Tổng quan

Theo thông báo mới nhất đến từ “tổng bộ” Ethereum, sự kiện được mong chờ nhất trong năm, The Merge sẽ diễn ra vào ngày 19/9, tức là chỉ còn khoảng hơn 6 tuần nữa. Cộng đồng đang sôi sục hơn bao giờ hết vì việc này có thể sẽ làm thay đổi sân chơi blockchain, đưa Ethereum chính thức bước lên “ngai vàng”.

Vậy người trong cuộc nghĩ gì về The Merge? Liệu The Merge có thể kéo thị trường crypto ra khỏi “mùa đông”? Chúng ta cần phải làm gì? Hãy cùng GFS giải đáp những thắc mắc đó trong bài viết dưới đây nhé!

Chỉ số on chain

Trước tiên, để nhìn vào tác động của sự kiện này, chúng ta cần phải nhìn vào các chỉ số on chain của Ethereum. Đây là nền tảng để quan sát xem thị trường đang phản ứng như thế nào cũng như đưa ra nhận định chính xác nhất:

Trong bài viết này chúng ta hãy cùng nhìn qua một số chỉ số quan trọng bao gồm:

• Giá
• Exchange reverse
• Lượng ETH được stake
• Funding rates
• Các chỉ số của người dùng
• Các chỉ số của thợ đào

Giá

Tính đến thời điểm viết bài, theo số liệu từ coinmarketcap, ta thấy khi ra tin testnet, Ethereum không có nhiều biến động, thậm chí bị ảnh hưởng theo cú dump của thị trường. giảm từ khoảng $1800 xuống còn $1000 (giảm 45%), Bitcoin giảm từ $30,000 xuống còn $20,000 (giảm hơn 30%).

Tuy nhiên, khi có thông báo về đợt mainnet, Ethereum đã “to the moon” với lực tăng đến 60% (từ $1000 lên $1600), trong khi đó Bitcoin chỉ tăng khoảng 20% (từ $20,000 lên $24,000).

Cho đến ngày hôm nay, khi mà Bitcoin đã về $21,000 (+5%), Ethereum vẫn giữ được mức giá cao $1400 (+40%). Như vậy, qua các số liệu trên đủ để thấy đợt mainnet này được kì vọng lớn đến mức nào.

Exchange reverse

Đây là số lượng ETH đang được lưu thông trong các sàn giao dịch. Nếu số lượng ETH tăng, thì lực bán sẽ tăng theo, còn nếu lượng ETH giảm, lực bán cũng giảm theo.

Theo số liệu từ cryptoquant, số lượng ETH trên các sàn giao dịch đã giảm từ 24.5 triệu (ngày 10/7) xuống còn 22.7 triệu (ngày 21/7), giảm hơn 8%, qua đó kéo giá ETH tăng đến 60%. Điều này chứng tỏ đang có một lực mua mạnh mẽ, trong khi những holder quyết tâm giữ lại tài sản của mình.

Hiện nay, mức exchange reverse của ETH đang ở khoảng 20% (so với total supply), một con số khá tốt vì chứng tỏ có đến 80% đang được lưu trữ tại các ví lạnh hoặc được đem đi stake

Lượng ETH được stake

Để chuẩn bị cho sự kiện The Merge và chuyển sang giao thức đồng thuận POS, người dùng phải stake một lượng ETH vào nền tảng này, số lượng stake càng tăng nhiều, thì nền tảng này càng vững mạnh.

Không chỉ số lượng ETH được đem đi stake tăng lên liên tục (hiện tại khoảng 10.65% nguồn cung ETH được stake trong các pool), mà giá trị cũng tăng theo (đạt 13 triệu đô), bất chấp giá giảm sâu. Mặc dù tốc độ gia tăng có phần chững lại so với đầu năm, tuy nhiên điều này chứng tỏ niềm tin của cộng đồng vào ETH 2.0 là không hề giảm.

Funding rates

Funding rates là một chỉ số của thị trường phái sinh (long – short). Khi mà chỉ số funding rates dương, tức là cộng đồng đa số đang long (thể hiện niềm tin tăng giá). Khi mà chỉ số funding rates âm, tức là cộng đồng đa số đang short (thể hiện niềm tin giảm giá).

Từ khi thị trường downtrend đến nay, chỉ số funding rates của ETH luôn dương, Thậm chí có phần gia tăng khi mà giá giảm từ $3000 xuống $1000 (từ khi có tin testnet). Liệu có phải các cá mập ETH vẫn đang long mạnh?

Cùng với lượng ETH liên tục được stake cũng như chỉ số funding rates dương, chúng ta có thể thấy niềm hi vọng vào sự tăng giá của ETH khi mà The Merge diễn ra là có cơ sở.

Các chỉ số của người dùng

Để tìm hiểu xem người dùng phản ứng trước sự kiện The Merge, chúng ta hãy cùng nhìn xem các chỉ số sau:

• Active Adress: số lượng địa chỉ ví hoạt động
• Transaction count: số lượng giao dịch trên Ethereum
• Gas price: phí gas trung bình để thực hiện một giao dịch

Qua phép so sánh trên, ta có thể thấy rằng số lượng ví hoạt động tăng đột biến (hơn 300%), trong khi số lượng giao dịch cũng tăng mạnh (hơn 60%), nhưng phí gas lại đi ngang. Điều này chứng tỏ mặc dù có sự gia tăng về lượng người dùng, những các giao dịch họ thực hiện lại không lớn. Đây có thể là động thái tích cực của các “cá con” trước sự kiện The Merge sắp tới.

Các chỉ số của thợ đào

Để nhìn vào phản ứng của các thợ đào, chúng ta hãy nhìn vào các chỉ số sau:

• Thu nhập: thu nhập trung bình một ngày của các máy đào
• Độ khó: độ khó để khai thác được 1 block POW

Dựa theo Minerstat, có thể thấy vào khoảng cuối tháng 6, đầu tháng 7 (trước sự kiện The Merge 2 tháng rưỡi), đã có một pha sụt giảm sâu về độ khó cũng như thu nhập của thợ đào (đa phần bị ảnh hưởng bởi giá Ethereum). Tuy nhiên, việc giảm độ khó chứng tỏ đã có một lượng lớn máy đào ngưng hoạt động.

Điều này có thể giải thích bằng việc giảm thu nhập khiến họ không còn mặn mà để đào nữa. Nhưng đồng thời cũng có thể nói rằng đây là 1 sự chuyển dịch của thợ đào từ mạng POW sang mạng POS trong tương lai.

Kết hợp với việc phí gas không tăng, bất chấp thợ đào đang rút dần, tức là năng lực của mạng lưới vẫn đủ để duy trì các giao dich.

Với tác động của sự kiện The Merge, Ethereum đã có nhiều sự chuyển mình. Từ việc trở nên “khỏe hơn” thị trường, lượng stake tăng lên cũng như funding rate dương, đã thể hiện sự lạc quan của cộng đồng.

Ngoài ra cũng có phản ứng mạnh của các “cá con” vào cuối tháng 7, trong khi các thợ đào thị đã bình tĩnh “rút quân” từ đầu tháng. Ethereum 2.0 đang dần trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết, có thể trong thời gian sắp tới, sẽ còn nhiều biến động ở 2 yếu tố này.

Một số hiểu nhầm về The Merge

Hiện nay vẫn còn tồn đọng một số hiểu nhầm về The Merge, trong đó có thể kể đến như:

• The Merge là giai đoạn biến ETH 1.0 thành 2.0
• The Merge khiến phí giao dịch giảm, tốc độ giao dịch tăng
• Beacon chain chỉ ra đời khi trở thành ETH 2.0

The Merge là giai đoạn biến ETH 1.0 thành 2.0

Nhiều người vẫn cho rằng ETH 2.0 chỉ có The Merge, nhưng thực tế nó còn nhiều công đoạn hơn thế, thậm chí các công đoạn đó còn đang diễn ra song song, trước khi hợp nhất lại trở thành mạng hoàn chỉnh:

• The Merge: chuyển đổi từ POW sang POS, giảm tiêu hao năng lượng đến 99.5%.
• The Surge:  thực hiện “phân mảnh”  Sharding, đồng thời tạo ra thêm data space cho các Rollups, có thể khiến việc rollups rẻ đi khoảng 10 lần. Kết hợp với layer 2, Ethereum không chỉ gia tăng khả năng mở rộng, mà còn giảm độ trễ, tăng tốc độ giao dịch lên đến 100,000 giao dịch/giây.
• The Verge: sử dụng Verkle Tree, cho phép người dùng có thể trở thành một validator và xác từ giao dịch mà không cần đến ổ cứng hàng trăm gigabytes. Hướng tới sự phi tập trung hóa.
• The Purge:  không yêu cầu các node phải lưu trữ lịch sử giao dịch, khiến cho Ethereum trở nên đơn giản, mạnh mẽ, an toàn và thậm chí là phi tập trung hơn.
• The Splurge: tổng hợp tất cả yếu tố của các giai đoạn trên, chính thức hoàn thiện Ethereum 2.0.

Một Ethereum hoàn thiện không chỉ là về POS, mà còn về sharding, giảm sức mạnh phần cứng, tập trung vào sự phi tập trung.

Ngoài ra, theo nhà sáng lâp Vitalik Buterin, Ethereum mới chỉ đạt đến 55% (sau sự kiện The Merge), và sẽ còn nhiều cải tiến mới trong tương lai.

The Merge làm phí giao dịch giảm, tốc độ giao dịch tăng

Một số người nghĩ rằng The Merge chính là nguyên nhân dẫn tới việc giảm phí gas cũng như tăng tốc độ giao dịch. Tuy nhiên bản chất không phải như thế:

Tốc độ giao dịch tăng: tốc độ giao dịch sẽ được đo bằng số lượng block được tạo ra, và số giao dịch trong block đó. Khi mà thực hiện Sharding (ở trong The Surge) sẽ có 64 “block nhỏ” được hoạt động một lúc trước khi hợp thành “block lớn” ở Beacon Chain.

Khác với trước đây là chỉ có một block được ghi tại một thời điểm. Ngoài ra cơ chế POS giúp cho giao tiếp giữa các node hiệu quả hơn, không cần dung lượng cao để thực hiện tính toán, dẫn đến số giao dịch được ghi nhiều hơn. Ngoài ra, còn có các Layer 2 với các biện pháp Roll up cũng khiến việc ghi nhận giao dịch được tăng lên hàng trăm lần.

Phí gas giảm: bản chất của The Merge là không làm giảm phí gas, phí gas tăng hay giảm phụ thuộc vào năng lực của mạng lưới và khí gas cơ bản (base fee). Nếu mạng lưới tắc nghẽn, phí gas sẽ tăng lên theo hệ số với base fee.

Tuy nhiên, khi chuyển sang POS, năng lực của mạng lưới được tăng lên (vì không đòi hỏi cao về phần cứng) và tốc độ giao dịch được cải thiện, nên tình trạng tắc nghẽn sẽ ít xảy ra và duy trì một mức phí gas thấp.

Beacon chain chỉ ra đời khi trở thành ETH 2.0

Trên thực tế, Beacon Chain đã ra đời từ cuối năm 2020, các block của Ethereum đã và đang được ghi nhận vào Beacon Chain. Chẳng qua cơ chế đồng thuận hiện tại là POW (được các nút POW xác nhận rồi mới ghi vào chuỗi), sau này cơ chế đồng thuận sẽ chuyển thành POS.

Suy nghĩ của người trong cuộc

Đến đây, chắc hẳn bạn đã có những nhận định của riêng mình về ETH 2.0 và sự kiện The Merge. Nhưng để củng cố thêm, chúng ta hãy xem người trong cuộc đang nghĩ gì và làm gì.

Vitalik Buterin

“The Merge + Surge + Verge + Purge + Splurge không phải các giai đoạn, chúng đang diễn ra song song”

Vitalik đang nhấn mạnh về hiểu nhầm này của cộng đồng.

“Vyper đang phát triển và hoàn thiện, và dần trở thành một ngôn ngữ cao cấp trên Ethereum”

Không chỉ phát triển các cơ chế mới, Ethereum còn đang phát triển các ngôn ngữ mới để giúp nó hoàn thiện hơn trong tương lai.

“Một lý do để đánh giá thấp các Blockchain mở là các bài test áp lực gần đây qua các cuộc tấn công”

Qua câu nói của Vitalik, ta có thể thấy rõ tầm quan trọng của công cuộc bảo mật mà Ethereum đang dẫn đầu.

Theo thống kê 6 tháng đầu năm 2022, tỉ lệ bị hack của Ethereum là 17%, so với 53% của các hệ sinh thái tương thích EVM, và 30% của các hệ sinh thái không tương thích EVM. Gần đây nhất là Hamony bị hack đến 100 triệu USD.

Không thể phủ nhận rằng khi chuyển sang POS, khả năng bảo mật cũng như khả năng mở rộng của Ethereum sẽ lên một tầm cao mới.

“Động lực là một điều cực kì quan trọng. Nó giúp bạn tiếp tục lâu hơn và tập trung hơn vào các nhiệm vụ”

Vitalik đang cực kì tin tưởng vào tầm nhìn và sứ mệnh của Ethereum, giúp cho ông có nhiều năng lượng để phát triển nó.

Ngoài ra trong một bài phát biếu của của Vitalik tại EthCC 5, ông cũng nói rằng “ai thích POW có thể sử dụng ETC, nó cũng là một mạng lưới tốt”, một cách đá đểu của ông đối với ETC và POW.

Xem thêm: Bài phát biểu của Vitalik về sự kiện The Merge

Các pool lớn

Vì để trở thành 1 node validator trên mạng Ethereum cần đến 32 ETH (một điều quá sức đối với các nhà đầu tư nhỏ), vì thế các staking pool ra đời để giúp họ có thêm thu nhập từ việc nắm giữ ETH (chia sẻ lợi nhuận với các chủ node mà họ stake vào).

Nên hoạt động của các pool không khác gì một “các mập” và có sức ảnh hưởng đối với thị trường. Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét 2 pool lớn là Rocket và Lido.

Rocket

Trong tweets trên, vào ngày 12/7, Rocket Pool đang có những bản cập nhật chiến lược nhằm chuẩn bị cho The Merge.

Vào ngày 5/7, hơn 200 nghìn ETH đã được stake trên Rocket Pool và đạt ATH.

Lido

Vào ngày 23/7, Lido đã tweets rằng DeFi đang hồi phục mạnh sau thông tin The Merge. Lượng stake ETH đã tăng đến 28% trong khoảng 15-21/7.

Ngày 18/7, Lido mang stETH mang Layer 2 đánh dấu một bước tiến lớn của nền tảng này. Họ đã nói rằng “Ethereum đang mở rộng, và Lido cũng thế”, thể hiện niềm tin vào tương lai sắp tới của Ethereum.

Trước những thông tin về The Merge, các ông lớn vẫn bình chân như vại và thể hiện sự tin tưởng. Trong khi nhà sáng lập vẫn đang tiến về phía trước với các cập nhật mới, các pool cũng đang tự hoàn thiện mình để thích ứng với những đòi hỏi mới từ mạng Ethereum.

Điều gì xảy ra sau The Merge?

Hướng tới phi tập trung hóa

Sau the Merge chắc hẳn đó là hướng tới hoàn thiện ETH 2.0, mà đích đến cuối cùng đó là một mạng lưới an toàn, làm chỗ dựa vững chắc cho các Layer 2, và phi tập trung hóa.

Theo góc nhìn của Vitalik, các hoạt động trên Ethereum sau này đa phần sẽ diễn ra trên Layer 2, trong khi Layer 1 chính là cơ chế bảo mật vững chãi nhất. Ngoài ra, việc giảm dung lượng các nodes cũng sẽ thúc đẩy quá trình phi tập trung hóa diễn ra nhanh hơn.

Có thể trong tương lai, chúng ta sẽ không còn thấy một Ethereum chậm chạp, già nua, mà đó là sức trẻ đến từ năng lượng của toàn thế giới.

Double halving

Số lượng ETH được mint thêm sẽ sụt giảm nghiêm trọng vì lượng ETH được stake quá lớn. Khác với cơ chế cũ POW lạm phát ở mức cố định, khoảng 4.3% APR, POS sẽ tính mức lạm phát dựa trên số lượng được stake như hình sau đây:

Với số lượng ETH hiện tại (khoảng 20 triệu), thì khi The Merge hoàn thiện, con số này có thể lên đến 100 triệu và đưa mức APR về mức 1.5% (khoảng 2 lần halving). Hiện tại, số lượng ETH được đốt đi còn cao hơn số lượng ETH được phát hành trên POS, nên nguồn cung của ETH sẽ giảm trầm trọng trong tương lai. Điều này có thể dẫn đến một đợt tăng giá mới của Ethereum khi POW bị “khai tử”.

Rủi ro

Hợp nhất bị lỗi

Rủi ro lớn nhất của The Merge chính là giai đoạn hợp nhất. Nếu như hợp nhất thất bại, có thể khiến Ethereum trở thành 2 mạng độc lập (như hard fork ETC trước đây) và công sức của Vitalik trở thành công cốc. Ngoài ra, nếu trong quá trình này, xảy ra mất mát đối với TVL trên các Dapps của Ethereum, thì ai sẽ chịu trách nhiệm?

Tuy nhiên, để phòng tránh mọi rủi ro, Ethereum đã thực hiện nhiều bài test như: testnet Amphora, testnet Kinstugi, testnet Kiln.

Hack

Trong giai đoạn đầu, có thể số lượng validator chưa nhiều, cũng như số lượng ETH được stake chưa cao và kinh nghiệm còn non trẻ. các node có thể sẽ bị hack và tấn công 51%. Chúng ta cần theo dõi các số liệu này để đưa ra những nhận định chính xác về tính bảo mật của Ethereum.

Mạng không ổn định

Ethereum Beacon Chain là một mạng ổn định đáng nể vì chưa hề xảy ra vấn đề nào từ khi ra mắt vào tháng 12/2020. Tuy nhiên khi hợp nhất POS có thể sẽ khác, vì số lượng giao dịch/giây sẽ tăng đột biến, mặc dù không quá tải, nhưng sẽ thách thức tính bền vững của Ethereum 2.0.

Chúng ta cần phải làm gì?

Là một nhà đàu tư nhỏ lẻ, chúng ta cần có những bước đi hợp lý để không bị “lỗ” dài hạn:

• Kiến thức là một điều quan trọng nhất, hãy trang bị kiến thức cho mình không chỉ về các chỉ số on chain mà các động thái của “cá mập” để đưa ra nhận định đúng đắn.
• Các ông lớn vẫn thể hiện sự tin tưởng tuyệt đối vào ETH 2.0 và liên tục “build and build”, chúng ta không nên chống lại thị trường bằng cách Short ETH.
• Các miner đang có xu hướng rời bỏ POW, và “cá con” đang có động thái mua vào ETH. Stake ETH vào các pool có thể là một giải pháp an toàn hiện tại, chúng ta sẽ nhận được một mức lãi suất cao trước khi lượng stake tăng vọt.
• Luôn luôn quản lý rủi ro vì những nguy hiểm tiềm tàng mà The Merge có thể đem lại (ví dụ The Merge thất bại, ETH lao dốc, “tay to” rút ETH stake vì họ đã stake từ lâu trước đó nên không bị giới hạn thời gian).
• Không chỉ vậy, theo một báo cáo của Glasssnode, lượng ETH đang được stake có tỉ lệ lỗ khá cao, hãy để ý mốc giá $2000 và đặc biệt là $3000.

Ngoài ra, đối với những người đang sở hữu một “dàn trâu” đào ETH POW, có một số thông tin khuyên rằng hãy chuyển sang đào ETC (Ethereum classsic) thay thế. Điều này khá hợp lý trong ngắn hạn vì ETC vẫn giữ được mức giá tốt ($27, 27/7), và không thể thanh lý “trâu đào” ngay lập tức. Tuy nhiên vì POW khá tốn điện, hãy cân nhắc kĩ lợi nhuận mà nó có thể đem lại.

Ngoài ra, POW là một mô hình không bền vững vì quá gây hại cho môi trường, hãy luôn tự hỏi liệu ETC có còn tốt trong lâu dài? Có Dapp nào sẽ còn sử dụng một mạng POW trong tương lai?

Tổng kết

Qua bài viết trên, chắc hẳn bạn đọc đã có những góc nhìn trực quan nhất về sự ảnh hưởng của The Merge gần đây, không chỉ về những chỉ số “insight”, nhận định của các “ông lớn”, mà còn những hiểu lầm, tiềm năng và cơ hội của sự kiện này. Qua đó có những bước đi cho riêng mình.

Nếu bạn thích bài viết này, hãy comment bên dưới cho chúng mình biết nhé!