Tổng quan

Tuy nhận được rất nhiều lời phê bình và chỉ trích trong khoản thời gian đầu ra mắt, nhưng từ năm 2017 trở lại đây Bitcoin được rất nhiều giới đầu tư trên khắp thế giới biết đến vì sự bùng nổ mạnh mẽ của mình trong thị trường Crypto. Gần đây Bitcoin còn được chấp thuận ở một số quốc gia như: El Salvador, Cuba, Brazil, Panama, Venezuela… Ngoài ra Bitcoin hiện được rất nhiều quốc gia khác đang trong quá trình nghiên cứu và xem xét.

Không giống như Internet được ôm ấp từ những năm 1961 cho đến 1995 mới thật sự bùng nổ và phát triển đến hiện tại. Với tuổi đời hình thành từ 2008, Bitcoin với công nghệ chuỗi khối (Blockchain) mang đến một giá trị mạnh mẽ về công nghệ số và là sự khởi đầu của rất nhiều sự phát triển sau này.

Những người tham gia thị trường Crypto đa phần chỉ quan tâm đến mục tiêu tài chính cá nhân và sẽ ít quan tâm tới lịch sử hình thành và quá trình phát triển của Bitcoin như thế nào. Và bài viết sau đây GFI sẽ giúp các bạn phần nào hiểu được toàn bộ lịch sử Bitcoin, Bitcoin bắt đầu khi nào và như thế nào?

Bitcoin là gì?

Bitcoin là một dự án phần mềm mã nguồn mở được biết đến lần đầu tiên vào tháng 10/2008 dưới dạng tiền tệ phi tập trung dựa trên chuỗi khối (Blockchain) mà không cần ngân hàng trung ương hay bất kỳ bên trung gian nào. Các giao dịch được gửi đến từ người này qua người khác thông qua một mạng ngang hàng (peer-to-peer) trong đó các giao dịch được xác thực bởi các nút và được ghi lại trên một chuỗi khối.

Bitcoin bắt đầu như thế nào và khi nào?

Trước khi bắt đầu vấn đề này chúng ta hãy cùng điểm danh qua một số cột mốc quan trọng có thể được xem như tiền thân của Bitcoin ngày nay.

eCash

Vào năm 1983, nhà mật mã học người Mỹ David Chaum đã xuất bản một bài báo có tiêu đề “Chữ ký mù cho các khoản thanh toán không thể theo dõi được.” Đến 1990 Chaum đã lên ý tưởng về một loại tiền mã hóa có thể được chuyển giữa các cá nhân một cách an toàn và riêng tư qua “công thức làm mù” được sử dụng để mã hóa thông tin được truyền giữa các cá nhân. Dù công ty đã phá sản vào năm 1998 nhưng những ý tưởng mà công ty này đưa ra và một số công thức cũng như công cụ mã hóa đã đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các loại tiền kỹ thuật số sau này. Đây có thể được xem là khởi đầu cho ngành công nghiệp số.

Hashcash

Đến năm 1992, Hai nhà nghiên cứu của IBM là Cynthia Dwork và Moni Naor đã khám phá ra phương pháp có tên là Hashcash để giảm thiểu các thư rác trong Email và ngăn chặn các cuộc tấn công DDoS bằng cách sử dụng thuật toán “bằng chứng công việc” (Proof of Work). Với sự phát triển vượt bậc của công nghệ đến năm 1997 vì phải đối mặt với nhu cầu xử lý ngày càng tăng Hashcash trở nên kém hiệu quả và thất bại. Dù đã thất bại như ý tưởng về giải pháp cho các câu đố tính toán mật mã cũng mang lại giá trị và góp phần cho sự phát triển sau này của Bitcoin.

E-Gold

Tới năm 1996, Hai tiến sĩ Douglas Jackson và Barry Downey đã tạo ra một loại tiền mã hóa gắn liền với việc sở hữu vàng, cho phép người dùng chuyển quyền sở hữu vàng với nhau qua một trang web. Việc này vô tình trở thành công cụ cho những người rửa tiền hoạt động bất hợp pháp, cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ.

B-Money

Được biết đến vào năm 1998 bởi nhà khoa học máy tính Wei Dai, B-money là một trong những loại tiền mã hóa được đề xuất sớm nhất. Wei Dai đã đề xuất một “hệ thống tiền mã hóa phân tán, ẩn danh” riêng tư và an toàn. Mặc dù đã đề xuất một whitepaper cho B-money nhưng kết quả đã không thành công.

Bit Gold

Cho đến năm 2005, một đề xuất của Nick Szabo cho một hệ thống tài chính kết hợp các yếu tố khác nhau của mật mã và khai thác để thực hiện phân cấp. Khái niệm này là Bit Gold, nhằm mục đích thoát khỏi trạng thái tập trung tránh phụ thuộc vào ngân hàng trung ương hay bất kỳ bên trung gian nào. Với các nội dung kỹ thuật chuỗi khối như sổ cái, ngang hàng… Bit Gold đã tạo ra các khái niệm cuối cùng dẫn đến việc tạo ra Bitcoin, nhưng cũng giống như các sự kiện trước Bit Gold vẫn không thành công. Bit Gold có thể được xem như một tiền đề mang lại giá trị cho sự phát triển của Bitcoin.

Bitcoin ra đời

Trong bối cảnh cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu 2007-2008 (economic recession) là một cuộc khủng hoảng làm đổ vỡ hàng loạt hệ thống ngân hàng, tình trạng thiếu tín dụng, sụt giá chứng khoán và mất giá tiền tệ quy mô lớn ở Mỹ và nhiều nước châu Âu. Lòng tin của người dân dành cho các ngân hàng và nhà nước bị lung lay.

Cuộc cách mạng mang tên “tiền mã hóa” với công nghệ Blockchain đã phát triển từ rất lâu nhưng vẫn chưa có dự án nào thật sự thành công. Khởi đầu bằng việc đăng ký tên miền bitcoin.org vào ngày 18 tháng 8 năm 2008, cho đến ngày 31 tháng 10 năm 2008 một whitepaper mô tả chi tiết với tiêu đề “Bitcoin: Hệ thống tiền mặt điện tử ngang hàng” đã được tác giả là “Satoshi Nakamoto” xuất bản. Trong whitepaper dài 8 trang của mình Satoshi Nakamoto đã mô tả chi tiết phương pháp sử dụng mạng ngang hàng (peer-to-peer) để tạo ra thứ gọi là hệ thống giao dịch tiền mã hóa mà không cần dựa vào niềm tin. Bitcoin được đăng ký trên nền tảng phát triển phần mềm mã nguồn mở vào ngày 8 tháng 11 năm 2008 đánh dấu sự kiện Bitcoin trở thành một dự án.

Cho đến hiện tại chưa một ai biết rõ về danh tính và thông tin cá nhân của Satoshi Nakamoto. Một số giả thuyết cho rằng Satoshi Nakamoto chỉ là một bút danh của một người nào đó, và số khác thì nghĩ đó lại là một nhóm người sáng tạo.

Lịch sử phát triển của Bitcoin

Được ra mắt vào cuối năm 2008 cho đến hiện tại Bitcoin đã có bề dày lịch sử 14 năm và sẽ không dừng lại ở con số này, chúng ta hãy cùng nhìn lại những cột mốc đáng chú ý trong toàn bộ lịch sử Bitcoin.

Khởi đầu của Bitcoin (những cột mốc quan trọng)

Như đã nói ở trên vào ngày 31 tháng 10 năm 2008 một whitepaper mô tả chi tiết với tiêu đề “Bitcoin: Hệ thống tiền mặt điện tử ngang hàng” đã được tác giả là “Satoshi Nakamoto” xuất bản đã được đăng lên một diễn đàn thảo luận về mật mã, đánh dấu sự khởi đầu cho Bitcoin.

Ngày 3 tháng 1 năm 2009 khối Bitcoin gốc đầu tiên (khối số 0) có tên gọi là Genesis đã được Satoshi Nakamoto khai thác trong hơn bảy ngày với phần thưởng là 50 BTC khởi đầu cho sự ra đời của mạng Bitcoin.

Giao dịch Bitcoin đầu tiên trên thế giới diễn ra vào ngày 12 tháng 1 năm 2009 trên khối 170 giữa Satoshi Nakamoto và nhà lập trình viên Hal Finney. Satoshi đã chuyển 10 BTC của mình cho Hal Finney. Hal Finney được cho là người đầu tiên khai thác Bitcoin cùng với Satoshi khi mạng được ra mắt.

Sự kiện lịch sử tiếp theo mang tên “Bitcoin Pizza Day” đánh dấu việc sử dụng Bitcoin đầu tiên được ghi nhận để trao đổi hàng hóa. Một người dùng có tên “SmokeTooMuch” đã bán đấu giá 10.000 BTC với giá 50 đô la trên diễn đàn Bitcoin vào tháng 3 năm 2010 nhưng không tìm thấy người mua. Cho đến ngày 22 tháng 5 năm 2010 lập trình viên Floridian Laszlo Hanyecz đã đề nghị trả hai chiếc bánh pizza cho 10.000 BTC và giao dịch được chấp thuận với giá hai chiếc pizza vào thời điểm đấy là 25 đô la.

Cuối năm 2010 nhóm khai thác lâu đời nhất trong ngành Bitcoin Slush Pool ra đời, tập hợp các tài nguyên tính toán lại với nhau để khai thác Bitcoin và chia sẻ phần thưởng khối. Slush Pool đã tập hợp các cá nhân thiếu sức mạnh về CPU tham gia chung vào hoạt động của mạng và kiếm Bitcoin. Kể từ đó, ngành công nghiệp khai thác đã trở thành một hoạt động kinh doanh quy mô lớn, tiêu hao nhiều năng lượng, nhưng Slush Pool đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử và sự trưởng thành của mạng Bitcoin.

Bước ngoặt lớn diễn ra vào tháng 2 năm 2011, khi con đường tơ lụa “Silk Road” một thị trường darknet trực tuyến ra đời và chỉ có thể truy cập thông qua dịch vụ duyệt web ẩn danh Tor với Bitcoin là tiền tệ. Silk Road là một khu chợ mở, miễn phí, nơi mọi người có thể giao dịch tự do với nhau mà không bị ràng buộc bởi các quy định pháp luật. Mặc dù đã sụp đổ vào 2013 vì liên quan đến các hoạt động buôn bán ma túy bất hợp pháp và các hình thức buôn bán tội phạm khác, nhưng Silk Road đã mở đầu cho kỷ nguyên giao dịch với Bitcoin là tiền tệ.

Chúng ta chắc hẳn chưa quên “cuộc di cư Bitcoin vĩ đại” của 10 công ty tiền mã hóa nổi tiếng ở New York diễn ra vào tháng 8 năm 2015 khi Bộ Dịch vụ Tài chính của bang New York đã đề xuất giấy phép kinh doanh áp đặt các hạn chế nghiêm ngặt đối với các doanh nghiệp tiền mã hóa hoạt động trong bang New York. 

Ngày 14 tháng 1 năm 2016, Joseph Poon và Thaddeus Dryja đã phát hành sách trắng mô tả chi tiết về Lightning Network, một giải pháp mở rộng lớp hai cho Bitcoin, trong đó các giao dịch có thể xảy ra trên các kênh thanh toán ngoài chuỗi để sau đó được giải quyết và xác minh bằng mật mã trên chuỗi. Điều này sẽ giảm tải giao dịch trên chuỗi khối đồng thời cho phép giao dịch nhanh hơn, rẻ hơn. Lightning Network là một bước ngoặt trong công nghệ của Bitcoin và đã được áp dụng tháng 3 năm 2018.

Cha đẻ “Satoshi Nakamoto” rời dự án Bitcoin

Satoshi đã mang đến một cuộc cách mạng tiền mã hóa toàn cầu với dự án Bitcoin sử dụng mã nguồn mở, mạng ngang hàng, phi tập trung, bảo mật… Nhưng việc các cơ quan thực thi pháp luật bất đầu trấn áp việc sử dụng tiền mã hóa cũng diễn ra, cũng có thể vì khả năng này và để duy trì đúng với nền tảng của Bitcoin như một hệ thống tài chính phi tập trung, linh hoạt, giảm thiểu niềm tin. Nên vào ngày 26 tháng 4 năm 2011 Satoshi Nakamoto chính thức rời dự án Bitcoin, trao quyền phát triển lại cho Gavin Andresen và cộng đồng mã nguồn mở

Trong khoảng thời gian gắn bó với Bitcoin, Satoshi ước tính đã khai thác khoảng 1 triệu BTC cho đến khi rời dự án. Và cho đến hiện tại cái tên Satoshi Nakamoto vẫn là một ẩn số.

Thị trường hình thành và đối thủ xuất hiện

Tháng 9 năm 2012 Bitcoin Foundation được thành lập bởi nhà phát triển phần mềm người Mỹ Gavin Andresen nhằm thúc đẩy tốc độ tăng trưởng toàn cầu của Bitcoin, cũng trong năm này nhà cung cấp dịch vụ thanh toán BitPay đã báo cáo rằng có hơn 1000 thương nhân chấp nhận Bitcoin làm dịch vụ thanh toán.

Giá Bitcoin có bước ngoặt thay đổi khi vào khoảng đầu năm 2013 chỉ trong khoảng 30 đô la nhưng đạt mốc kỷ lục vào tháng 11 khi được giao dịch trên 1290 đô la. Cũng trong năm này nhiều vụ án liên quan đến Bitcoin cũng được FBI và cơ quan nhà nước Mỹ công bố như vụ thu giữ khoảng 26.000 BTC từ trang web “Silk Road” trong vụ bắt giữ chủ sở hữu bị cáo buộc là “Ross William Ulbricht”

Sau những khởi đầu dần ổn định tại Mỹ rất nhiều dự án tiền mã hóa khác đã được hình thành nhưng không thể làm ảnh hưởng tới tầm phổ biến của Bitcoin. Nhận ra những bất cập chưa phù hợp của Bitcoin Vitalik Buterin, một lập trình viên người Nga đã thành lập dự án Ethereum với chuỗi mật mã mới được gọi là “Smart Contract” và cho đến hiện tại vẫn đang là dự án top 2 sau Bitcoin.

Cuối tháng 2 năm 2014, Mt. Gox một trong những sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất thế giới có trụ sở tại Nhật Bản chính thức nộp đơn xin bảo hộ phá sản. Trong năm này nhiều công ty lớn cũng như cơ quan quản lý bắt đầu chú ý đến Bitcoin như: Microsoft, nhà đầu tư nổi danh Warren Buffett, Ủy ban giao dịch hàng hóa tương lai Hoa Kỳ (CFCT)…

Khởi đầu của sự bùng nổ

Tháng 5 năm 2017 giá Bitcoin lần đầu vượt qua mốc 2000 đô la báo hiệu một làn sóng bùng nổ giá trong tương lai, Thêm vào đó số lượng doanh nghiệp chấp nhận Bitcoin liên tục tăng lên, nhiều quy luật về Bitcoin được chấp thuận ở nhiều quốc gia như Nhật Bản, Mexico làm cho giá Bitcoin phá vỡ kỷ lục lần đầu tiên trên 5000 đô la vào tháng 9 năm 2017.

Hiệu ứng Domino lan rộng giá Bitcoin liên tục tăng trưởng và cao nhất mọi thời đại khi trên 19.700 đô là vào tháng 12 năm 2017 và trở thành tài sản được chú ý nhất trong thị trường tiền mã hóa lúc bấy giờ.

Tìm ẩn rủi ro và nguy cơ pháp lý

Thị trường tiền mã hóa chưa bao giờ là hết nóng trong cuối năm 2017 với sự bùng nổ giá kỷ lục của Bitcoin, chưa thể chấp nhận ngay lập tức sự điên rồ đó nhiều nhà đầu tư đã cho rằng Bitcoin là một “bong bóng” và đang ở giai đoạn căng phồng. Việc tăng trưởng mạnh mẽ đã chứng minh được công nghệ của Blockchain và tiềm năng của nó. Nhưng nhiều vấn đề liên quan đến pháp lý và các tìm ẩn rủi ro cũng là rất lớn.

Rất nhiều quốc gia không ủng hộ và cho rằng Bitcoin là công cụ thao túng giá cả, không có giá trị gì cả. Lịch sử Bitcoin cũng ghi nhận rất nhiều vụ hack như sàn Mt. Gox bị tấn công vào tháng 2 năm 2014 với thiệt hại 850.000 BTC ( gần 460 triệu đô tại thời điểm đó).

Bùng nổ trên toàn cầu

Mặc dù được cho là công cụ thao túng giá, bị cấm ở nhiều quốc hay đã xảy ra rất nhiều vụ hack lớn. Bitcoin với công nghệ Blockchain đang dần khẳng định vị trí của mình trên bản đồ tài chính. Đỉnh điểm của sự việc này vào tháng 4 năm 2021 giá Bitcoin phá kỷ lục củ và đạt giá cao nhất mọi thời đại ở mức trên 68.000 đô la. Bitcoin trở thành tâm điểm, Nhiều quốc gia bắt đầu nghiên cứu về thị trường tiền mã hóa cho thấy cuộc cách mạng này dần hoàn thiện hơn và sẽ bùng nổ trong tương lai.

Tổng kết 

Bitcoin là dự án đi đầu về công nghệ Blockchain và là khởi đầu cho cuộc cách mạng ngành công nghiệp số. Giá trị mà công nghệ Blockchain mang lại hiện đang được nhiều quốc gia ứng dụng vào nền công nghiệp truyền thống. Về giá trị vật chất chúng ta cũng thấy rõ tiềm năng tăng trưởng của Bitcoin qua từng thời kỳ, với khởi đầu là không có gì hoặc ít hơn 0.01 đô la nhưng hiện tại điều mà Bitcoin làm được vẫn chưa có dự án nào vượt qua.

Qua bài viết này hy vọng các bạn sẽ hiểu rõ về Bitcoin và quá trình lịch sử của nó, chúc các bạn ngày mới tốt lành và học hỏi thêm nhiều kiến thức và hẹn gặp lại ở các bài viết sau.