Nhìn lại 2022 của Polkadot và Kusama – Tiếp tục xây dựng trong mùa đông crypto

Tổng quan

Nếu 2021 là một năm bullrun đầy phấn khởi, thì 2022 lại là một năm “đông tàn” đúng nghĩa của crypto. Hàng loạt vụ scandal, phá sản, hàng loạt dự án tuyên bố ngừng hoạt động, dòng người rời bỏ crypto nhanh như cách đã đến.

Nhưng những dự án hàng đầu lại đang tận dụng mùa đông crypto để tiếp tục xây dựng, cải tiến như Polkadot, BSC, Near, Cosmos…

Và trong bài viết này, cùng GFI Blockchain nhìn lại chặng đường đã qua của Polkadot trong năm 2022 và những kỳ vọng trong năm 2023 sắp tới nhé.

Các cập nhật công nghệ quan trọng

Cùng nhìn lại những hoạt động công nghệ nổi bật của đội ngũ Polkadot trong năm 2022.

XCM (Cross-Consensus Messaging)

XCM đã được sử dụng trong hệ sinh thái Polkadot. Với việc phát hành XCMv3, các Parachain, cũng như các hợp đồng và ứng dụng được triển khai cho chúng, sẽ được hưởng lợi từ chức năng bổ sung. Điều này bao gồm hỗ trợ kết nối, ví dụ: với mạng bên ngoài, cải thiện thanh toán phí cho hoạt động, NFT và API để truy vấn và gọi pallet trên các chuỗi khác.

Parathread

Việc đấu giá một vị trí parachain cho những slot đầu khá tốn kém, kèm theo đó là cơ chế xây dựng cộng đồng những người ủng hộ, chờ đợi phiên đấu giá tiếp theo, mở một khoản vay cộng đồng… làm tốn thời gian và chi phí. Mặc dù càng về sau nguồn cung Parachain tăng lên, và chi phí dần dần sẽ giảm theo thời gian.

Tuy nhiên, có một phương án đơn giản hơn để xử lý vấn đề này, đó là Parathread. Parathread là Parachain trả tiền khi sử dụng. Chúng đại diện cho một điểm vào đơn giản, dễ dàng và dễ tiếp cận để khởi chạy chuỗi L1 trên Polkadot và Kusama. Các khối Parathread cũng an toàn như các khối Parachain.

Dự kiến Parathread sẽ ra mặt vào Q1/2023 đến Q2/2023.

Governance V2

Gov V2 loại bỏ Hội đồng và Ủy ban kỹ thuật, giới thiệu Học bổng Polkadot và chuyển mọi quyết định ở Polkadot sang các cuộc trưng cầu dân ý của cộng đồng. Hệ thống ủy quyền linh hoạt của nó cho phép các nhà lãnh đạo cộng đồng tập hợp các ủy quyền cho tất cả các quyết định hoặc cho một số lĩnh vực hoặc lĩnh vực trọng tâm cụ thể. Các hành vi bỏ phiếu trưng cầu dân ý, đệ trình trưng cầu dân ý hoặc trở thành đại biểu đều hoàn toàn không được phép. Gov V2 minh họa khả năng tự nâng cấp của các cơ chế quản trị trên chuỗi của Polkadot.

Nomination Pools & Fast Unstake

Nomination pool là một bản nâng cấp lớn cho hệ thống staking của Polkadot. Nomination cho phép người dùng tạo “pool” staking mà những người khác có thể tham gia và tất cả sẽ được sử dụng cùng nhau để đề cử cùng những validator. Các phiếu bầu do pool đưa ra sẽ tự động được cân bằng giữa các validator đã được đề cử để có hiệu quả tối đa. Điều này cho phép nhiều nominator hơn, đặc biệt là những người nhỏ hơn, tham gia hệ thống staking.

Pool đã hoạt động trên Kusama từ tháng 6 và chúng thực sự đã hoàn thành mục đích trở thành sân chơi thử nghiệm có giá trị thực của Polkadot, với hơn 64 pool đã được tạo.

Nomination hoạt động trên Polkadot kể từ bản phát hành 0.9.28.

Fast Unstake sẽ được thêm vào hệ thống staking, để tạo điều kiện thuận lợi cho việc di chuyển của những nominator không kiếm được phần thưởng sang Nomination pool.

Staking Dashboard

Staking Dashboard cũng sử dụng công nghệ best-in-class light-client technology của Polkadot, cho phép người dùng tương tác với blockchain mà không cần phải ‘phone home’ cho nhà cung cấp dịch vụ tập trung như Infura, những nhà cung cấp dịch vụ như thế này có thể ngừng hoạt động, hạn chế quyền truy cập hoặc thu thập dữ liệu về người dùng.

Hiện Staking Dashboard đang ở bản beta, phiên bản nâng cấp sẽ sớm phát hành trong năm 2023

Collectives Parachain

Nhóm Common Good Parachain đang tiến hành thử nghiệm lần cuối cho một Parachain mới, Polkadot Collectives. Parachain này sẽ là ngôi nhà của nhiều tập thể hình thành trong dịch vụ của mạng Polkadot. Nhóm đầu tiên dự kiến sẽ ra mắt là Polkadot Alliance , một sáng kiến cộng đồng nhằm tạo ra một tổ chức trực tuyến để bảo vệ việc sử dụng hợp lý thương hiệu Polkadot và mã nguồn mở.

Roadmap 2023

Trọng tâm lộ trình năm 2023 của Polkadot là Parathread và Polkadot 2.0

Mục tiêu của Parity là sớm đưa Parathread ra mắt vào khoảng thời gian từ Q1/2023 đến Q2/2023.
Polkadot 2.0 sẽ là kế hoạch dài hạn bắt đầu tư 2023 với các nội dung chính như áp dụng công nghệ Zero-Knowledge vào nền kinh tế và mạng lưới Polkadot. Tiếp tục nghiên cứu và giải quyết vấn đề về khả năng mở rộng của chiều ngang so với chiều dọc Nested Relay Chain.
Ngoài ra Polkadot sẽ tiếp tục cập nhật, nâng cấp về XCM, XCMP, Governance.

Năm 2022 Polkadot đã hoàn thành được kế hoạch đề ra trong roadmap 2021, nổi bật nhất trong đó có lẽ là hooàn thành XCM tới bản v3. Trong năm 2023 Polkadot sẽ tiếp tục có nhiều nâng cấp quan trọng như: Polkadot 2.0, Parathread…Với việc Gavin Wood trở lại vị trí kiến trúc sư trưởng của Polkadot, 2023 dự báo Polkadot sẽ có nhiều cải tiến nổi bật về mặt công nghệ, nhiều sáng kiến mới cũng như hoàn thành tốt Roandmap 2023.

Các chỉ số on-chain

Số tiền chuyển khoản hàng ngày: so với 2021 thì năm 2022 dòng tiền hoạt động đã suy giảm rõ rệt, sự suy giảm này cũng xảy ra cùng với sự suy giảm chung của thị trường tiền mã hóa.

Số tiền chuyển khoản hàng ngày của Polkadot

Tài khoản hoạt động hàng ngày và tạo mới: nếu năm 2021 số tài khoản hoạt động hàng ngày và tạo mới có xu hướng tăng từ đầu năm tới cuối năm với chùm khối lượng lớn, thì 2022 đúng nghĩa với mùa “bear” khi suy giảm liên tục từ đầu năm đến cuối năm, và chùm khối lượng nhỏ hơn 2021.

Tài khoản hoạt động hàng ngày và tạo mới của Polkadot

Nguồn cung lưu hành token hàng ngày: so với thời điểm đầu năm 2022 thì tổng lưu hành token lạm phát gần 10%, chính điều này góp một phần vào sự suy giảm của giá token DOT trên thị trường.

Nguồn cung lưu hành token hàng ngày của Polkadot

Bức tranh on-chain năm 2022 của Polkadot là khá ảm đạm so với 2021, chứng tỏ rằng mùa đông crypto là vô cùng khắc nghiệt với bất cứ dự án nào, bất cứ hệ sinh thái nào.

Toàn cảnh hệ sinh thái Polkadot/Kusama 2022

Tính đến thời điểm viết bài, trên hệ sinh thái Polkadot có 186 dự án, trong đó 33 Parchain trên Polkadot và 41 Parachain trên Kusama, 132 triệu DOT và 282000 KSM đã được lock trong Parachain Polkadot và Kusama.

Cùng GFS Blockchain điểm qua các sector trên Polkadot.

Hạ tầng (infracstructure)

Cũng như những hệ sinh thái khác, việc review lại cơ sở hạ tầng của Polkadot là rất quan trọng, đây chính là cơ sở cho những phát triển, bùng nổ trong tương lai.

1. Smartcontracts

Các dự án Smartcontracts trên Polkadot đã có 1 slot Parachain: Astar, Bifrost, Bitgreen, Moonbeamr, Clover, OAK Network. Cùng điểm qua một số dự án nổi bật:

1.1. Moonbeam

So với cuối năm 2021 khi Moonbeam vừa đạt 1 slot Parachain thì giờ đây, hệ sinh thái Moonbeam đã nở rộ với nhiều dự án chất lượng, phủ đầy đủ các mảng: từ Wallet, Oracle, Brigdes, Explorers, Dev Tools đến Defi, Assets& Issuance, NFT.

So với giai đoạn tháng 1/2022 thì tại thời này, TVL của Moonbeam đã suy giảm đáng kể, hiện tại chỉ còn 74 triệu USD, so với thời điểm ATH: hơn 450 triệu USD. Có rất nhiều dự án DeFi lớn đã có mặt trên Moonbeam như: Lido, Curve, Sushi… tuy nhiên cũng không thể kéo tăng trưởng TVL trên Moonbeam. Điều này cũng dễ hiểu khi cả thị trường đang giai đoạn “bear” như hiện nay, cả Ethereum cũng bị sụt giảm mạnh TVL, nên TVL của Moonbeam rớt mạnh cũng không có gì lạ.

1.2. Astar

So sánh với giai đoạn cuối 2021 đầu 2022, Astar đã có bước phát triển vượt bậc cả về chất và lượng. Cũng như Moonbeam, hệ sinh thái đã hình thành đầy đủ các mảnh ghép như: Wallet, Oracle, Brigdes, Explorers, Dev Tools đến Defi, Assets& Issuance, NFT.

So với thời điểm TVL đạt ATH tháng 4/2022 thì hiện nay TVL của Astar đã giảm rất mạnh, từ 380 triệu USD còn 32 triệu USD. Điều này cũng là tình trạng chung của thị trường DeFi khi thị trường giai đoạn “ ngủ đông”.

2. Oracle

Kylin Network là dự án đạt được 1 slot Parachain duy nhất trong mảng Oracle đã có nhiều dự án tích hợp, mà quan trọng là Oracle hàng đầu Chainlink đã tích hợp cho các dự án trên Polkadot.

3. Brigde/ Crosschain

Các dự án đạt 1 slot Parachain trên Polkadot trong mảng Brigde/ Crosschain: Parallel, KintsugiBTC, Polkadex, Composable Finance, Darwinia Network, Interlay, Centrifuge.

Dù mảng Crosschain/ Brigde có rất nhiều dự án nhằm giải quyết vấn đề multichain hiện nay trong DeFi, tuy nhiên, hiệu quả hoạt động các dự án Parachain mảng này vẫn còn thấp. Điển hình Parallel, dự án crosschain nổi bật trên Polkadot, TVL hiện nay hơn 200 triệu USD, nhưng gần 70% trong số đó đến từ việc lock DOT để tham gia Crowloan.

4. Các mảng hạ tầng khác: Data/Storage, Privacy, Indentity, Explorer

Các dự án hạ tầng còn lại cũng phát triển mạnh mẽ trên polkadot, trong các vị trí Parachain trên Kusama hiện tại có rất nhiều dự án hạ tầng như: Khala, Crust Netwwork, Calamari Netwwork, KILT protocol…

4.1. Data/Storage

Các dự án mảng Data Storage đã đạt 1 slot Parachain trên Polkadot như: Crust Network, OriginTrail Parachain, Nodle.

4.2. Privacy

Trong năm 2022, Privacy là vấn đề nổi cộm của Crypto. Hiện có nhiều dự án mảng này đã đạt 1 slot Parachain trên Polkadot như: Frequency, Litentry, Integritee Polkadot, Phala Network.

4.3. Indentity

Dự án KILT Protocol, Litentry, Frequency đã đạt được 1 slot Parachain.

4.4. Explorer

Các dự án mảng Explorer khá đầy đủ.

4.5. Wallet

Mảng hạ tầng đã hoàn chỉnh trên Polkadot với các Parachain phủ đầy các sector. Tuy nhiên, các dự án vẫn tiếp tục hoàn chỉnh, kết nối với các dự án khác trong hệ sinh thái Parachain của Polkadot.

DeFi

Các dự án mảng DeFi có lẽ là mảng sớm nhất được phủ đầy ở tất cả các sector. Tuy nhiên, cũng như bức tranh chung của thị trường, mảng DeFi trên Polkadot cũng đang trì trệ, và suy giảm mạnh.

1. AMM-DEX

Các dự án đã đạt được 1 slot Parachain trên Polkadot như: Polkadex, Totem KAPEX, HydraX. Ngoài ra, các dự án AMM-DEX trên các hệ sinh thái của Parachain: Moonbeam, Astar, Acala… giúp mảng này của Polkadot rất đông đúc. Các dự án hàng đầu DeFi đã có mặt trên Parachain Moonbeam như: Curve, SuShi, Lido.

Giá trị TVL trên hệ sinh thái Polkadot Hơn 200 triệu USD. Trong đó Moonbeam đạt gần 74 triệu USD, chiếm khoảng 30% giá trị TVL.

Các dự án Parachain như HydraX, Totem KAPEX vẫn chưa hoạt động, như HydraX dù đạt được 1 Slot Parachain từ rất sớm.

Vol giao dịch cũng như TVL mảng AMM-DEX thấp có thể thấy rõ là có 3 nguyên nhân chính:

Thứ nhất là do tình hình chung của thị trường dòng tiền sụt giảm;

Thứ 2 là do chất lượng các dự án trên Polkadot còn thấp nên không kéo được người dùng;

Cuối cùng là do sự phức tạp về mặt kỹ thuật trong kết nối các dự án Parachain với nhau phải cần có XCM.

2. Lending – Borrowing

Mảng Lending là mảng được kỳ vọng nhất trên Polkadot với cánh chim đầu đàn Acala, ngoài ra còn có các Parachain khác như Parallel, Altair, Equilibrium. Hoạt động của mảng này hiện gặp vô vàn khó khăn.

Ngày 14/8 aUSD bị depeg lên đến 99% do bị hacker tấn công, dù sau đó đã được khắc phục, sự cố làm Acala tạm ngưng hoạt động một thời gian và gây tổn thất vô cùng lớn. Chính sự cố này mà hiện nay Acala vẫn chưa có dấu hiệu gượng dậy nổi. Acala có lẽ là Parachain gây thất vọng nhất trong năm 2022 cho cộng đồng Polkadot.

Parallel : TVL đạt 28.7 triệu USD
Trên Moonbeam, TVL mảng Lending xấp xỉ 30 triệu USD, nếu so với con số 500.000 USD hồi đầu năm có lẽ là sự tiến bộ lớn của Moonbeam
Với Astar, TVL mảng lending đạt 4,7 triệu USD.

Cùng chung với xu hướng thị trường, các dự án Parachain mảng Lending giảm mạnh. Ngoài ra, với vụ hack dự án Acala cũng làm ảnh hưởng đến các Parachain khác.

3. Yield- Farming

Trong các dự án mảng này, Parallel có lẽ là dự án nổi bật. TVL trên Parallel đến từ việc lock DOT cho Crownloan Parachain lên đến hơn 120 triệu USD.

Ngoài ra, các dự án mảng Yield còn có thể kể đến là hệ sinh thái Moonbeam và Astar:

Moonbeam: hơn 10 triệu USD
Astar : Hơn 10 triệu triệu USD

4. Synthetic

Các dự án đã đạt được 1 slot Parachain trên Polkadot như: Equilibrium; Centrifuge, Coinversation Protocol. Các dự án đã đạt được 1 slot Parachain trên Kusama: Altair.

TVL hiện nay của Centrifuge: khoảng 87 triệu DAI.

Mảng này hiện các Parachain vẫn chưa hoạt động, Centrifuge vẫn đạt được con số đáng mơ ước.

5. Stablecoin

Các đồng stablecoin phổ biến trong DeFi đều có hỗ trợ Polkadot: USDT, USDC, DAI.

Đồng aUSD là đồng tiền chính trong hệ sinh thái Polkadot bị depeg 99% trong tháng 8/2022 sau khi bị hack đặt ra một câu hỏi lớn về cơ chế xây dựng các đồng Stablecoin thuật toán của nền tảng Acala.

Có lẽ năm 2022 là năm đáng quên của Stablecoin thuật toán nói chung và aUSD nói riêng.

Nft/Game/Metaverse

Mảng này đã có các dự án đạt slot Parachain như: Ajuna Network, Aventus Network, Darwinia, Unique Network, Efinity

Efinity có lẽ là Parachain lớn nhất trong mảng Game/NFT/ Metaverse. Hiện có hơn 30 dự án đang hoạt động trên Efinity với đủ các thể loại.
Ajuna Network là dự án về mảng Game nổi bật, đã có những sản phẩm nổi tiếng tham gia như: BATTLEMOGS, NEW OMEGA.
Các dự án Parachain khác vẫn đang xây dựng.
Ngoài ra các dự án mảng này trên Moonbeam, Astar cũng rất đông đảo, tuy vậy, các dự án đạt hiệu quả chưa cao, chưa tạo được hiệu ứng trong cộng đồng Polkadot và crypto.

Kết luận

Năm 2022 sắp kết thúc, và chúng ta lại chứng kiến một mùa đông khắc nghiệt nữa đến với crypto. Hệ sinh thái Polkadot cũng không thoát khỏi sự u ám của đó. TVL suy giảm nghiêm trọng, Parachain hàng đầu là Acala bị tấn công và hiện đang hoạt động trong tình trạng rất khó khăn, rất nhiều Parachain vẫn chưa hoạt động dù đã thuê vị trí Parachain gần 1 năm gây nên tình trạng lãng phí.

Những bất cập của Polkadot dần hiện rõ trong mùa đông crypto 2022, và chúng ta cùng chờ đợi thuyền trưởng Gavin Wood sẽ đưa đoàn tàu Polkadot thoát khỏi khó khăn này như thế nào. Năm 2023 có lẽ Polkadot còn rất nhiều điều cần khắc phục, đặc biệt là hướng đến người dùng cuối. Sự dễ dàng và tiện lợi trong việc sử dụng cũng là một yếu tố quan trọng để tiếp cận với số đông và đưa Polkadot đến Massadoption.

GFS sẽ tiếp tục cập nhật đến các bạn những thông tin mới nhất, nổi bật và các xu hướng mới để bạn đọc không bỏ lỡ sự thay đổi nhanh chóng của thị trường crypto.