% cổ phần, với tất cả các nút khác được phân bổ đồng đều. 74 nhà khai thác nút đã làm việc cùng nhau để điều phối một mạng khởi động trơn tru. Hàng trăm thực thể đã tham gia nỗ lực khởi động mạng, bao gồm các dự án hệ sinh thái trên DeFi, NFT, cơ sở hạ tầng, v.v.

Tiếp theo, chúng ta hãy cùng xem các chỉ số on chain của Aptos trong năm vừa qua, vì đây là cơ sở để đưa ra những nhận định khách quan nhất về hệ sinh thái này, bao gồm:

• Xu hướng: Price, Volume.
• Người dùng: Daily transaction, Unique address, Daily active address.
• Dòng tiền: TVL, Bridge, Stable coin, Staking,…

Xu hướng về giá

APT là native token của hệ sinh thái Aptos, vì thế khi phân tích đồng tiền mã hóa này có thể cho ta thấy xu hướng của người dùng trên mạng lưới (đang hold, hay đang mua, hay đang sử dụng như thế nào?)

Theo dữ liệu từ Tradingview, kể từ khi mainnet token và niêm yết trên các sàn lớn đặc biệt là sàn top 1 Binance, Aptos là 1 trong những đồng coin tăng trưởng ấn tượng nhất. Từ ngày 19/10 đến ngày 23/10, Aptos đã tăng trưởng ấn tượng và đạt ATH với giá gần 14 đô la (theo thống kê từ coingecko).

Tuy nhiên sức mua đã không duy trì được lâu và giá của đồng APT đã giảm theo xu hướng chung của thị trường, tính từ lúc APT list sàn cho đến thời điểm viết bài ngày 7/1/2023, tuy cùng thời điểm nhưng BTC chỉ giảm 11.43% và ETH giảm ít hơn với mức giảm 1.64% thì APT đã “dump” sâu về  hơn 50%. Trong vòng 30 ngày qua, khối lượng giao dịch của APT chỉ đạt mức trung bình, nếu so sánh với các tháng trước đó, đặc biệt là vào thời điểm công bố mainnet và list các sàn lớn, lượng giao dịch giai đoạn này chỉ bằng khoảng 1/3 khối lượng của giai đoạn trước đó.

Ngoài ra, thông qua quan sát trong biểu đồ funding rate dưới đây (Funding rate dương là lượng người long > short, thể hiện sự lạc quan. Funding rate âm là lượng người short > long, thể hiện sự bi quan).

Có thể thấy, kể từ khi đạt ATH vào ngày 23/10, APT đã nhận mức rate âm cao nhất trong vòng vài ngày mainnet với mức -0,74%. thời gian sau đó, giá giảm dần và tỉ lệ rate dương cho phe long hầu như rất ít, trong khi thị trường chung còn quá nhiều sự tiêu cực, APT sẽ khó có thể tăng trưởng mạnh trong trung và dài hạn.

Người dùng

Chỉ volume và giá của APT chưa đủ để nói lên hành vi của người dùng trên một mạng lưới blockchain, nên vì vậy chúng ta hãy cùng xem thêm các chỉ số như Daily transaction (số lượng giao dịch hằng ngày), Unique address (số lượng ví được tạo trên mạng lưới), Aptos active user (số lượng ví hoạt động), Aptos Daily new user (số lượng ví mới tạo) để có góc nhìn đa chiều hơn.

Ngay sau khi khởi chạy mainnet và chương trình airdrop, số lượng người dùng đang hoạt động (Active user) trên Aptos có sự tăng trưởng mạnh mẽ , đỉnh điểm có đến hơn 600 lượt giao dịch của cả người gửi(sender) và người nhận(receiver).

Tuy nhiên sau thời gian này, số lượng active giảm đi đáng kể  cho thấy user dường như chỉ đang thử những tính năng mới, cũng như cách hoạt động của mạng lưới với ngôn ngữ lập trình mới. Hiện tại, Aptos không duy trì được sức hút và con số ước tính trung bình hiện nay khoảng từ 8 – 10 nghìn địa chỉ ví mới được tạo mỗi ngày (ảnh dưới) trên tổng số hơn 2 triệu địa chỉ ví của mạng lưới Aptos. Số lượng volume giao dịch không có sự đột biến và duy trì đều đặn ở mức hơn 2,7 triệu/ngày.

Dòng tiền

Đây là yếu tố để đánh giá mạng lưới Aptos có đang thực sự hút tiền với những tiềm năng to lớn của mình như chính đội ngũ đã đưa ra thông tin từ ban đầu hay không?

Total Value Locked

Dựa trên số liệu từ DeFiLlama trong thời gian qua, Tổng giá trị khóa – Total Value Locked (TVL) của $APT duy trì đều đặn ở mức sấp xỉ hơn 50 triệu đô và là một hệ sinh thái không có sự biến động mạnh trong các giao thức của mình, trong khi các blockchain khác đều sụt giảm đáng kể. Tuy nhiên, khối lượng TVL trên Aptos chiếm chưa tới 10% vốn hóa, điều này cho thấy thực sự lượng token hiện bên ngoài tương đối nhiều sẽ khiến cho giá khó tăng trưởng mạnh trong trung và dài hạn.

Ngoài sàn DEX PancakeSwap của Binance đã được tích hợp trên Aptos với số lượng TVL khoảng 26 triệu đô, chiếm hơn phân nửa các Dapp còn lại được build trên Aptos như AUX-Exchange hay LiquidSwap (Pontem Network), điều này cho thấy rằng các Dapp còn rất nhiều việc phải làm trong giai đoạn này để thu hút được sự chú ý.

Bên cạnh đó, đa số dòng tiền trong TVL Aptos hiện nay chủ yếu hơn phân nửa là từ hệ sinh thái của ETH sang qua cầu nối LayerZero, với gần 14 triệu đô, số lượng lock chủ yếu là USDC – USDT – và wETH or ETH

Các Dapp trên mạng lưới Aptos, đăc biệt là DEX cũng như Lending & Borrowing trong thời điểm này cần phải đẩy nhanh tốc độ xây dựng cũng như hoàn thiện cơ sở hạ tầng của mình để thu hút dòng tiền trong thời gian sắp tới.

Staking

Staking đơn giản là hành động người dùng lock tài sản của mình lại để nhận lại thu nhập thụ động. Nếu lượng stake càng cao chứng tỏ người dùng càng tin tưởng vào mạng lưới và mạng lưới hoạt động ổn định, an toàn hơn. Có 2 dạng stake là stake cố định (không có thanh khoản) và liquid stake (stake nhưng vẫn có thanh khoản).

Từ khi mainnet đến nay, tổng lượng stake APT chưa đón nhận được sự tin tưởng của người dùng, một phần vì các Dapp ở mảng này vẫn chưa phát triển và đang trong giai đoạn testnet, một phần vì theo tình hình chung của thị trường với sự phá sản từ các nền tảng lending đã khiến cho các nhà đầu tư cũng không mấy mặn mà, ngay cả ở những nền tảng trên hệ sinh thái lớn như Ethereum hay BSC chứ chưa nói đến hệ sinh thái sinh sau đẻ muộn như APT.

Tuy vậy, đây cũng là giai đoạn đội ngũ dự án cần thêm thời gian để build thật tốt, chờ đợi xu hướng tích cực từ thị trường để đón nhận dòng tiền mới đổ về.

Đa số lượng staking trên APT đến từ Tortuga Finance và Ditto Finance là 2 dự án có lượng TVL lần lượt là 3.1 triệu đô và 957,000 đô.

• Tortuga Finance là 1 giao thức cho staking APT để nhận lại tAPT, và tAPT được dùng trong hệ sinh thái của Aptos, và với mức APY trung bình khoảng 6.5%.
• tAPT của Tortuga Finance đã được tích hợp ở nhiều dự án DeFi khác như trên Hippo, thêm thanh khoản tAPT-APT trên AUX – Exchange, mint stablecoin trên Argo… trong khi đó stAPT của Ditto Finance chưa có công dụng cụ thể.

Nếu bạn đang có Aptos thì có thể tìm hiểu và staking theo hướng dẫn tại đây.

Hệ sinh thái & Cộng đồng

Với công nghệ và ngôn ngữ lập trình MOVE nổi bật, đội ngũ Aptos cũng không quên  xây dựng và phát triển một cộng đồng với sự cống hiến vô song để từng bước hỗ trợ hệ sinh thái của mình.

Hệ sinh thái

Kể từ mainnet, hơn 50 dự án đã ra mắt trong hệ sinh thái Aptos, hơn 200 dự án cho biết hiện đang được xây dựng và khoảng 500 đơn đăng ký Chương trình tài trợ của Quỹ Aptos.

AMM/DEX

Là một mảng có vai trò rất quan trọng trong một hệ sinh thái. Đó sẽ là nơi đón nhận dòng tiền đầu tiên của 1 hệ sinh thái, trên Aptos hiện tại đang có rất nhiều dự án thuộc mảng này đang được phát triển, tuy nhiên nhiều trong số đó hiện vẫn là những dự án mới chưa đi vào testnet.

Ngoài sàn giao dịch Pancake Swap của Binance đã tích hợp trên hệ sinh thái Aptos với mức TVL gần như chiếm tuyệt đối, cạnh tranh miếng bánh trên nền tảng mới như Aptos cho thấy nhiều cơ hội hơn so với cac nền tảng khác. Dự án đang liên tục hỗ trợ các cặp giao dịch mới trên Aptos, đồng thời sử dụng chương trình incentive với phần thưởng CAKE cho các cặp giao dịch Aptos hot trên PancakeSwap.

Các sàn AMM/DEX con đẻ của hệ cũng đang cố gắng chiếm thị phần và thu hút người dùng trên hệ sinh thái của mình, nổi bật nhất có lẽ là AUX-Exchange và Pontem Network.

AUX đang chiếm vị trí thứ 2 về lượng TVL với khoảng 18 triệu đô, là một sàn giao dịch phi tập trung trên Aptos, nơi dễ dàng hoán đổi (swap) đa dạng token. AUX cung cấp ba phương thức khác nhau để người dùng tương tác với AUX gồm: AMM, CLOB hoặc bộ định tuyến.

Khối lượng TVL trên AUX có phần vượt trội hơn gấp đôi so với Pontem, tuy dự án ít được biết đến nhưng một phần vì giao diện trên AUX thân thiện và các pool của AUX -Exchange hỗ trợ nhiều tài sản và stablecoin hơn.

Pontem Network trước kia là một ví tiền mã hóa được xây dựng trên Aptos. Hiện nay, Pontem còn đang xây dựng DEX, Liquidswap và ByteBabel EVM cho Aptos. Đó là cầu nối  cho phép trao đổi giá trị giữa hai bên. Nó được hỗ trợ bởi Wings Foundation, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Thụy Sĩ được thành lập vào năm 2016. Trước đó đã gọi thành công 4.5 triệu USD từ Mechanism Capital, Kenetic Capital, Alameda Research, Aptos và nhiều nhà đầu tư khác.

Những gì Pontem làm là kết nối Aptos và thế giới phi tập trung, mạng sẽ giúp người dùng có quyền truy cập vào tất cả các trường hợp sử dụng không được kiểm soát, chẳng hạn như công cụ tài chính, công cụ bảo mật và thậm chí cả trò chơi.

Ngoài ra còn một số DEX khác như:

• AnimeSwap là một giao thức trao đổi phi tập trung (DEX) và nhà tạo lập thị trường tự động (AMM) chạy trên Move Virtual Machine. Bất kỳ ai cũng có thể tương tác với giao thức trao đổi tiền và kiếm tiền.
• CollectibleSwap AMM Dex giàu tính năng dành cho NFT. Hoán đổi cho NFT.
• AptoSwap ứng dụng hoán đổi trên Aptos. Giao dịch tiền điện tử một cách an toàn và dễ dàng với mức giá tốt nhất có thể với Aptos.

Stable coin

Stable coin đang dần trở thành một thế lực, và lượng stable coin trên mạng lưới cũng phần nào thể hiện dòng tiền đổ vào đây.

Theo thống kê từ DefiLlama, dòng tiền stable coin trên Aptos cho thấy thực sự chỉ có 2 ông lớn ở thị trường này đang có trên hệ sinh thái của Aptos với USDC chiếm hơn 78% so với USDT, để thực sự thu hút được dòng tiền đổ về hệ sinh thái trong thời gian tới, thời gian gần đây đội ngũ Thala Lab cũng đã công bố xây dựng dự án phát triển stablecoin phi tập trung trên Aptos có tên là Move Dollar (MOD) nhằm mục đích giải quyết bộ ba bất khả thi của stablecoin phi tập trung là: ổn định Peg, bảo mật và hiệu quả vốn.

MOD vừa công bố vòng gọi vốn 6 triệu USD với các nhà đầu tư Shima Capital, Parafi Capital, Beco Capital… Dự án vẫn trong quá trình hoàn thiện và sớm được ra mắt trong thời gian tới.

Cầu nối (Bridge)

Aptos là hệ sinh thái mới, do đó sẽ cần những cầu nối để dẫn dòng tiền từ các hệ sinh thái khác đổ về. Song song với việc LayerZero triển khai trên Aptos, Aptos Bridge cũng được đội ngũ dự án cho ra mắt cộng đồng.

Với các bridge này, người dùng có thể chuyển tài sản USDC, USDT, và ETH sang Aptos từ Ethereum,  BNB Chain, Avalanche, Arbitrum, Optimism…. Ngoài ra, LayerZero đã hợp tác với Pontem Network để tích hợp vào Liquidswap, AMM của Pontem Network.

Lending & Borrowing

Đa số hoạt động vay mượn trên Aptos diễn ra ở Aptin Finance, vì vậy chúng ta hãy cùng nhìn vào các thông số trên nền tảng này.

Aptin là một giao thức thị trường thanh khoản phi tập trung, nơi người dùng có thể tham gia với tư cách là người gửi tiền hoặc người vay. Người gửi tiền cung cấp thanh khoản cho thị trường để kiếm thu nhập thụ động, trong khi người đi vay có thể vay theo kiểu thế chấp quá mức (vĩnh viễn) hoặc thế chấp dưới mức. Giao thức hiện đang có 3 cầu nối hỗ trợ chuyển tài sản đó là cBridge, Wormhole, và layerZero

Hiện nay trên giao thức này, tổng quy mô chỉ ở mức chưa tới 300 nghìn đô, số lượng tài sản hỗ trợ chỉ mới có 6 loại với APY khoảng 5,25% thùy theo từng loại tài sản

Các bạn có thể tìm hiểu thêm nếu muốn vay hoặc cho vay để kiếm lợi nhuận tại đây.

Quan sát hình trên, lượng cung và cầu đi vay không có nhiều biến động, nhà đầu tư chưa có nhu cầu gửi tiền hoặc vay thêm vào các dự án trên mạng lưới để tìm kiếm lợi nhuận. Điều này phần nào thể hiện tâm lý chung của nhà đầu tư đang giữ tài sản ở ví cá nhân và ít đưa lên các nền tảng Lending để kiếm lời.

Ngoài ra còn một số các nền tảng lending khác như Vial Protocol, Aries Markets, Mobius…

NFT

Tuy còn sơ khai nhưng mảnh ghép NFT trên Aptos đã có những bước tiến quan trọng. Nền tảng Topaz dẫn đầu đã thực hiện 1.207.954 APT về khối lượng giao dịch, bỏ xa các nền tảng giao dịch NFT khác như Blue Move với 183.518 APT hay SouffI3 với 86.108 APT. Cùng với đó là 567.000 lượt truy cập kể từ mainnet, mức cao nhất là hơn 100.000 lượt truy cập trong một ngày trên các nền tảng NFT này.

Hơn 9100 bộ sưu tập mã thông báo riêng biệt được ra mắt trên Aptos bởi 5735 người sáng tạo riêng biệt. Các dự án như Aptomingos và Aptos Monkeys đã thực sự ra mắt thành công với cộng đồng và đã bán hết toàn bộ trong đợt sản xuất đầu tiên của họ.

Cộng đồng

Cộng đồng Dev Aptos xuất phát từ nền tảng những nhà phát triển nổi tiếng và có nhiều năm kinh nghiệm, điển hình là dự án DIEM của META đã tạo ra cho nền tảng đội ngũ kế thừa cống hiến và định hướng xây dựng hệ sinh thái tuyệt vời sắp tới. Điểm qua trong cộng đồng Aptos có hơn:

• 4,7 nghìn sao trên GitHub
• 2,7 nghìn lượt theo dõi trên GitHub
• 340.000 người theo dõi trên Twitter
• 155.000 thành viên Discord
• Tiếp cận hơn 35 ngôn ngữ trên khắp thế giới

Các sự kiện nổi bật khác

Mạng lưới đã đạt TVL cao nhất mọi thời đại mới trong thời gian này với ~56 triệu đô la, đây là một cột mốc đáng kinh ngạc mà toàn bộ hệ sinh thái Aptos có thể tự hào (nguồn DefiLlama)

Aptos và GoogleCloud tiếp tục hợp tác để hỗ trợ hệ sinh thái mạnh hơn, an toàn hơn, nhanh hơn thông qua các nút trình xác thực GCP và quỹ hệ sinh thái cộng đồng mới.

Aptos có mặt trên ứng dụng di động, với các dapp như PontemNetwork, Martian Wallet và Rise_Wallet giờ đã mở rộng sang các cửa hàng ứng dụng Appstore trên iOS và Google Play trên Android.

LivePeer tích hợp Aptos để cung cấp trải nghiệm người dùng video tốt nhất cho các nhà phát triển và quảng cáo trên nền tảng trực tuyến.

MoonPay đã tích hợp công cụ chuyển đổi độc quyền với AptosLabs, với công cụ chuyển đổi tiền pháp định MoonPay mới được tích hợp, những người mới sử dụng tiền điện tử cũng dễ dàng mua bán trao đổi được ngay trong ví Petra.

Studio chơi game NPIXEL đã hợp tác với Aptos làm mạng chính thức cho hệ sinh thái chơi game web3 mới của họ. Các đặc điểm nổi bật của nền tảng game này như:

• Tính thực thi nhanh để có trải nghiệm chơi trò chơi mượt mà.
• Bảo vệ tài sản của các game thủ nâng lên mức tối ưu.
• Độ trung thực trong game cao –> Trải nghiệm nhà phát triển trò chơi liền mạch, xây dựng nhân vật có cốt truyện…
• Có thể tái sử dụng và chuyển đổi các loại tài sản trong game.

Sắp tới APTOS WORLD TOUR sẽ diễn ra vào năm 2023 ở bốn thành phố. Sự kiện sẽ quy tụ rất nhiều Vibes và vô số developer tham gia. Điểm dừng chân đầu tiên là ở SEOUL, HÀN QUỐC từ ngày 1-3 tháng 2 năm 2023. Các bạn có thể tìm hiểu thêm tại đây https://aptosfoundation.org/events/seoul-hack-2023

Roadmap

Tầm nhìn của Aptos rất rõ ràng: Tạo môi trường Web3 để sử dụng cho các nhu cầu của thế giới thực. Để giải quyết vấn đề này, nhóm đã mang đến trải nghiệm an toàn và đáng tin cậy nhất cho các nhà phát triển cũng như người dùng cuối.

Sau hơn bốn năm làm việc chăm chỉ, vô số đóng góp từ các nhà xây dựng và hàng trăm dự án cộng đồng đa dạng trên toàn cầu, Aptos Mainnet đã chính thức hoạt động vào tháng 10 năm 2022. Các lộ trình của team đưa ra đều hoàn thành trong năm. Tuy có đôi chút delay vào ngày Mainnet dự kiến, tuy nhiên sự cố gắng không biết mệt mỏi của đội ngũ dự án cũng rất đáng được khen ngợi.

Tổng kết

Như vậy qua bài viết này bạn có thể thấy rằng hệ sinh thái Aptos vẫn đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện các mảnh ghép, bên cạnh các điểm sáng tích cực thì còn một vài thông số chưa thực sự khả quan như:

• Khối lượng giao dịch của APT trong 30 ngày gần nhất chỉ đạt mức trung bình, nếu so sánh với các tháng trước đó, đặc biệt là vào thời điểm công bố mainnet và list các sàn lớn, lượng giao dịch giai đoạn này chỉ bằng khoảng 1/3 khối lượng của giai đoạn trước đó.
• Kể từ khi đạt ATH, APT đã nhận mức rate âm cao nhất trong vòng vài ngày mainnet với mức -0,74%. Funding rate âm là lượng người short > long, thể hiện sự bi quan của các user đối với hệ sinh thái này.
• Sau thời gian này Mainnet, số lượng ví active giảm đi đáng kể  cho thấy user dường như chỉ đang thử những tính năng mới, cũng như cách hoạt động của mạng lưới với ngôn ngữ lập trình mới.
• Mức độ hoạt động của các User trên mạng lưới Aptos đã giảm mạnh, lượng người dùng mới không duy trì được số lượng lớn.
• Khối lượng TVL trên Aptos chiếm chưa tới 10% vốn hóa, điều này cho thấy thực sự lượng token hiện bên ngoài tương đối nhiều sẽ khiến cho giá khó tăng trưởng mạnh trong trung và dài hạn.
• Lượng cung và cầu trong các giao thức Defi không có nhiều biến động, các nhà đầu tư chưa có nhu cầu gửi tiền hoặc vay thêm trên nền tảng này để tìm kiếm lợi nhuận.
• Các Dapp xây dựng trên Aptos đa phần vẫn chưa lên Mainnet  và còn rất nhiều điểm mà đội ngũ Aptos cần phải làm trong thời gian sắp tới.

Tuy nhiên với những gì mà đội ngũ hướng tới trong thời gian gần, đặc biệt là Hackathon sẽ tổ chức vào tháng 2/2023 tại Hàn Quốc, hy vọng sẽ quy tụ được nhiều nhân sự giỏi về xây dựng cho dự án.

Nếu bạn thích bài viết này hay còn cảm nhận nào khác về mạng lưới Aptos, hãy comment xuống dưới cho mình biết nhé.