BABY ALPHA ZKSYNC

zkSync đã đạt đến cột mốc Baby Alpha (thuộc giai đoạn Alpha Mainnet) sau 100 ngày chiến dịch tới mainnet vào ngày 28/10/2022 và hiện đã bắt đầu cuộc hành trình đến với Alpha Fair Onboarding và Full Launch Alpha. Đây là một thành tựu lớn sẽ không thể có được nếu không có sự cống hiến và hỗ trợ của team, của các dự án hệ sinh thái và cộng đồng của zkSync. Chúng ta cùng dành một chút thời gian để xem lại những gì zkSync đã đạt được và những gì còn ở phía trước nhé.

Các cột mốc đã hoàn thành trong chiến dịch 100 ngày tới mainnet

Nâng cấp kiến trúc zkEVM (tháng 5 năm 2022)

Sau khi zkSync phát hành phiên bản testnet đầu tiên vào tháng 2/2022 – và chạy nó trong vài tháng – zkSync đã học được nhiều điều mới và thực hiện những cải tiến đáng kể cho zkEVM, thiết lập cho zkSync khả năng mở rộng, hiệu suất và bảo mật tốt hơn và đặt nền tảng cho các tính năng khác trong tương lai.

Điều này bao gồm một cuộc đại tu kiến trúc lớn, với sự cải tiến đáng kể về hành vi EVM mặc định và triển khai Account Abstraction (AA), AA tách đối tượng nắm giữ token (account – ví lưu trữ) khỏi đối tượng được phép di chuyển token (signer – người ký hay public key & private key). Điều này sẽ cho phép các nhà phát triển biến tài khoản (ví hiện tại) thành smart contract với logic của riêng họ. Ví dụ có thể áp dụng smart contract để ví có thể thanh toán phí bằng nhiều token khác nhau, ví sẽ tự động chuyển đổi token khác sang ETH để thanh toán trên hệ thống. Đó chỉ là một trong rất nhiều ứng dụng của tài khoản Account Abstraction (AA).

Account Abstraction
Account Abstraction

Dynamic Fees Phí động (tháng 8 năm 2022)

Mốc phí động (Dynamic Fees) bao gồm một mô hình phí mới, bản cập nhật để thêm hỗ trợ paymaster (giúp thanh toán bằng nhiều loại token khác ngoài ETH) vào Account Abstraction và hỗ trợ EIP-1559. Việc chạy một giao thức L2 rất tốn kém và phí giao dịch phải bao gồm các chi phí này. Mặc dù phải thu phí, nhưng mục tiêu của zkSync là giữ chúng ở mức thấp nhất có thể. Mức phí động (Dynamic fees) sẽ được điều chỉnh tự động dựa trên khối lượng công việc mà blockchain đang xử lý, tức người dùng chỉ trả cho việc sử dụng zkEVM thực tế của họ. zkSync đang tiếp tục làm việc để những khoản phí này ngày càng thấp hơn.

Đăng ký dự án (tháng 9 năm 2022)

zkSync đã mở đăng ký cho các dự án trước tháng 10 và chứng kiến sự tham gia của các dự án cực kỳ thú vị có kế hoạch triển khai trên zkSync.

Tạo bằng chứng và xác thực (tháng 10 năm 2022)

zkSync có Prover (người chứng minh) của mình đang chạy trên Ethereum testnet (Goerli) và đang đảm bảo bảo mật bằng mật mã tiên tiến nhất. Không dựa vào lý thuyết trò chơi và không dựa vào các bằng chứng gian lận. Khi hoàn thành cột mốc quan trọng này, zkSync sẽ tiếp tục làm việc để cải thiện hiệu suất. Khi người dùng giao dịch với zkSync 2.0, những bằng chứng này cung cấp sự đảm bảo về tính đúng đắn của việc thực thi chương trình (và do đó, sự chuyển đổi của blockchain từ trạng thái này sang trạng thái khác). Hệ thống xuất bản các bằng chứng này cho hợp đồng thông minh của zkSync trên Ethereum, có thể xác minh tính đúng đắn của bằng chứng.

Điều gì đang chờ đợi phía trước?

Công việc trên zkSync 2.0 chỉ mới bắt đầu. Dưới đây là chi tiết về những gì phía trước.

Baby Alpha (ngày 28/10/2022)

Sự kiện quan trọng này bao gồm việc triển khai hệ thống end-to-end tới mainnet. Trong giai đoạn này, sẽ không có dự án hoặc người dùng bên ngoài để zkSync có thể đưa hệ thống vượt qua một loạt các bài kiểm tra ứng suất tiền thật để giúp họ xác minh rằng hệ thống đang hoạt động chính xác và hoạt động như mong đợi. Bảo mật là ưu tiên hàng đầu của zkSync và họ muốn giảm thiểu rủi ro cho toàn bộ hệ sinh thái.

Trong giai đoạn này, zkSync sẽ:

  • Test giới hạn hệ thống với nhiều trường hợp sử dụng (Tress test);
  • Chạy audit bảo mật với kiểm toán viên cấp cao nhất;
  • Khởi động các cuộc thi và các chương trình bug bounty. Cái đầu tiên hiện đã có trên Code4rena;
  • Đảm bảo trình explorer của zkSync cung cấp thông tin hàng đầu về giao dịch, khối, v.v;
  • Cải thiện tài liệu kỹ thuật cho zkSync 2.0;
  • Cải thiện các hướng dẫn và ví dụ của zkSync, giúp nhà phát triển tham gia dễ dàng nhất có thể;
  • Phát hành SDK bằng nhiều ngôn ngữ, cho phép tạo nhiều ứng dụng đa dạng hơn.

Fair Onboarding Alpha (Q4 2022)

Sau khi zkSync đã hoàn thành công việc đã lên kế hoạch cho Baby Alpha, zkSync sẽ thực hiện chương trình Fair Onboarding. Fair Onboarding có nghĩa là zkSync hoan nghênh chào đón tất cả các dự án tham gia hệ sinh thái của mình một cách công bằng. Hệ thống sẽ đóng cửa cho người dùng trong giai đoạn này.
Để đảm bảo tính bảo mật của zkSync và người dùng, Fair Onboarding Alpha sẽ cung cấp cho các dự án cơ hội kiểm tra hệ thống và tiến hành nhiều cuộc audit hơn. Ở giai đoạn này, zkSync sẽ:

  • Cho phép các dự án đã đăng ký triển khai hợp đồng của họ;
  • Tiến hành nhiều cuộc audit bảo mật, cuộc thi và các chương trình bug bounty;
  • Mở rộng các công cụ dành cho nhà phát triển, bao gồm các cải tiến đối với các plugin Hardhat;
  • Mở rộng tập hợp các ngôn ngữ lập trình cho SDK;
  • Cho phép cầu nối token, nhưng giới hạn ở mục tiêu thử nghiệm và triển khai;
  • Mở rộng tài liệu và hướng dẫn của zkSync, bao gồm thêm thông tin cho người dùng cuối và phát hành FAQ thường gặp được xây dựng dựa trên phản hồi của cộng đồng;
  • Làm việc để cải thiện hiệu suất Prover để tăng TPS. zkSync sẽ thông tin mỗi khi đạt được cải tiến và sẽ chia sẻ công khai công việc và phát hiện của họ.

Full Launch Alpha (Cuối năm 2022 / Đầu năm 2023)

Sau khi zkSync hoàn thành bộ audit bảo mật, cuộc thi và bug bounty trước đó và hệ sinh thái của zkSync đã kiểm tra đầy đủ các dự án của họ trên hệ thống, zkSync 2.0 sẽ mở cho tất cả người dùng. Hơn 150 dự án từ khắp hệ sinh thái đã cam kết khởi chạy trên zkSync 2.0.
Mặc dù zkSync đặt mục tiêu tung ra Full Launch Alpha trước cuối năm nay, nhưng đội ngũ phát triển sẽ đặt vấn đề bảo mật lên hàng đầu và xem xét mở rộng giai đoạn Fair Onboarding đến năm 2023, đảm bảo zkSync mở hệ thống cho cộng đồng trong môi trường an toàn nhất có thể. Ở giai đoạn này, zkSync sẽ:

  • Cung cấp zkSync 2.0 cho tất cả các dự án và người dùng.
  • Mở rộng khả năng cầu nối và công bố các dự án cầu nối.
  • Chạy audit bảo mật bổ sung.
  • Giảm chi phí tổng thể của việc triển khai hợp đồng và giao dịch.
  • Triển khai cơ sở hạ tầng cho các nút đọc bên ngoài do bên thứ ba điều hành.
  • Cải thiện hiệu suất TPS.

Đưa zkSync 2.0 ra mắt là một cột mốc quan trọng, nhưng Matter Labs hứa hẹn sẽ làm được nhiều điều hơn nữa vào năm 2023.

Trải nghiệm người dùng và nhà phát triển được cải thiện (Q1 2023 trở ra)

zkSync đã nhận được rất nhiều phản hồi trong giai đoạn testnet của zkSync 2.0, zkSync sẽ cố gắng để mang lại trải nghiệm được cải thiện cho người xây dựng và người dùng cuối. Ở giai đoạn này, zkSync sẽ:

  • Tối ưu hóa đáng kể giao thức để đạt hiệu suất và giảm chi phí;
  • Hỗ trợ các công cụ phát triển phổ biến hơn như Truffle, Waffle, Foundry, Tenderly, v.v;
  • Tạo các plugin cho IDE như Remix và VSCode;
  • Mở API Block Explorer của zkSync để sử dụng bên ngoài;
  • Phát hành trình gỡ lỗi giao dịch của zkSync cho công chúng. Với nó, các nhà phát triển có thể chạy lại các giao dịch và làm theo – chỉ dẫn theo hướng dẫn – những gì đã xảy ra ở cấp độ zkEVM;
  • Cải thiện trải nghiệm Faucet;
  • Tạo zkCheckout cho zkSync 2.0;
  • Khởi chạy zkSync v1 → v2 bridge;
  • Và nhiều hơn nữa dựa trên phản hồi từ cộng đồng.

Khái niệm bằng chứng lớp 3: Cơ hội (Q1 2023)

Lớp 2 là bước đầu tiên hướng tới khả năng mở rộng, trải nghiệm nhà phát triển và trải nghiệm người dùng. Khái niệm bằng chứng lớp 3 tương thích với EVM của zkSync sẽ khởi chạy vào Q1 của năm 2023, mang lại một trường tốt hơn gấp 10 lần so với Ethereum. zkSync sẽ mang đến:

  • Nguyên mẫu của HyperChain Lớp 3 được xây dựng trên Lớp 2, cho phép hệ sinh thái nghiên cứu và thử nghiệm với nó.
  • Bắt đầu phát triển các công cụ dành cho nhà phát triển, bao gồm CLI và SDK để tách khỏi Lớp 3 và tương tác với nó.

Phi tập trung (2023)

Để hỗ trợ sứ mệnh của Ethereum, zkSync sẽ phân cấp giao thức zkSync 2.0, bao gồm tạo bằng chứng, sản xuất khối và xác thực giao dịch. zkSync đã suy nghĩ về cách phân cấp các phần của hệ thống và sẽ cung cấp hướng dẫn rõ ràng về cách chạy các node.

Kết luận

zkSync đã đạt được nhiều thành tựu trong năm 2022, hoàn thành testnet zkSync 2.0 và hoàn thành chiến dịch 100 ngày tới mainnet. zkSync 2.0 cũng nâng cấp và cập nhật nhiều tính năng mới như nâng cấp kiến trúc zkEVM, thêm Dynamic Fees, Proof Merging. Lộ trình sắp tới của zkSync sẽ hoàn thiện để có môi trường mainnet bảo mật và trải nghiệm tốt cho các nhà phát triển và người dùng, đồng thời sẽ tối ưu hoá hiệu suất và mở rộng sang Layer 3.