Tổng quan
Sau nhiều năm nghiên cứu và phát triển, chúng ta đang có một cấu trúc thị trường đa chuỗi (multi-chain) với hơn 100 blockchain công khai đang hoạt động. Mỗi một blockchain lại có công nghệ, hạ tầng và quy tắc riêng biệt nên mỗi blockchain lại có những dạng token và mã nguồn khác nhau. Chúng phát triển các điểm mạnh độc đáo của riêng mình, chẳng hạn như bảo mật cao hơn, thông lượng nhanh hơn, giao dịch rẻ hơn, quyền riêng tư tốt hơn…
Trong môi trường phân mảnh như vậy thì nhu cầu tương tác với nhau để khai thác tiềm năng của các chain là điều tất yếu. Cầu nối cross-chain là một trong những cơ sở hạ tầng quan trọng nhất để kết nối hai nền kinh tế. Nó không chỉ giúp di chuyển tài sản qua lại để cải thiện năng suất và tiện ích khai thác mà còn mang lại nhiều lựa chọn hơn, nhiều cơ hội hơn cho người dùng, cho nhà phát triển và cho giao thức.
Hôm nay cùng GFI Blockchain tìm hiểu Wormhole – cầu nối quan trọng trong kết nối nền kinh tế Solana với các hệ sinh thái khác nhé.
Wormhole là gì?
Wormhole được thành lập bởi Jump Crypto, chi nhánh xây dựng của Jump Trading Group. Ra mắt lần đầu vào năm 2021, giao thức này lần đầu tiên ra mắt dưới dạng cầu nối token, cho phép chuyển token giữa các chuỗi khối, đáng chú ý nhất là giữa Solana và Ethereum. Wormhole sau đó đã phát triển với Wormhole V2 để thực hiện một cách tiếp cận tổng quát hơn, biến thành một lớp có khả năng tương tác mà trên đó các chuỗi và ứng dụng phi tập trung có thể dễ dàng xây dựng.
Wormhole V2 là một giao thức nhắn tin (thông tin) chung, cho phép các blockchain khác nhau giao tiếp với nhau. Công nghệ này có thể được sử dụng cho nhiều trường hợp sử dụng khác nhau, bao gồm chuyển token giữa các chuỗi, cho phép quản trị chuỗi chéo đối với các giao thức hoạt động trên nhiều chuỗi cũng như chuyển NFT qua chuỗi, có thể được sử dụng cho các game đa chuỗi. Wormhole V2 cũng chứng kiến giao thức này mở rộng các dịch vụ của mình để bao gồm Terra và BNB Smart Chain.
Vào tháng 11 năm 2023, Jump và Wormhole tuyên bố ý định chia tay. Sau khi chia tách, Wormhole thông báo rằng họ đã huy động được 225 triệu USD, định giá công ty ở mức 2,5 tỷ USD. Các nhà đầu tư bao gồm Brevan Howard, Coinbase Ventures, Multicoin Capital, Jump Crypto, v.v..
Wormhole hoạt động như thế nào?
Một giao dịch Wormhole bắt đầu tại Emitter. Đây là bất kỳ hợp đồng nào gọi phương thức thông tin (tin nhắn) xuất bản trên Wormhole Core Contract. Thao tác này ghi một sự kiện vào Nhật ký giao dịch (Transaction Logs), ghi lại chi tiết về Emitter mà đã gọi phương thức và số thứ tự làm mã định danh. Wormhole Core Contract được giám sát bởi một validator được gọi là Guardians, họ sẽ xử lý thông tin (tin nhắn) khi nó được xuất bản.
Về cốt lõi, Wormhole được bảo mật bởi một mạng ngang hàng được tạo thành từ các nút Guardian, có chức năng ký và xác thực các tin nhắn (thông tin) đi qua Wormhole. Các tin nhắn được viết cho Wormhole Core Contract sẽ được mạng lưới Guardian này chọn lọc. Nếu đại đa số, hoặc 13 trong số 19 Guardian, ký vào cùng một tin nhắn thì tin nhắn đó được coi là hợp lệ. Những tin nhắn đã ký này được gọi là Phê duyệt hành động đã được xác minh (VAA – Verified Action Approvals) và những tin nhắn này sau đó được chuyển tiếp đến giao thức đích của chúng thông qua mạng Relayer.
Trong kiến trúc Wormhole, Relayer không thể sửa đổi VAA khi nó được chuyển tiếp và do đó, không ảnh hưởng đến tính bảo mật của hệ sinh thái. Sau khi VAA được gửi, giao thức đích sẽ xác minh chữ ký trên tin nhắn để xác minh tính hợp pháp của nó, quá trình này hoàn tất quá trình truyền, do đó, xác thực luồng tin nhắn.
Hiện tại, có 19 Guardians và họ được thành lập từ một số công ty validator hàng đầu trên thế giới, bao gồm Chorus One, P2P Validator, Figment, v.v. Ngoài việc ký tin nhắn, Guardian còn giám sát các chuỗi bất thường trong quá trình sản xuất khối hoặc vi phạm đồng thuận. Điều này cho phép Người bảo vệ ngắt kết nối chuỗi khối bị ảnh hưởng khỏi mạng cho đến khi vấn đề được giải quyết. Ngoài ra, Guardians cũng giám sát dữ liệu hợp đồng thông minh để đảm bảo việc di chuyển của token trên tất cả các blockchain là hợp lý.
Tuy nhiên, cross-chain vẫn là công nghệ mới và phức tạp, cầu nối Wormhole cũng không tránh khỏi việc có những lỗ hổng nhất định. Ngày 3/2/2022, Wormhole bị hacker tấn công bằng cách đánh lừa validator để in ra 120k đồng token WETH trên mạng lưới Sonala (hơn 300 triệu USD). Jump Trading – đơn vị đứng sau Wormhole đã phải bỏ ra 120k đồng coin WETH để bồi thường người dùng và duy trì hoạt động của Wormhole.
Đội ngũ phát triển
Wormhole được thành lập bởi Jump Crypto, chi nhánh xây dựng của Jump Trading Group. CEO – Saeed Badreg từng học đại học Chicago, từng làm CEO của Tolenmaeus, và có hai năm làm Strategic Partnerships cho Jump Trading trước khi làm CEO cho Wormhole từ tháng 8/2023.
Roadmap
Gần đây Wormhole đưa ra lộ trình Wormhole ZK
Hệ sinh thái Wormhole sẽ ra mắt danh mục giải pháp phần mềm nhằm đạt được tầm nhìn chung về khả năng tương tác hỗ trợ ZK. Con đường phía trước của Wormhole ZK nhằm mục đích cho phép xác minh tin nhắn cực nhanh, rẻ và không cần tin cậy. Lộ trình ZK tập trung vào:
- Thêm tính linh hoạt cho Wormhole bằng cách cho phép giao thức hỗ trợ nhiều cơ chế xác minh khác nhau ngoài Wormhole Guardians.
- Thúc đẩy việc giảm thiểu độ tin cậy của giao thức thông qua các bằng chứng ZK được tăng tốc và tích hợp ứng dụng khách nhẹ, từ đó cho phép giao tiếp không cần tin cậy (trustless) giữa các chuỗi khối.
- Cho phép mở rộng quy mô hiệu quả hơn để đáp ứng sự tích hợp nhanh chóng, không cần cấp phép (permissionless) của các chuỗi khối mới.
- Kích hoạt khả năng kết hợp đa chuỗi (multichain) mạnh mẽ hơn cho người dùng để họ có thể dễ dàng xây dựng các ứng dụng phong phú hơn.
Backer
Wormhole đã huy động được 225 triệu USD từ các Backers lớn như Coinbase, Multicoin Capital, Jump Trading… (Jump Trading cũng là đơn vị đứng sau xây dựng Wormhole).
Tokenomics
Thông tin
- Tên token: W
- Contract trên Solana: 85VBFQZC9TZkfaptBWjvUw7YbZjy52A6mjtPGjstQAmQ
- Tổng cung: 10 tỷ token $W
Lịch trình phân bổ
10 tỷ token W sẽ được phân bổ như sau:
- Guardian nodes: 5.1%
- Community & Launch: 17.0%
- Ecosystem & Incubation: 31.0%
- Core contributors: 12.0%
- Strategic network participants: 11.6%
- Foundation treasury: 23.3%
Vào ngày 6 tháng 3 năm 2024, Wormhole đã công bố đợt airdrop cho token quản trị $W của họ, cũng như trình kiểm tra tính đủ điều kiện để người dùng xác minh ví đủ điều kiện của họ.
Token W sẽ có nguồn cung cấp tối đa là 10 tỷ token $W, bắt đầu với nguồn cung cấp ban đầu là 1,8 tỷ token, hoặc 18% tổng nguồn cung. Trong số 18% được mở khóa ban đầu (TGE), chúng thuộc các danh mục sau:
- Community & Launch (11%): Việc phân bổ này bao gồm airdrop token và các hoạt động liên quan bao gồm tạo lập thị trường (market making) và quản lý thanh khoản.
- Ecosystem and Incubation (5%): Những token này được phân bổ cho những người đóng góp chiến lược cho hệ sinh thái Wormhole bao gồm các tổ chức cộng đồng, sáng kiến cộng đồng nhà phát triển và những người đóng góp chiến lược.
- Foundation Treasury (2%): Khoản phân bổ này được dành riêng để thúc đẩy các sáng kiến trong tương lai nhằm phát triển giao thức, bao gồm nghiên cứu, tài trợ và các chương trình liên quan khác.
82% nguồn cung cấp mã thông báo còn lại sẽ được mở khóa trong bốn năm tới sau TGE theo lịch phát hành token bên dưới:
Cộng đồng
Twitter: https://twitter.com/wormholecrypto
Discord: https://discord.com/invite/wormholecrypto
Github: https://github.com/wormhole-foundation/wormhole
Coingecko: https://www.coingecko.com/en/coins/wormhole
Kết luận
Ngày nay, hệ sinh thái Wormhole đã mở rộng bao gồm hơn 200 dApps trên 30 blockchains được Wormhole hỗ trợ. Giao thức này cũng đã xử lý hơn 1 tỷ tin nhắn xuyên chuỗi (cross-chain) kể từ khi thành lập và tiếp tục xử lý hơn 125.000 tin nhắn mỗi ngày.
Với việc ra mắt token W và airdrop, Wormhole dự kiến sẽ tiếp tục phát triển khả năng nhắn tin xuyên chuỗi (cross-chain messaging) của mình để tạo điều kiện thuận lợi cho các trường hợp sử dụng chuỗi chéo trong một thế giới ngày càng đa chuỗi.
