Tổng quan
Bitcoin ban đầu được hình thành để sử dụng trong các hệ thống thanh toán điện tử. Do đó, để bảo mật và ổn định, việc thiết kế các ngôn ngữ non-Turing-complete sẽ hạn chế khả năng thực hiện các phép tính phức tạp của Bitcoin. Bitcoin tồn tại nhiều hơn dưới dạng vàng kỹ thuật số để lưu trữ giá trị. Với sự bùng nổ của hệ sinh thái trên các chuỗi công khai như Ethereum và Solana, để kích hoạt tài sản nghìn tỷ đô la không hoạt động trong hệ sinh thái Bitcoin, các nhà phát triển cũng đang khám phá các giải pháp mở rộng cho hệ sinh thái Bitcoin, nhưng những hạn chế về mặt kỹ thuật của các giải pháp như sidechain và mạng lưới Lightning Network cho nên chúng vẫn chưa đáp ứng kỳ vọng của người dùng.
Làn sóng inscription do Ordinals tạo ra vào năm 2023 đã mở rộng hình thức tài sản mới của hệ sinh thái Bitcoin, đồng thời kích thích hơn nữa suy nghĩ và khám phá của thị trường về khả năng mở rộng và khả năng lập trình của Bitcoin. Một loạt giải pháp Bitcoin Layer 2 mới như Merlin và B² Network cũng đã xuất hiện, sử dụng khả năng lập trình để tạo ra một loạt ứng dụng DeFi như Swap, Lending và khai thác thanh khoản để mở rộng các kịch bản ứng dụng mới trong hệ sinh thái Bitcoin.
Hầu hết Lớp 2 Bitcoin khó có thể vừa xây dựng cơ sở hạ tầng tài chính trên chuỗi (on-chain) có thể mở rộng và có thể lập trình được, vừa đảm bảo kế thừa các tính năng bảo mật của Bitcoin. Để giải quyết bài toán này, Bitlayer ra đời với máy ảo BitVM để hỗ trợ một môi trường nơi khả năng tính toán của Bitcoin có thể được mở rộng. Cùng GFI Blockchain tìm hiểu về Bitlayer nhé.
Mô hình kinh doanh
Bitlayer là dự án Layer 2 của Bitcoin dựa trên máy ảo BitVM. Nó nhằm mục đích cung cấp tính bảo mật tương tự như Bitcoin và hỗ trợ các hợp đồng thông minh hoàn chỉnh Turing, xử lý giao dịch hiệu quả và chuyển tài sản xuyên chuỗi an toàn.
Bitlayer sử dụng công nghệ máy ảo phân lớp (Layered Virtual Machine), kết hợp với cơ chế chứng minh không có kiến thức (ZKP) và xác minh lạc quan (OP) để hỗ trợ nhiều tác vụ tính toán phức tạp.
Ngoài ra, Bitlayer đã xây dựng kênh đôi dual-channel và một cầu nối tài sản bị khóa hai chiều thông qua cải tiến OP-DLC và công nghệ cầu BitVM, kế thừa tính bảo mật của lớp 1 Bitcoin.
Cải tiến kỹ thuật chính của Bitlayer nằm ở việc áp dụng mô hình điện toán BitVM mới nhất và cầu nối OP-DLC (Optimistic Discreet Log Contracts).
So với các giải pháp lớp 2 Bitcoin khác, Bitlayer nhằm mục đích giải quyết ba vấn đề cốt lõi mà lớp 2 phải đối mặt và đề xuất các giải pháp tương ứng:
- Neo giá hai chiều không cần tin cậy: Bằng cách kết hợp OP-DLC với cầu BitVM, một mô hình mới vượt xa mô hình đa chữ ký truyền thống đã được đề xuất, cho phép dòng tài sản hai chiều không cần tin cậy giữa chuỗi chính Bitcoin và Bitlayer.
- Xác minh lớp 1: Kế thừa tính bảo mật của Bitcoin thông qua BitVM.
- Turing-Completeness : Hỗ trợ nhiều máy ảo và đạt được môi trường tương thích với Máy ảo Ethereum (EVM).
BitVM
BitVM là thành phần cốt lõi của dự án Bitlayer, nó là một máy ảo Turing-complete được thiết kế dành riêng cho hệ sinh thái Bitcoin. Mục tiêu chính của BitVM là mở rộng chức năng và khả năng lập trình của Bitcoin mà không làm ảnh hưởng đến các đặc điểm vốn có của mạng Bitcoin như bảo mật và phi tập trung.
Mặc dù Bitcoin là một trong những blockchain an toàn nhất, nhưng về bản chất nó không hỗ trợ các hợp đồng thông minh phức tạp, điều này hạn chế tiện ích của nó trong một số ứng dụng như tài chính phi tập trung (DeFi).
BitVM là Turing-complete, nghĩa là nó có thể thực hiện các tác vụ tính toán phức tạp tùy ý khi có đủ tài nguyên. Tính năng này cho phép các nhà phát triển thiết kế và vận hành nhiều ứng dụng phi tập trung phức tạp (DApp) trên mạng Bitcoin, như các chiến lược giao dịch tự động, các công cụ tài chính phái sinh và hợp đồng thông minh.
Công nghệ máy ảo phân lớp (Layered Virtual Machine – LVM)
LVM của Bitlayer là một thiết kế kiến trúc sáng tạo nhằm mục đích nâng cao khả năng tính toán và khả năng lập trình của mạng Bitcoin trong khi vẫn duy trì các tính năng cốt lõi như bảo mật và phi tập trung. Công nghệ này cho phép thực hiện các hợp đồng thông minh phức tạp và các ứng dụng khác trên Lớp 2 của Bitcoin mà không gây quá nhiều gánh nặng cho chuỗi chính.
Ý tưởng cốt lõi của máy ảo nhiều lớp là tách biệt tính toán (môi trường thực thi front-end) và xác minh (môi trường xác minh Back-end), trong đó, phần Back-end thường sử dụng công nghệ Zero-Knowledge Proof (ZKP) để đảm bảo tính chính xác của kết quả tính toán mà không tiết lộ chi tiết thực hiện cụ thể. Kiến trúc nhiều lớp này cho phép xử lý tính toán mở rộng trên lớp 2 trong khi chỉ gửi thông tin xác minh cần thiết đến chuỗi chính Bitcoin. Cách tiếp cận này làm giảm đáng kể gánh nặng cho chuỗi chính.
Ngoài ra, việc hỗ trợ nhiều ngôn ngữ hợp đồng thông minh và môi trường thực thi giúp cho các nhà phát triển có nhiều lựa chọn, thúc đẩy sự đổi mới và phát triển trên nhiều ứng dụng khác nhau.
OP_DLC Bridge (Optimistic Discreet Log Contracts Bridge)
Cầu nối OP_DLC là một công nghệ quan trọng trong dự án Bitlayer được thiết kế để tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển giao tài sản xuyên chuỗi. Công nghệ này kết hợp Discreet Log Contracts (DLC) với các giao thức optimistic để cung cấp một phương pháp an toàn, đáng tin cậy và phi tập trung để tài sản di chuyển giữa chuỗi chính Bitcoin và lớp 2 Bitlayer.
Dữ liệu khả dụng (DA)
Quá trình thách thức trong cơ chế thực thi lạc quan dựa trên việc tiết lộ giao dịch của người gửi giao dịch và trạng thái hiện tại. Do đó, Bitlayer yêu cầu một cơ chế DA (dữ liệu khả dụng) an toàn, có độ tin cậy cao và phi tập trung. Hiện tại, Bitlayer sử dụng Bitcoin để cung cấp khả năng khả dụng dữ liệu vì Bitcoin là blockchain mạnh mẽ, an toàn và phi tập trung nhất về mặt đồng thuận.
Để đáp ứng các yêu cầu trên chuỗi của Bitcoin, dữ liệu đã gửi được nén và chia thành nhiều giao dịch được gửi đến Bitcoin được tổ chức giống như các bản khắc (inscription) trên Bitcoin. Sau đó, validator lọc các giao dịch, xác định tất cả các bản inscription và tái tạo dữ liệu gốc.
Trong tương lai, để giảm chi phí vận hành, Bitlayer cũng đang nghiên cứu tích hợp các mô-đun khả dụng dữ liệu khác như Celestia, Ủy ban khả dụng dữ liệu (DA), v.v., đồng thời đảm bảo cùng mức độ bảo mật, độ tin cậy và phi tập trung.
Đội ngũ dự án
Co-founder – Charlie Yechuan: Ông từng là đối tác quản lý tại LucidBlue Ventures và tham gia vào các dự án như Polygon, Tezos và Polkadot. Ông tốt nghiệp Cao đẳng Thương mại Nehru và Đại học Ngoại ngữ Bắc Kinh. Charlie Hu đóng vai trò quan trọng trong việc mở rộng ảnh hưởng của Tezos và Polygon, đặc biệt là với tư cách là Trưởng phòng Phát triển Kinh doanh của Tezos Trung Quốc và giám sát hoạt động của Polygon tại Trung Quốc và Đông Nam Á.
Co-founder – Kevin He: Trước đây ông từng giữ chức Phó chủ tịch Công nghệ tại Xfire Technology, Giám đốc Kỹ thuật Cấp cao tại Huobi và Nhà khoa học Trưởng tại YOUChain. Ông có bằng thạc sĩ Kỹ thuật Phần mềm của Đại học Bắc Kinh.
Định hướng phát triển
Giai đoạn 1: Mainnet V1 (done)
Trong giai đoạn đầu này, Bitlayer sẽ hỗ trợ chuyển động chuỗi chéo của tài sản BTC/BRC-20 giữa mạng chính Bitcoin và Bitlayer, cùng với các tài sản chính thống khác, do đó làm giàu giá trị tổng thể của hệ sinh thái Bitlayer.
Nhóm sẽ ưu tiên cung cấp bộ công cụ phát triển tương thích 100% với EVM và hỗ trợ hệ sinh thái, cho phép các nhà phát triển nhanh chóng xây dựng, thử nghiệm và triển khai các ứng dụng trên Bitlayer. Các ứng dụng Solidity có thể được di chuyển liền mạch, cung cấp cho người dùng ban đầu những lợi ích của phí gas thấp và khuôn khổ Bitcoin có thể mở rộng.
Quỹ Series A ($11M) của Bitlayer được dành riêng cho việc mở rộng hệ sinh thái của mình, bao gồm hỗ trợ số lượng giao thức Web3 gốc được xây dựng trong hệ sinh thái.
Giai đoạn 2: Mainnet V2
Sau khi ra mắt Mainnet-V1 vào ngày 15/4/2024, nhóm phát triển của Bitlayer tiếp tục làm việc để xây dựng Mainnet-V2, một bản rollup gốc trên Bitcoin trong đó quá trình chuyển đổi trạng thái Lớp 2 được bảo vệ bởi hệ thống bằng chứng thân thiện với Bitcoin, kết hợp cả bằng chứng ZK và bằng chứng gian lận (fraud proof).
Giai đoạn 3: Mainnet V3
Trong giai đoạn này, mục tiêu của Bitlayer là triển khai các thử thách OP dựa trên BitVM, cùng với chương trình BitVM DLC-Attestors để thoát khỏi tài sản.
Sau khi hoàn thành giai đoạn thứ ba này, mainnet cuối cùng của Bitlayer sẽ được triển khai đầy đủ, đạt được các mục tiêu ban đầu của mạng lưới, cụ thể là bảo mật tương đương Bitcoin kết hợp với tính hoàn chỉnh của Turing.
Đối thủ cạnh tranh
Đối thủ của Bitlayer là các Layer 2 Bitcoin khác như Stacks, Flash Protocol, Liquid Network, Dovi, B2 Network, Merlin Chain… Điểm khác biệt của Bitlayer là công nghệ máy ảo BitVM, máy ảo phân lớp LVM, cầu nối OP_DLC, hứa hẹn sẽ mang lại lợi thế trong cuộc đua làm tăng khả năng mở rộng và khả năng lập trình của Bitcoin mà không làm ảnh hưởng đến các đặc điểm vốn có của mạng Bitcoin như bảo mật và phi tập trung.
Thực tế đạt được
Ngày 27/3/2024, Bitlayer thông báo đã huy động thành công 5 triệu USD vòng Seed từ các nhà đầu tư như Framework Ventures, ABCDE, OKX Ventures… OKX cũng là nhà đầu tư vòng Strategic của Bitlayer.
Ngày 23/7/2024, Bitlayer thông báo huy động thành công 11 triệu USD vòng Series A từ các nhà đầu tư như ABCDE, Franklin Templeton Investments, GSR, Flow Traders, Skyland Ventures… với định giá 300 triệu USD.
TVL trên Bitlayer đang tăng trưởng khá tốt, theo Defillama thì TVL đã lên tới hơn 400 triệu USD.
Lượng TVL trên Bitlayer (cập nhật 28/7/2024) chủ yếu đến từ dự án Avalon Finance, Pell Network và DeSyn Protocol. Tuy nhiên hệ sinh thái Bitlayer vẫn còn mới, nên dòng tiền có thể chưa ổn định trên các dự án, có thể thấy có những dự án TVL giảm hơn 50% trong 1 tháng.
Tokenomic
Đang cập nhật…
Cộng đồng
Kết luận
Bitlayer là giải pháp Lớp 2 sử dụng công nghệ máy ảo BitVM nhằm mục tiêu vừa tận dụng tính bảo mật của Bitcoin vừa hỗ trợ hợp đồng thông minh. Dự án đã mainnet và đã huy động được thêm 11 triệu USD vòng Seria để phát triển hệ sinh thái.
