Tổng quan
Các blockchain ưu tiên tính bảo mật và khả năng phi tập trung như Ethereum sẽ khó có khả năng mở rộng do nút thắt cổ chai truy cập vào bộ nhớ của Ethereum. Phương pháp lưu trữ trạng thái trong cơ sở dữ liệu của Ethereum khiến việc truy cập trạng thái trở nên khó khăn (tốn thời gian và dẫn đến chi phí đắt đỏ).
Các giao dịch có mức độ phức tạp khác nhau sẽ dẫn tới TPS (Transaction Per Second) khác nhau, nhưng nói chung TPS vẫn là con số phản ánh tương đối chính xác khả năng mở rộng của một blockchain.
Có 3 cách để tăng TPS như sau:
- Một cách tiếp cận là xây dựng một hệ thống hoàn toàn mới, giống như Solana đã làm. Nó hy sinh khả năng tương thích EVM để có được tốc độ. Nó sử dụng thực thi đa luồng thay vì đơn luồng, song song các giao dịch và sử dụng cơ chế đồng thuận khác.
- Cách tiếp cận thứ hai là sử dụng việc thực thi ngoài chuỗi chính (off-chain) và mở rộng quy mô Ethereum bằng các trình sắp xếp (sequencer) tập trung, như các Layer 2 StarkNet, zksync Era….
- Thứ ba là chia EVM thành các thành phần riêng biệt và tối ưu hóa chúng để cải thiện khả năng mở rộng.
Hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu dự án Monad, dự án L1 tương thích EVM đang chọn cách tiếp cận thứ ba này để tăng khả năng mở rộng. (vì tên khá giống nhau nên anh em chớ nhầm sang dự án cầu nối cross-chain Nomad đã từng bị hack $190M nhé).
Mô hình kinh doanh
Monad là một blockchain lớp 1 hoàn toàn mới sử dụng cơ chế Proof-of-Stake (PoS) và tương thích với Máy ảo Ethereum (EVM -Ethereum Virtual Machine). Nó nhằm mục đích nâng cao hiệu suất và tính phân cấp của toàn bộ hệ sinh thái Ethereum.
Mục tiêu thiết kế của Monad là đạt được thông lượng cao hơn nhiều lần so với các chuỗi hợp đồng thông minh hiện có bằng cách tối ưu hóa máy ảo và tinh chỉnh các thuật toán cơ chế đồng thuận Byzantine Fault Tolerance (BFT). Là một nền tảng điện toán phi tập trung, Monad cố gắng cung cấp cho người dùng cơ sở hạ tầng blockchain hiệu quả, an toàn và có thể mở rộng. Monad được dự đoán có thông lượng cao lên tới 10.000 TPS.
Cải tiến này sẽ mang lại cơ hội phát triển và đổi mới to lớn cho hệ sinh thái Ethereum, cung cấp cho các nhà phát triển và người dùng phạm vi sử dụng rộng hơn và trải nghiệm người dùng nâng cao. Bởi vì từ góc độ người dùng, trải nghiệm trên Monad gần giống với Ethereum. Người dùng có thể sử dụng cùng một ví (ví dụ: MetaMask) hoặc cùng explorer (ví dụ: Etherscan) để ký hoặc xem các giao dịch. Các ứng dụng hiện có được xây dựng cho Ethereum có thể được chuyển sang Monad mà không cần sửa đổi mã code, do đó người dùng có thể sử dụng nhiều ứng dụng Ethereum trên Monad. Địa chỉ của Monad giống hệt với địa chỉ Ethereum, cho phép người dùng sử dụng lại các ví và khóa cá nhân hiện có.
Hơn nữa, giống như Ethereum, Monad có các khối tuyến tính và thứ tự giao dịch tuyến tính trong các khối. Đồng thời, Monad là mạng Proof-of-Stake được duy trì bởi một tập hợp các Validator phi tập trung. Bất kỳ ai cũng có thể vận hành một Node để xác minh độc lập việc thực hiện giao dịch.
Monad có 4 ưu điểm vượt trội sau:
- Thông lượng vượt trội: Monad có thể xử lý 10.000 giao dịch mỗi giây (TPS)
- Khả năng tương thích của Máy ảo Ethereum (EVM): Monad hoàn toàn tương thích với Máy ảo Ethereum (EVM), cho phép di chuyển liền mạch các ứng dụng Ethereum hiện có và hợp đồng thông minh sang nền tảng Monad. Các nhà phát triển có thể tận dụng cơ sở mã code hiện có của họ với những sửa đổi tối thiểu.
- Cơ chế đồng thuận Proof-of-Stake (PoS): Monad sử dụng cơ chế đồng thuận Proof-of-Stake (PoS), đảm bảo hiệu quả năng lượng và bảo mật cho mạng.
- Khả năng mở rộng và tối ưu hóa hiệu suất: Monad triển khai nhiều tối ưu hóa khác nhau như thực thi song song (parallelized execution) và đường dẫn để đạt được thông lượng và hiệu quả cao.
Điểm khác biệt nhất của Monad là khả năng thực thi song song (Parallel Execution). Các giao dịch song song và phụ thuộc lẫn nhau nên Monad đã hoạt động theo cách thực thi song song lạc quan (optimistic parallel execution).
Parallel Execution
Máy ảo Ethereum (EVM) là môi trường chịu trách nhiệm thực thi mã hợp đồng thông minh. Thông thường, mỗi giao dịch được thực hiện tuần tự, dẫn đến tốc độ xử lý chậm hơn. Monad giới thiệu công nghệ thực thi song song, cho phép xử lý đồng thời nhiều giao dịch, từ đó nâng cao hiệu quả thực thi tổng thể của hệ thống.
EVM song song của Monad, không giống như Layer 2 Rollup của Ethereum, về cơ bản Nomad cải thiện hiệu suất của mạng bằng cách sử dụng các công nghệ đa lõi (multi-core) và đa luồng (multi-threading). Điều này tăng tốc quá trình xử lý giao dịch và đạt tốc độ đồng thuận, cho phép mạng blockchain xử lý các giao dịch hiệu quả hơn và nâng cao hiệu quả cũng như khả năng mở rộng của hệ thống.
Superscalar pipelining (đường ống siêu vô hướng – cho phép nhiều lệnh cùng một lúc trong mỗi đơn vị thực thi) là một phương pháp xử lý tác vụ hiệu quả, chia nhiệm vụ thành nhiều giai đoạn và thực hiện chúng đồng thời, nâng cao hiệu quả của toàn bộ quá trình xử lý.
Ví dụ: khi thực hiện một giao dịch, nó có thể được chia thành nhiều giai đoạn, chẳng hạn như phân tích giao dịch, xác minh chữ ký và thực thi mã code. Trong chế độ superscalar pipeline, các giai đoạn này có thể được thực hiện đồng thời thay vì tuần tự.
Ngoài ra, Monad đã phát triển MonadBFT, một cơ chế đồng thuận hiệu suất cao để đạt được thỏa thuận về thứ tự giao dịch theo điều kiện đồng bộ hóa một phần giữa những người tham gia Byzantine. Đồng thời Monad đã xây dựng cơ sở dữ liệu (MonadDb) của mình theo cách giảm chi phí liên quan đến hoạt động đọc. Nên khi một giao dịch phải được thực hiện lại, tất cả đầu vào đều đã có trong bộ nhớ đệm, việc truy cập này dễ dàng hơn đáng kể so với truy cập nút cổ chai vào trạng thái (state) tổng thể.
Đội ngũ dự án
Monad được thành lập bởi Keone Hon vào tháng 4 năm 2022. Keone Hon tốt nghiệp MIT, là người đứng đầu bộ phận nghiên cứu của gã khổng lồ về tạo lập thị trường Jump Trading.
CTO của Monad, James Hunsaker, là kỹ sư phần mềm cao cấp tại Jump Trading và là người duy trì cốt lõi của Pyth Network.
Định hướng phát triển
- Tháng 2 năm 2022: Monad được thành lập tại Thành phố New York.
- Tháng 2 năm 2023: Monad nhận được 19 triệu USD tài trợ từ một số công ty đầu tư mạo hiểm tiền mã hoá hàng đầu.
- Tháng 9 năm 2023: Monad phát hành tài liệu lần đầu tiên trình bày chi tiết về kiến trúc của chuỗi khối Monad.
- Nửa cuối năm 2024: Ra mắt mạng thử nghiệm Monad.
- Cuối năm 2024 hoặc đầu năm 2025: Ra mắt mạng chính Monad.
Mặc dù giao thức Monad chưa ra mắt trên mạng chính nhưng rất khó để xác định lộ trình chính xác trong tương lai của nó. Tuy nhiên, có khả năng nền tảng này sẽ ra mắt mạng chính vào cuối năm 2024.
Đối thủ cạnh tranh
Blockchain có khả năng thực thi song song với hiệu suất cao không phải là mới, trước đó đã có nhiều ông lớn như Solana, Aptos, Sui… Tuy nhiên, các blockchain này đều không tương thích EVM. Monad vẫn đang ở giai đoạn testnet, nhưng nó được kỳ vọng rất lớn với khả năng tương thích cao với EVM.
Mặc dù vẫn còn rất mới nhưng Monad đại diện cho một blockchain có tiềm năng trong dài hạn. Nó kết hợp tính phi tập trung, khả năng mở rộng cực cao và khả năng tương thích với Ethereum, khiến nó trở thành một kẻ đột phá trong không gian blockchain. Cụ thể, khả năng thực thi song song và khung superscalar pipeline của nó, cùng với những cải tiến tiên tiến khác, đã giúp Monad có lợi thế về mặt kỹ thuật.
Thực tế đạt được
- 14/02/2023, Monad đã công bố gọi vốn thành công $19M từ các quỹ lớn như Dragonfly Capital, Palceholder, ..
- 09/04/2024, Monad đã công bố gọi vốn thành công $225M USD từ các quỹ lớn Paradigm, Electric Capital và Greenoaks Capital.
- 22/05/2024, Monad đã công bố nhà đầu tư OKX Ventures nhưng không tiết lộ số tiền đầu tư.
Hệ sinh thái của Monad vẫn đang được phát triển do blockchain Monad vẫn chưa ra mắt trên mạng chính (mainnet). Tính đến tháng 2 năm 2024, hơn 80 giao thức và dApp độc lập đã cam kết xây dựng trên nền tảng này. Khi ngày ra mắt mainnet đang đến gần, con số này dự kiến sẽ lên tới 150 hoặc 200.
Một trong những người tham gia tích hợp sớm nhất và quan trọng với Monad là LayerZero, một giao thức hàng đầu trong ngành được thiết kế để nhắn tin đa nền tảng và khả năng tương tác chuỗi chéo trên nhiều chuỗi và loại hệ thống khác nhau.
Dự án Pyth cũng đã chọn sử dụng Monad có khả năng mở rộng cao phí gas thấp để cập nhật phản hồi về giá thường xuyên hơn, điều đó có nghĩa là cung cấp dữ liệu định giá đáng tin cậy hơn.
Tokenomic
Updating…
Cộng đồng
X (Twitter): https://twitter.com/monad_xyz
Discord: https://discord.com/invite/monad
Kết luận
Monad là một nền tảng điện toán phi tập trung tương thích với EVM, nó cung cấp cho các nhà phát triển và người dùng cơ sở hạ tầng blockchain hiệu quả, an toàn và có thể mở rộng hơn, đồng thời mở ra nhiều khả năng và triển vọng phát triển hơn cho toàn bộ ngành công nghiệp blockchain.
Người dùng và nhà phát triển có thể tiếp tục sử dụng các công cụ và ví quen thuộc (như MetaMask) và dễ dàng di chuyển các dApp Ethereum hiện có sang nền tảng Monad, tận hưởng quá trình xử lý giao dịch nhanh hơn và phí thấp hơn. Khả năng tương thích này đảm bảo rằng Monad có thể thu hút người dùng mới cũng như giữ chân và hỗ trợ các Dapp Ethereum hiện có.
Đừng quên theo dõi thông tin về Monad tại nhóm GFI Blockchain để cập nhật các thông tin mới nhất.
