Tổng quan
Để giải quyết vấn đề về khả năng mở rộng và chi phí giao dịch cao trên mạng Ethereum, các nhà phát triển đã đạt được thỏa thuận về nâng cấp Dencun. Bản cập nhật này sẽ ra mắt vào cuối năm 2023 và giới thiệu 7 bản đề xuất cải tiến Ethereum (EIP) để tối ưu hóa lưu trữ dữ liệu và giảm phí giao dịch. Nâng cấp này hứa hẹn tăng hiệu suất tổng thể của blockchain Ethereum và mở ra cơ hội cho Layer2 phí siêu rẻ.
Vậy Dencun là gì và bản nâng cấp này sẽ giảm phí giao dịch cho Layer2 bằng cách nào? Mời các bạn cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây của GFI Blockchain.
Dencun là gì?
Dencun là hard fork chính tiếp theo của Ethereum, sau hard fork Shapella trong tháng 4 vừa qua. Dencun là sự kết hợp của từ “Deneb” và “Cancun” – tên của hai bản nâng cấp sẽ được thực hiện đồng thời trên Ethereum trong thời gian tới.
- “Deneb” là tên của bản nâng cấp cho Consensus Layer của Ethereum. Tên gọi Deneb có nguồn gốc từ ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Thiên Nga (Cygnus).
- “Cancun” là tên của bản nâng cấp cho Execution Layer của Ethereum, và cũng là tên thành phố đăng cai tổ chức hội nghị Devcon 3 vào năm 2017.
Hiện tại, chi tiết về nâng cấp Cancun đã được thống nhất, còn nội dung cụ thể của nâng cấp Deneb vẫn đang được các nhà phát triển thảo luận.
Giải thích sơ lược về Proto-DankSharding
Dành cho bạn nào chưa biết, DankSharding còn gọi là The Surge, đây là một bản nâng cấp giúp thực hiện mục tiêu Sharding của Ethereum (cho phép nhiều block được xử lý đồng thời để tăng tốc độ xử lý giao dịch). Tuy nhiên, DankSharding là một bản nâng cấp quá khó nên đội ngũ Ethereum đang phát triển một phiên bản đơn giản hơn, gọi là Proto-DankSharding.
“Proto” là một tiền tố trong tiếng Anh, ngụ ý một cái gì đó xảy ra trước, ý nói Proto-DankSharding là phiên bản trước của DankSharding. Ý tưởng về Proto-DankSharding được đưa ra trong bản đề xuất EIP-4844, nên về sau người ta quen gọi luôn Proto-DankSharding là EIP-4844.
Để hiểu cặn kẽ về Proto-Danksharding, các bạn có thể đọc bài viết: Ethereum Layer 2 (P1): Bài toán chi phí và mở rộng.
Những đề xuất quan trọng của nâng cấp Dencun
Nâng cấp Cancun
Nâng cấp Cancun là bản nâng cấp cho Execution Layer (lớp thực thi) của Ethereum. Nâng cấp Cancun sẽ bao gồm 5 đề xuất EIP, trong đó gồm EIP-4844 (quan trọng nhất) và 4 bản EIP khác: EIP-1153, EIP-4788, EIP-5656 và EIP-6780.
- EIP-4844
EIP-4844 (còn gọi là Proto-Danksharding) là một cải tiến quan trọng của Ethereum giúp tăng khả năng mở rộng cho mạng này, đặc biệt là trên Layer2. EIP-4844 được thiết kế để giảm chi phí hoạt động của các rollup Layer2 trên Ethereum.
EIP-4844 giới thiệu một loại giao dịch mới gọi là giao dịch mang theo “blob” (blob-carrying transaction). Blob là một phần dữ liệu bổ sung, giúp mỗi khối trên Ethereum mang được 1MB-2MB dữ liệu. Việc giới thiệu giao dịch mang theo blob sẽ giảm chi phí khi xuất bản một lượng lớn dữ liệu lên Ethereum.
Proto-Danksharding cũng triển khai các quy tắc xác minh, thị trường phí đa chiều (multi-dimensional fee markets) và các thay đổi hệ thống khác cần thiết cho Danksharding hoàn chỉnh trong tương lai. Tóm lại, khi bản đề xuất EIP-4844 được kích hoạt thì phí giao dịch trên Layer2 sẽ được giảm đáng kể.
→ Đọc thêm: Danksharding – Bệ phóng của Layer 2 trên Ethereum
- EIP-1153
EIP-1153 giới thiệu các opcode lưu trữ tạm thời (transient storage opcodes), được loại bỏ sau mỗi giao dịch. Lưu trữ tạm thời này giống với lưu trữ thông thường, nhưng có chi phí rẻ hơn.
- EIP-4788
EIP-4788 giúp các giao thức và ứng dụng trên mạng Ethereum giao tiếp với nhau một cách hiệu quả và an toàn hơn. Đồng thời, đề xuất này cũng giúp cải thiện bảo mật của các staking pool, các cấu trúc restaking, các cầu nối hợp đồng thông minh và các giao thức MEV khác.
- EIP-5656
EIP-5656 cho phép sao chép vùng nhớ (memory area) hiệu quả hơn, hỗ trợ việc sao chép code chính xác hơn và cải thiện hiệu suất của việc sao chép bộ nhớ thêm khoảng 10,5%.
- EIP-6780
EIP-6780 cho phép tạo và xóa hợp đồng trong một giao dịch duy nhất, đồng thời loại bỏ opcode SELFDESTRUCT (SELFDESTRUCT hiểu đơn giản là một đoạn mã cho phép hủy smart contract).
Nâng cấp Deneb
Nâng cấp Deneb là bản nâng cấp cho Consensus Layer (lớp đồng thuận) của Ethereum. Nâng cấp Deneb được thực hiện song song với nâng cấp Cancun, gồm 2 bản đề xuất là EIP-7044 và EIP-7045.
- EIP-7044
EIP-7044 giúp cải thiện trải nghiệm người dùng staking, đảm bảo rằng việc rút tiền của các “signed validator” (validator đã được ký chấp thuận) sẽ luôn hợp lệ.
- EIP-7045
EIP-7045 sẽ giúp tăng cường bảo mật của blockchain. Đề xuất này liên quan đến attestation slot, các bạn có thể tìm hiểu sâu hơn trên trang đề xuất của Ethereum.
Dencun sẽ giúp Layer2 có phí siêu rẻ?
Dencun là bước đầu tiên của giai đoạn “The Surge” trên lộ trình của Ethereum. Mục tiêu chính của giai đoạn này là cải thiện đáng kể hiệu suất của Ethereum và giảm chi phí giao dịch bằng cách áp dụng các công nghệ như sharding và rollups.
EIP-4844 là trung tâm của bản nâng cấp Dencun, và được gọi là “Rollup-Centric Sharding Scheme” (mô hình sharding lấy rollup làm trung tâm). Đây là một phiên bản trước của Danksharding, kế hoạch sharding cuối cùng cho Ethereum.
EIP-4844 giúp mở rộng Ethereum bằng cách biến blockchain này thành các module nhỏ và chuyển giao hoạt động thực thi giao dịch cho các giao thức khác. Dữ liệu không cần phải được lưu trữ vĩnh viễn trên blockchain nên chi phí sẽ rẻ hơn.
Các rollup Layer2 có thể sử dụng phương thức lưu trữ dữ liệu mới này cho việc đăng tải dữ liệu hoặc proof trên Ethereum, nhờ đó giảm chi phí cho người dùng và nhà điều hành rollup (còn gọi là các sequencer).
Theo pseudo (một nhà phân tích có hơn 35 nghìn follower trên Twitter), EIP-4844 – bản đề xuất nòng cốt của nâng cấp Dencun – sẽ giúp các tất cả các giải pháp rollup Layer2 giảm phí giao dịch xuống còn dưới 0,01 USD. Đây là một con số mơ ước của tất cả người dùng trên các Layer2 của Ethereum, đặc biệt là những “thợ săn airdrop” đang khóc ròng vì phí 2-3 USD mỗi giao dịch trên zkSync và Starknet trong những ngày qua.
EIP-4844 would effectively reduce rollup fees by up to 100x- even before danksharding.
Let's explore how it works under the hood 🧵 👇 pic.twitter.com/y7jzKffdcZ
— pseudo (on farcaster) 📜🇺🇦 (@pseudotheos) March 17, 2022
Bên cạnh việc giảm phí giao dịch cho Layer2, nâng cấp Dencun cũng có các EIP khác (ngoài EIP-4844). Các EIP này đều là những nền tảng kỹ thuật để triển khai các hoạt động tính toán phức tạp, cũng như giới thiệu các tính năng đột phá như Account Abstraction trên Ethereum.
Kết luận
Bản nâng cấp Dencun là một bản nâng cấp quan trọng của Ethereum trong năm 2023, và hiện đang chiếm sóng trong phần lớn cuộc thảo luận của cộng đồng phát triển Ethereum.
Dencun gồm 7 bản đề xuất nhỏ với nòng cốt là EIP-4844 (tên gọi khác là Proto-DankSharding) – được kỳ vọng sẽ giúp cải thiện khả năng mở rộng của Ethereum và đưa phí giao dịch trên Layer2 về mức siêu rẻ. Bên cạnh việc giảm phí cho Layer 2, Dencun cũng sẽ tạo nền tảng kỹ thuật cho những tính năng đột phá sau này của Ethereum như Account Abstraction.
