Tổng quan

zkSync là giải pháp mở rộng zk-Rollup trên Ethereum được phát triển bởi Matter Labs. Nó cung cấp phí gas thấp và giao dịch nhanh chóng, mà không ảnh hưởng đến bảo mật.

zkSync 1.0 là giải pháp mở rộng quy mô zkRollup trên Ethereum không giám sát (non-custodial) với giả định không tin cậy. Nó được sử dụng riêng cho các mục đích đơn giản. Nó thiếu hỗ trợ cho zkEVM và không thể xử lý hợp đồng thông minh phức tạp hơn.

zkSync 2.0 là một bản zk-Rollup hỗ trợ smart contract thông qua máy ảo zkEVM tương thích EVM. Tương lai, zkSync sẽ hướng tới triển khai Volition (zkSync 2.0 + zkPorter). Điều này sẽ cho phép người dùng chọn xem họ muốn sử dụng zkRollup hay Validium, tất cả đều thông qua cùng một API.

zkSync 2.0 có thêm nhiều tính năng nổi bật như: 

• Bảo mật giống Mainnet mà không phụ thuộc vào bên thứ ba.
• Các hợp đồng thông minh tương thích EVM không cần phép (permissionless).
• API Web3 tiêu chuẩn.
• Duy trì các tính năng EVM chính, chẳng hạn như khả năng tổng hợp hợp đồng thông minh.
• Giới thiệu các tính năng mới, như account abstraction và meta-transactions…

zkSync 1.0 đã mainnet từ tháng 6/2020, còn phiên bản zkSync 2.0 hỗ trợ smart contract và tương thích EVM đang trong chiến dịch 100 ngày tới mainnet.

Tin tức nổi bật của hệ sinh thái zkSync tháng 8, 2022

Điểm lại một số tin tức lớn 7 tháng đầu năm 2022

• Tháng 1/2022: Matter Lab và BitDAO ra mắt zkDAO với 200 triệu đô để hỗ trợ hệ sinh thái zkSync.
• Tháng 2/2022: Khởi chạy zkSync 2.0 testnet cho cộng đồng.
• Tháng 3/2022: Nâng cấp zkSync 1.0; Nâng cấp zkSync 2.0 giúp người dùng có thể trả phí bằng nhiều loại token khác nhau; Chạy chương trình bug bounty lên tới 2.1 triệu USD.
• Tháng 4/2022: Sàn Bybit thông báo tích hợp zkSync; zkSync tham gia Dev connect 2022.
• Tháng 5/2022: zkSync tài trợ cho HackMoney2022; Cầu nối Orbiter hỗ trợ zkSync 2.0. 
• Tháng 6/2022: Nâng cấp zkSync 2.0, hỗ trợ Account Abstraction; Biybit thông báo người dùng có thể nạp/ rút ETH, DAI, USDT, USDC.
• Tháng 7/2022: Tổng số lượng giao dịch trên zkSync1.0 đạt 10 triệu giao dịch; Nâng cấp zkSync 1.0; zkSync 2.0 hỗ trợ Vyper 0.3.3 – ngôn ngữ thân thuộc của Ethereum; Công bố chiến dịch 100 ngày tới Mainnet.

Tin tức nổi bật trong tháng 8, 2022

• 1/8/2022: Ví FoxWallet tích hợp với zkSync.
• 2/8/2022: Sàn DEX phái sinh Phezzan Protocol chạy testnet trên zkSync 2.0.
• 3/8/2022: zkSync có nhân sự mới, giám đốc sản phẩm Steve Newcomb – người đã từng startup 4 công ty thành công.
• 5/8/2022: NFT marketplace Naffles tích hợp trên zkSync.
• 5/8/2022: Nền tảng launchpad L2DAO tham gia vào hệ sinh thái zkSync.
• 11/8/2022: Multichain (trước đây là AnySwap) thông báo tích hợp zkSync.
• 16/8/2022: zkSync thông báo sớm reset mạng lưới để khởi động Dynamic Fees, hỗ trợ tính năng Account Abstraction và EIP-1559. Dự kiến 30/8 sẽ triển khai.
• 22/8/2022: Dự án gamefi Tevaera chạy testnet trên zkSync 2.0.
• 23/8/2022: zkSync 1.0 nâng cấp lên phiên bản v9.
• 31/8/2022: zkSync 2.0 khởi động lại mạng lưới để tích hợp tính năng Dynamic Fees, hỗ trợ tính năng Account Abstraction và EIP-1559. Đây là 3 tính năng nổi trội so với các layer 2 khác.

Các thông số nền tảng

Tổng TVL (Total Value Locked)

Dù chạy mainnet từ tháng 6/2020 nhưng do zkSync 1.0 không hỗ trợ zkEVM, nó chỉ dùng cho mục đích đơn giản, nên mức TVL trên zkSync 1.0 khá khiêm tốn, chỉ ~59 triệu USD.

Số lượng giao dịch

Tổng số giao dịch trên zkSync 1.0 là 10.7M

Tổng số block đã được xác minh trên Ethereum là 101.5k

zkSync 2.0 testnet từ tháng 2/2022, đã có tổng số hơn 63k giao dịch và có hơn 11.4k địa chỉ ví tham gia testnet.

Tổng số lượng địa chỉ ví

Tổng số địa chỉ ví và người dùng duy nhất trên zkSync 1.0 tăng trưởng đều, chứng tỏ zkSync vẫn tiếp tục thu hút nhiều người dùng mới bất chấp thị trường crypto đang suy thoái mạnh, đến nay đã có hơn 550k địa chỉ ví trên tổng số hơn 360k người dùng duy nhất.

Các mảnh ghép trong hệ sinh thái

DeFi

DeFi (Decentralized Finance) bây giờ là một thuật ngữ cơ bản và phổ biến. Một hệ sinh thái phát triển thì không thể thiếu DeFi, thậm chí DeFi còn là thước đo sức khỏe của nền kinh tế hệ sinh thái đó. DeFi gồm nhiều mảnh ghép như DEX (AMM, Order book, Aggregator), Lending/ Borrowing, Yield/ Farming, Stablecoin, DAO, Payment, Gateway… 

DEX

• ZigZag là một sàn giao dịch order book phi tập trung. ZigZag là sàn DEX duy nhất trên zkSync 1.0. Hiện tại ZigZag cũng đang testnet trên zkSync 2.0 và đang triển khai trên Arbitrum và StarkNet. DEX ZigZag là một trong số rất nhiều sản phẩm của ZigZag Labs như marketplace, IDO, privacy DEX.
• SyncSwap là một AMM phi tập trung, được xây dựng mới (native protocol) trên zkSync2.0. Dự án đang testnet trên zkSync 2.0.
• Mute: là một giao thức AMM, farming, IDO được tích hợp trên zkSync2.0.
• Ngoài ra thì đang có rất nhiều sàn DEX triển khai tích hợp sang zkSync 2.0 như Curve, 1inch, Hashflow, Raise Finance, Warden, Zkex…

Lending/Borrowing

• Alchemix, Angle, ve88mph, Dank là các giao thức lending/ borrowing đang triển khai tích hợp sang zkSync 2.0.
• Trustless là giao thức lending tương tự MakerDAO được xây dựng trên zkSync 2.0, Trustless đang trong giai đoạn testnet.
• Taker: là giao thức lending dành cho NFTs.

Stablecoin

• USDT, USDC, BUSD, DAI: đã được wrap sang zkSync1.0.
• Frax: là stablecoin thuật toán cũng đã được triển khai trên zkSync.

Yield/ Farming

• Yearn Finance là dự án yield hàng đầu, hiện đang triển khai trên zkSync 2.0
• Ngoài ra thì đang có rất nhiều dự án Yield đang triển khai tích hợp sang zkSync 2.0 như Gro protocol, Vovo Finance, Plunder, Sperax… 

Payment/ Gateway

• Sprintcheckout là dự án chấp nhận thanh toán bằng tiền mã hóa không cần ngân hàng, nhanh và rẻ. Spintcheckout đang hoạt động trên mainnet zkSync 1.0.
• Ramp cho phép người dùng mua tiền mã hóa mà không cần rời khỏi dApp hoặc ví của mình. Ramp đang hoạt động trên mainnet zkSync 1.0.
• Banxa là giải pháp on & off-ramp hàng đầu trên toàn cầu. Baxa hiện đang hoạt động trên mainnet zkSync 1.0.
• zkCheckout là công cụ tạo liên kết thanh toán trên zkSync. zkCheckout cũng có thể được sử dụng để tạo một loạt giao dịch. Điều này cho phép người gửi chuyển mã thông báo đến tối đa 20 ví bằng một giao dịch duy nhất.
• Ngoài ra có nhiều dự án khác đang triển khai như Moonpay, Utorg, Juno, Simplex, Coinsph…

Các sản phẩm DeFi khác:

• Các dự án phái sinh như Tracer, Hedgey, Increment, SyncFutures đang được triển khai tích hợp trên zkSync 2.0. Phezzan đang testnet trên zkSync2.0 và Ethereum.
• IDO: Zigzag đã triển khai IDO cho chính token ZZ của chính họ. zk-SPARK đang triển khai trên cả zkSync2.0 và StarkNet.
• DAO/ Governance: Có rất nhiều dự án đang triển khai trên zkSync 2.0 như Snapshot, clr.fund, XID Network, Argon, zkDAO, TracerDAO…

Một số dự án payment/ gateway và Dex Zigzag đang chạy mainnet trên zkSync 1.0. Các dự án DeFi trên zkSync 2.0 đang ở giai đoạn testnet, hoạt động DeFi trên zkSync 2.0 chưa bắt đầu. Tuy nhiên zkSync 2.0 hỗ trợ smart contract nhờ máy ảo zkEVM tương thích với EVM, nên các ứng dụng sẽ dễ dàng dịch chuyển sang zkSync 2.0.

NFTs/Game/Metaverse

• Mint Square cho phép giao dịch NFT với các giao dịch rẻ hơn và thời gian xác nhận nhanh hơn. Mint Square hiện đang chạy testnet trên zkSync 2.0 và mainnet trên StarkNet Alpha.
• Tevaera là một trong những metaverse game đầu tiên được xây dựng trên zkSync, hiện dự án đang trong giai đoạn testnet.
• zkPunks là dự án bộ sưu tập NFT được lấy cảm hứng từ bộ sưu tập Crypto Punk nổi tiếng, dự án đã bán hết 1000 zkPunks với giá 0.03ETH/1zkPunk.
• tofoNFT là một marketplace cho game và bộ sưu tập, tofoNFT tập trung vào Layer2.
• HomeSpace là dự án metaverse tập trung vào kiến trúc và trí tuệ nhân tạo.

• Ngoài ra còn có rất nhiều dự án khác đang triển khai tích hợp trên zkSync 2.0 như Geo web, Poster, Nftscan, thesellouts, zkAnimals, Mini Utopia…

Các dự án mảng NFTs/ Game/ Metaverse hiện nay đa số ở đang trong giai đoạn xây dựng và testnet. Tuy nhiên, có thể thấy có sự đa dạng về thể loại, phong phú về số lượng. Hy vọng khi ra mắt, chúng ta có thể kiểm chứng nhiều hơn về chất lượng các dự án này.

Infrastructure

Wallet

zkSync đang có rất nhiều ví hỗ trợ, trong đó các ví Metamask, Argent, MathWallet, imtoken đã hỗ trợ zkSync 1.0 mainnet và rất nhiều ví đang triển khai trên zkSync 2.0.

Cầu nối

• zkSync Native Bridge: cầu nối giữa zkSync và Ethereum do chính zkSync phát triển.
• Orbiter Finance: cầu nối cross-chain phi tập trung hỗ trợ hầu hết các Layer2.
• ZigZag Bridge: cầu nối giữa zkSync và Ethereum do ZigZag phát triển.
• Layerswap: cầu nối layer 2 với các sàn CEX.

Infrastructure/service

Chainlink – giao thức oracle hàng đầu đang triển khai để tích hợp trên zkSync.

The Graph – giao thức ngăn xếp dữ liệu hàng đầu đang triển khai để tích hợp trên zkSync.

Ngoài ra zkSync đã kết hợp với hàng loạt tên tuổi lớn như Covalent, Figment, Mystiko, Moralis… để triển khai hạ tầng cho zkSync

Tổng kết

zkSync 2.0 là dự án zk-Rollup đi đầu trong việc phát triển zkEVM tương thích với EVM. Tháng 8/2022, Matter Labs đã khởi động lại mạng zkSync 2.0 và tích hợp Dynamic Fees, Account Abstraction, EIP-1559, đây là một bước tiến lớn của zkSync cũng như của giải pháp zk-Rollup. Sau Dynamic Frees sẽ là mốc lộ trình Proof Merging – Cho phép người dùng testnet để trải nghiệm ZK Prover, tích hợp người chứng minh (Prover) và người tạo bằng chứng ZKP vào hệ thống sản xuất block (khối) của zkSync 2.0. Chúng ta tiếp tục theo dõi tiến độ chiến dịch 100 ngày tới mainnet của zkSync 2.0 nhé.