Tổng quan

Sự sụp đổ của ngân hàng hơn 100 năm tuổi Leman Brothers là một chấn động với nền tài chính hiện đại toàn cầu vào năm 2008. 14 năm sau, sự kiện FTX nộp đơn xin phá sản được so sánh như là Leman Brother của Crypto, gây sốc cho thị trường Crypto. Sự phá sản của FTX gây ra nhiều hậu quả cho ngành công nghiệp Crypto, làm thay đổi nhiều vấn đề trong Crypto trước khi có thể được áp dụng rộng rãi vào cuộc sống.

Cùng GFI Blockchain chiêm nghiệm lại những bài học kinh điển từ sự sụp đổ của đế chế FTX trong bài nghiên cứu bên dưới.

Sự kiện FTX phá sản

Chỉ mất chưa đầy một tuần để FTX đi từ sàn giao dịch tiền mã hóa lớn thứ ba trên thế giới đến tòa án phá sản.

Câu chuyện bắt đầu vào ngày 6 và 7 tháng 11/2022, Cz – Giám đốc điều hành của Binance đăng tweet nói về việc xác nhận bán gần 23 triệu token FTT, để tránh sự việc như Binance đã bị với Luna. Đây chính là ngòi nổ đầu tiên cho những sự kiện liên tiếp dẫn đến tình trạng “bankrun” của FTX.

 

Sự kiện FTX có vẻ dường như đã được cứu sau khi CZ tweet vào ngày 8/11 nói rằng sẽ mua lại FTX.com và giúp hỗ trợ thanh khoản cho sàn này.

Tuy nhiên, niềm vui chưa tày gang thì 2 ngày sau đó, Binance tuyên bố không tiếp tục thương vụ trên. Và kéo theo chuỗi những ngày đẫm máu của thị trường Crypto.

Sàn FTX bị rút tiền ồ ạt, dẫn đến mất thanh khoản. Ngày 11/11/2022 FTX chính thức nộp đơn xin phá sản, CEO của FTX là Sam Bankman-Fried từ chức.

Chi tiết sự kiện này -> Xem tại đây

Sàn giao dịch tiền mã hóa lớn thứ 3 thế giới với giá trị hàng chục tỷ USD, đã chính thức chia tay thế giới crypto chỉ vỏn vẹn ngắn ngủi trong vòng chưa đầy 1 tuần lễ từ tweet của CZ, CEO của Binance.

Sự kiện này để lại nhiều bài học kinh điển cho người dùng crypto, nhà đầu tư.

Bài học kinh nghiệm

Lựa chọn sàn giao dịch

Nếu là một công dân mới của Crypto, việc đầu tiên của bất kỳ ai đó là mở 1 tài khoản sàn giao dịch Crypto để mua 1 đồng coin nào đó. Sau vụ sàn FTX sụp đổ, việc lựa chọn một sàn giao dịch lại càng trở nên quan trọng hơn với bất kỳ công dân Crypto nào, không chỉ là người mới.

Đầu tiên là lựa chọn một sàn giao dịch uy tín và minh bạch

  • Coinbase, sàn giao dịch của Mỹ, đã được IPO, có thể được xem là sàn giao dịch crypto uy tín và minh bạch nhất. Do đã được lên sàn chứng khoán Mỹ, nên Coinbase phải tuân thủ các chuẩn mực kế toán, kiểm toán, báo cáo và luật phát Mỹ. Nên mọi hành vi gian lận đều bị trừng phạt, và người sử dụng sàn giao dịch Coinbase được bảo vệ mạnh mẽ bởi hệ thống luật pháp Mỹ, hơn  rất nhiều so với các sàn giao dịch khác.
  • Binance.com sàn giao dịch crypto lớn nhất thế giới. Binance được cộng đồng đánh giá là điều hành minh bạch, uy tín bậc nhất trong các sàn giao dịch Crypto. Mới đây, khi FTX dính liếu đến việc sử dụng tài sản người dùng để đem đi thế chấp… thì Binance đã lập tức đẩy trend “sao kê” chứng minh trong sạch của các sàn giao dịch, chính điều này càng làm uy tín của Binance tăng lên rất nhiều. Tuy nhiên, hiện tại nếu Binance có rủi ro hay gặp sự cố thì người dùng nhiều nước trên thế giới vẫn chưa được bảo vệ, bởi Binance chỉ mới đăng ký hoạt động ở một số nước. Do vậy, tin thôi, đừng tin quá, luôn sẵn sàng cho mình các kịch bản xấu nhất có thể để đối phó.

Cẩn thận với các sàn có tỷ lệ lợi nhuận tiền gởi cao bất thường

Trước khi sụp đổ, FTX là sàn giao dịch lớn thứ 3 thế giới. Đặc biệt, ở sàn giao dịch FTX, người dùng chỉ cần để tài sản lại trên sàn thì sẽ tự động nhận lãi tiết kiệm bằng chính đồng coin hold trên sàn mà không cần phải staking, lock đồng coin đó. Quá dễ dàng và tiện lợi phải không các bạn. Và câu chuyện sau đó, các bạn đã rõ, rất nhiều người dùng đã không rút tiền được và đã mất trắng.

Cẩn thận với các sàn kém thanh khoản và pump – dump

Một số sàn giao dịch Crypto nhỏ, thường thu hút và hấp dẫn người dùng, bởi trên sàn đó, có rất nhiều coin rác, x10, x100 chỉ trong vài giờ hoặc một ngày làm hấp dẫn những kẻ tham lam, mua bán trên các sàn này. Tuy nhiên, có một điều quan trọng, khối lượng giao dịch rất thấp, hầu như rất khó để bán khi cần thiết, ngoài ra việc rút tiền có thể không thực hiện được.

=> Dù là sàn giao dịch uy tín đến đâu, các bạn phải lựa chọn nghiên cứu kỹ càng trước khi đăng ký, deposit tiền lên sàn để giao dịch.

Không có gì là không thể, đừng bao giờ tin rằng  too big too fail”, do vậy phải quản trị rủi ro thật tốt, luôn phòng các trường hợp “ thiên nga đen”  bất ngờ nhé.

Quản trị rủi ro cá nhân

Đừng đặt nhiều trứng vào một rổ

Các chuyên gia tài chính vẫn luôn khuyên rằng đừng đặt trứng vào một rổ. Crypto nên là một tài sản trong tháp tài sản của bạn. Là một lớp tài sản có độ biến động và rủi rao cao, do vậy việc quản lý chặt chẽ tài sản của mình là vô cùng quan trọng. Phân bổ tỷ trọng tài sản crypto ở vừa hợp lí trong danh mục tài sản của bạn.

Trong lớp tài sản Crypto, bạn cũng nên phân loại tỷ trọng trong danh mục các coin có chất cao như BTC, ETH và các altcoin có thứ tự biến động lớn khác để qua đó có thể tối ưu nguồn vốn của mình.

Quản lý tốt sự kỳ vọng

Thị trường Crypto có sự biến động rất nhanh và rất mạnh. Có thể tăng lên x10 sau vài giờ và cũng có thể giảm /10 lần trong thời gian ngắn tương tự như vậy. Do vậy, việc quản lý sự kỳ vọng tốt  giúp mỗi cá nhân sẽ tối ưu hóa được dòng vốn đầu tư của mình, và có thể đem lại sự khác biệt rất lớn trong bức tranh tài chính cá nhân.

Việc ảo tưởng, kỳ vọng vào các dự án không có chất lượng tốt và kỳ vọng sẽ tăng xx nhanh chóng chính là cái bẫy mà các dự án scam tạo ra để dẫn dụ nhà đầu tư.

Với các dự án chất lượng cao, việc biến động giá cả cũng là điều không thể tránh khỏi, do vậy, phải thật tìm hiểu và lựa chọn dự án kỹ càng và hold chặt mới mong có thành quả tốt đẹp.

Warrant Buffer từng chia sẻ rằng, tôi không biết thị trường sẽ tăng hay giảm vào ngày mai”. Nên khi các bạn đầu tư, các bạn phải quản lý tốt vốn và sự kỳ vọng của mình để không bị áp lực bán đáy.

Nhiều phương pháp lưu trữ tài sản

Nếu lựa chọn mua và hold 1 đồng coin, hẳn việc chọn phương pháp lưu trữ như thế nào chắc chắn là điều bạn quan tâm.

Bạn có thể hold coin bằng cách để trên các sàn giao dịch. Tham gia các chương trình “Earn” bằng cách lock đồng coin mình hold trong 1 thời gian nhất định để nhận lãi. Tuy nhiên, cái gì cũng có rủi ro của nó. Bạn cần đọc kỹ lại phần lựa chọn sàn giao dịch ở trên trước khi  thực hiện hol coin trên sàn nhé.

Hold coin trong ví “nóng” và “lạnh”. Dân tài chính vẫn hay truyền tai nhau rằng, tiền trên sàn vẫn chưa phải là tiền của bạn, tiền trong ví mới là tiền của bạn. Bạn có thể sử dụng ví non- custody uy tín như  Metamask hay TWT, hoặc ví lạnh Leger. Sử dụng ví non-custody là sự lựa chọn có lẽ là an toàn nhất so với trữ coin trên sàn. Tuy nhiên, nếu bạn quên private key, xem như bạn mất toàn bộ số coin mình hold vì hầu như khó có cách nào truy cập vào ví nếu quên private key.

Do đó, nên lưu trữ thật kỹ và có nhiều phương pháp cho private key. Ngoài ra, nếu số tiền lớn, bạn nên phân bổ trên nhiều ví để tránh rủi ro mất mát 1 ví.

Ngoài ra, bạn cũng có thể tham khảo thêm các phương pháp quản lý vốn hiệu quả trong đầu tư crypto trong GFI Talk Show#2

Xu hướng sắp tới sau vụ sụp đổ của FTX

Có thể hiểu tóm lược ý của Gavin Wood, nhà lãnh đạo của Polkadot rằng: rất khó có thể bảo vệ mình trước một kẻ xấu, muốn lừa đảo chúng ta. Chúng ta chỉ có thể được bảo vệ mình thông qua công nghệ phi tập trung (hiểu đơn giản là tin tưởng vào toán học để giải quyết sự tin cậy thay vì tin tưởng vào uy tín của một ai đó).

Dòng tweet của Gavin Wood một lần nữa khẳng định xu hướng phi tập trung (bắt đầu với Bitcoin) là một xu hướng rất rõ ràng trong tương lai gần, chứ không còn quá xa vời và ảo mộng. Khi mà các định chế truyền thống, dù rất uy tín và được pháp luật bảo vệ, nhưng vẫn xảy ra các vấn đề đổ vỡ do sự không trung thực của con người tạo ra.

Bóng ma tài chính 2008 tạo tiền đề cho sự ra đời của tài sản phi tập trung (Bitcoin) và sau này phát triển lên bậc thang mới là DeFi. Cú sập của FTX càng thúc đẩy DeFi ngày càng phát triển và đến gần với massadoption hơn.

Sau khi FTX phá sản, một làn sóng rút tiền ồ ạt từ sàn FTX và các sàn giao dịch tiền điện tử khác về ví “nóng” và “lạnh” trở thành nên cực kỳ nóng. Mặt khác, lượng giao dịch trên các sàn Dex cũng tăng vọt.

=> Xu hướng phi tập trung trở thành một tất yếu khách quan của sự phát triển. sự phát triển, cải tiến liên tục của công nghệ blockchain sẽ giúp tính phi tập trung ngày càng hoàn thiện, nhanh hơn, bảo mật hơn đáp ứng được nhu cầu ngày càng lớn của cộng đồng.

Kết luận

Sự sụp đổ của đế chế FTX là hồi chuông cảnh tỉnh cho người dùng Crypto nói chung và tài chính nói riêng về những bất cập hiện tại của xã hội. Công nghệ blockchain còn khá mới mẻ, tiềm năng vô cùng to lớn để khắc phục được những điểm yếu của hệ thống tài chính già cỗi hiện tại.

Chặng đường này còn rất dài, rất khó khăn, và trên con đường tiến tới mass adoption. Sẽ còn nhiều vụ việc như FTX sẽ xảy ra, do đó tìm cách bảo vệ chính mình là cách tốt nhất trước khi chờ đợi sự bảo vệ từ một người khác, và hãy vững tin vào công nghệ blockchain sẽ giúp bạn thay đổi tương lai.

GFI sẽ luôn bên cạnh bạn, liên tục cập nhật các thông tin, phân tích, báo cáo về ngành công nghiệp blockchain để các bạn theo dõi và cập nhật nhé.