Oracle Workspace #1 - Oracle Blockchain là gì? Tầm quan trọng của Oracle trong Blockchain

Tổng quan

Những ai đã tham gia thị trường crypto một thời gian thì cũng đã nghe nói nhiều tới oracle, nhưng không phải ai cũng hiểu Oracle Blockchain là gì và vì sao nó lại quan trọng. Hôm nay, chúng ta hãy cùng GFS Blockchain tìm hiểu về khái niệm, vai trò, tầm quan trọng và những vấn đề của oracle blockchain cũng như một vài dự án cung cấp dịch vụ oracle blockchain nổi bật hiện nay trên thị trường qua bài viết sau.

*** Bài viết này thuộc chuỗi Series Oracle Workspace của GFS Blockchain nhằm nghiên cứu từ căn bản tới nâng cao cũng như tốc độ phát triển hiện tại về lĩnh vực Oracle – Một mảnh ghép không thể thiếu của Hệ sinh thái DeFi

Tổng hợp các bài viết của Oracle Workspace –> Xem tại đây
Tìm hiểu định nghĩa Hệ sinh thái trong DeFi là gì? Các mảnh ghép trong một Hệ sinh thái gồm những gì? -> Tại đây

Oracle Blockchain là gì?

Oracles Blockchain là các thực thể kết nối các chuỗi khối với các hệ thống bên ngoài, do đó cho phép các hợp đồng thông minh thực thi dựa trên các đầu vào và đầu ra từ thế giới thực.

Oracles cung cấp một cách để hệ sinh thái Web 3.0 phi tập trung truy cập các nguồn dữ liệu hiện có, hệ thống kế thừa và các tính toán nâng cao. Mạng lưới oracle phi tập trung (DONs) cho phép tạo ra các hợp đồng thông minh hỗn hơp, trong đó mã trên chuỗi và cơ sở hạ tầng ngoài chuỗi được kết hợp để hỗ trợ các ứng dụng phi tập trung nâng cao (dApp) phản ứng với các sự kiện trong thế giới thực và tương tác với các hệ thống truyền thống.

Oracle phi tập trung — Oracle blockchain

Ví dụ: giả sử Dũng và Hùng muốn đặt cược vào kết quả của một trận đấu thể thao. Dũng đặt 20 đô la cho đội A và Hùng đặt 20 đô la cho đội B, với tổng số tiền 40 đô la được ký quỹ bằng một hợp đồng thông minh. Khi trò chơi kết thúc, làm thế nào để hợp đồng thông minh biết nên giải phóng tiền cho Dũng hay Hùng? Câu trả lời là nó yêu cầu một cơ chế oracle để tìm nạp các kết quả khớp chính xác ngoài chuỗi và phân phối nó đến chuỗi khối một cách an toàn và đáng tin cậy.

Vì sao Oracle lại quan trọng với blockchain

Các Oracle có vai trò thiết yếu trong hệ sinh thái blockchain vì chúng mở rộng phạm vi hoạt động của các hợp đồng thông minh. Nếu không có các oracle blockchain, các hợp đồng thông minh sẽ có phạm vi ứng dụng hạn chế vì chúng chỉ có quyền truy cập vào dữ liệu từ mạng gốc của chúng.

Bản thân các oracle trên blockchain không phải là nguồn dữ liệu, mà là một lớp để truy vấn, xác minh và xác thực các nguồn dữ liệu bên ngoài, sau đó chuyển tiếp thông tin đi. Dữ liệu mà các oracle truyền đi dưới nhiều dạng – thông tin giá cả, kết quả của một sự kiện, trận dầu, việc thanh toán được hoàn thành hoặc nhiệt độ được đo bằng cảm biến…

Oracles mở rộng các loại hợp đồng kỹ thuật số mà blockchain có thể hỗ trợ bằng cách cung cấp một cổng chung cho các tài nguyên ngoài chuỗi trong khi vẫn duy trì các thuộc tính bảo mật có giá trị của blockchain. Các ngành công nghiệp chính được hưởng lợi từ việc kết hợp oracles và hợp đồng thông minh bao gồm giá tài sản cho hoạt động tài chính, thông tin thời tiết cho bảo hiểm, tính ngẫu nhiên cho trò chơi, cảm biến IoT cho chuỗi cung ứng, xác minh ID cho chính phủ và hơn thế nữa.

Vì dữ liệu được cung cấp bởi oracles tới các blockchains trực tiếp xác định kết quả của các hợp đồng thông minh nên điều tối quan trọng là cơ chế của oracle phải chính xác để các thỏa thuận được thực thi chính xác như mong đợi.

Các vấn đề của Oracle tập trung

Các cơ chế blockchain oracle sử dụng một tổ chức tập trung để cung cấp dữ liệu cho một hợp đồng thông minh (centrilized oracle) đã tạo ra một điểm thất bại duy nhất, đánh bại toàn bộ mục đích của một ứng dụng chuỗi khối phi tập trung. Nếu một oracle ngoại tuyến, thì hợp đồng thông minh sẽ không có quyền truy cập vào dữ liệu cần thiết để thực thi hoặc sẽ thực thi không đúng dựa trên dữ liệu cũ.‍

Tệ hơn nữa, nếu một oracle duy nhất bị hỏng, thì dữ liệu được phân phối trên chuỗi có thể rất không chính xác và dẫn đến các hợp đồng thông minh thực thi kết quả sai. Điều này thường được gọi là vấn đề “rác vào, rác ra” trong đó đầu vào không tốt dẫn đến đầu ra không tốt. Ngoài ra, vì các giao dịch blockchain được tự động hóa và không thay đổi, kết quả hợp đồng thông minh dựa trên dữ liệu bị lỗi không thể hoàn nguyên, có nghĩa là tiền của người dùng có thể bị mất vĩnh viễn. Do đó, oracles tập trung không phải là sự khởi đầu cho các ứng dụng hợp đồng thông minh.

Oracle phi tập trung

Thực sự khắc phục được vấn đề oracle đòi hỏi phải có các oracles phi tập trung để ngăn chặn việc bóp méo dữ liệu, dữ liệu không chính xác và thời gian hệ thống không hoạt động. Mạng Oracle phi tập trung (Decentralized Oracle Network -DON), kết hợp nhiều nhà khai thác nút oracle độc lập và nhiều nguồn dữ liệu đáng tin cậy để thiết lập phân quyền đầu cuối.

‍Các loại Blockchain Oracle

Với phạm vi rộng lớn của các nguồn tài nguyên ngoài chuỗi, các blockchain oracle có nhiều hình thức và quy mô. Các hợp đồng thông minh kết hợp không chỉ cần nhiều loại dữ liệu bên ngoài và tính toán khác nhau, mà còn yêu cầu nhiều cơ chế phân phối và các mức độ bảo mật khác nhau. Nói chung, mỗi loại oracle liên quan đến một số kết hợp của tìm nạp, xác thực, tính toán và cung cấp dữ liệu đến đích.

Oracles đầu vào

Oracle được công nhận rộng rãi nhất hiện nay được gọi là “oracle đầu vào”, lấy dữ liệu từ thế giới thực (ngoài chuỗi) và đưa nó lên mạng blockchain để hợp đồng thông minh sử dụng.

Oracles đầu ra

Ngược lại với oracle đầu vào là “oracle đầu ra”, cho phép các hợp đồng thông minh gửi lệnh đến các hệ thống ngoài chuỗi để kích hoạt chúng thực hiện các hành động nhất định. Điều này có thể bao gồm thông báo cho mạng ngân hàng thực hiện thanh toán, yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ lưu trữ dữ liệu được cung cấp hoặc kích hoạt hệ thống IoT để mở khóa cửa xe sau khi đã nhận được khoản thanh toán cho tiền thuê xe trên chuỗi.

Oracle chuỗi chéo

Một loại oracle khác là oracle chuỗi chéo có thể đọc và ghi thông tin giữa các blockchains khác nhau. Các oracle chuỗi chéo cho phép khả năng tương tác để di chuyển cả dữ liệu và tài sản giữa các blockchain, chẳng hạn như sử dụng dữ liệu trên một chuỗi khối để kích hoạt một hành động trên một chuỗi khác hoặc bắc cầu các tài sản chuỗi chéo để chúng có thể được sử dụng bên ngoài chuỗi khối gốc mà chúng đã được phát hành.

Oracles hỗ trợ tính toán

Một loại oraclei mới đang được các ứng dụng hợp đồng thông minh sử dụng rộng rãi là “oracle hỗ trợ tính toán”, sử dụng tính toán ngoài chuỗi an toàn để cung cấp các dịch vụ phi tập trung mà không hiệu quả để thực hiện trên chuỗi do các hạn chế về kỹ thuật, pháp lý hoặc tài chính.

Các trường hợp sử dụng Oracle blockchain

Các nhà phát triển hợp đồng thông minh sử dụng oracles để xây dựng các ứng dụng phi tập trung tiên tiến hơn trên nhiều trường hợp sử dụng blockchain hơn. Mặc dù có vô số khả năng tiềm ẩn, nhưng dưới đây là các trường hợp sử dụng được áp dụng nhiều nhất hiện nay.

Tài chính phi tập trung (DeFi)

Phần lớn hệ sinh thái tài chính phi tập trung (DeFi) cần có oracle để truy cập dữ liệu tài chính về tài sản và thị trường. Ví dụ: thị trường tiền tệ phi tập trung sử dụng oracle giá để xác định khả năng vay của người dùng và kiểm tra xem vị thế của người dùng có dưới mức thế chấp và có thể bị thanh lý hay không. Tương tự như vậy, các nền tảng tài sản tổng hợp sử dụng oracle giá để cố định giá trị của mã thông báo với tài sản trong thế giới thực và các nhà tạo lập thị trường tự động (AMM) sử dụng oracle giá để giúp tập trung thanh khoản ở mức giá thị trường hiện tại để cải thiện hiệu quả sử dụng vốn.

NFT động và trò chơi

Oracles cũng cho phép các trường hợp sử dụng cho các hợp đồng thông minh phi tài chinh, chẳng hạn như NFT động — Mã thông NFT có thể thay đổi về hình thức, giá trị hoặc phân phối dựa trên các sự kiện bên ngoài như thời gian trong ngày hoặc thời tiết. Ngoài ra, các oracle tính toán được sử dụng để tạo ra sự ngẫu nhiên có thể xác minh được mà các dự án sử dụng để gán các đặc điểm ngẫu nhiên cho NFT hoặc để chọn ngẫu nhiên người chiến thắng may mắn trong các đợt tặng NFT có nhu cầu cao. Các ứng dụng trò chơi trên chuỗi cũng sử dụng tính ngẫu nhiên có thể xác minh được để tạo ra trải nghiệm chơi hấp dẫn hơn và không thể đoán trước được như sự xuất hiện của các hộp ngẫu nhiên hoặc các trận đấu được xếp ngẫu nhiên trong một giải đấu.

Bảo hiểm

Hợp đồng bảo hiểm thông minh sử dụng các oracle đầu vào để xác minh sự kiện được bảo hiểm đã xảy ra trong quá trình xử lý yêu cầu bồi thường, mở ra quyền truy cập vào các cảm biến vật lý, API web, hình ảnh vệ tinh và dữ liệu pháp lý. Oracles đầu ra cũng có thể cung cấp cho các hợp đồng bảo hiểm thông minh cách để thực hiện thanh toán cho các yêu cầu bồi thường bằng cách sử dụng các hoạt động thanh toán trên các blockchain khác nhau hoặc thanh toán theo cách truyền thống.

Doanh nghiệp

Các oracle chuỗi chéo cung cấp cho các doanh nghiệp một phần mềm trung gian blockchain an toàn cho phép họ kết nối hệ thống phụ trợ của họ với bất kỳ mạng blockchain nào. Khi làm như vậy, các hệ thống doanh nghiệp có thể đọc / ghi vào bất kỳ blockchain nào và thực hiện các logic phức tạp về cách triển khai tài sản và dữ liệu trên các chuỗi với các đối tác sử dụng cùng một mạng oracle. Kết quả là các tổ chức có thể nhanh chóng tham gia các chuỗi khối có nhu cầu cao bởi các đối tác của họ và nhanh chóng hỗ trợ cho các dịch vụ hợp đồng thông minh mà người dùng muốn mà không cần phải dành thời gian và tài nguyên để phát triển và tích hợp với từng blockchain riêng lẻ.

Phát triển bền vững

Các hợp đồng thông minh hỗn hợp (hybrid smart contract) đang thúc đẩy tính bền vững về môi trường bằng cách tạo ra các động lực tốt hơn để tham gia vào các hoạt động xanh, thông qua các kỹ thuật xác minh nâng cao về tác động thực sự của các sáng kiến xanh. Oracles là một công cụ quan trọng để cung cấp các hợp đồng thông minh với dữ liệu môi trường từ các chỉ số cảm biến, hình ảnh vệ tinh và tính toán ML nâng cao, sau đó cho phép các hợp đồng thông minh phân phối phần thưởng cho những người thực hành trồng rừng hoặc tham gia vào việc tiêu dùng có ý thức. Oracles cũng đang hỗ trợ nhiều hình thức tín chỉ carbon mới để bù đắp các tác động của biến đổi khí hậu.

Oracles mở rộng khả năng của mạng blockchain bằng cách cung cấp quyền truy cập vào tất cả các tài nguyên bên ngoài cần thiết để khai thác các trường hợp sử dụng hợp đồng thông minh kết hợp hữu ích và nâng cao. Tương tự như cách Internet mang lại sự thay đổi đáng kể trong cách trao đổi thông tin, các hợp đồng thông minh hỗn hợp do oracle cung cấp đang xác định lại cách xã hội trao đổi giá trị và thực thi các thỏa thuận hợp đồng.

Kết luận

Có thể nói, oracle chính là điểm trọng yếu trong việc mở rộng khai thác các tính năng của hợp đồng thông minh trên blockchain. Nhờ có oracle mà hợp đồng thông minh có điểm chốt cho việc thực hiện hợp đồng. Tuy nhiên, vấn đề bảo mật của oracle cũng như tính minh bạch, chính xác của dữ liệu lại là yếu tố quyết định để dự án oracle phát triển. Hy vọng với bài viết trên các bạn đã có thêm kiến thức về lĩnh vực oracle và có thể lựa chọn cho mình những dự án tiềm năng.

*** Hãy cùng theo dõi sự phát triển của lĩnh vực Oracle trong thị trường Crypto qua các bài viết cập nhật sau này cùng GFS Blockchain thông qua chuyên đề Oracle Workspace -> Tại đây

Nếu thấy bài viết hữu ích và muốn trao đổi nhiều hơn với những người có cùng mối quan tâm thì hãy tham gia vào cộng đồng của GFS Blockchain cùng các thành viên khác nhé: