Tổng quan
Bài viết này sẽ liệt kê các thuật ngữ quan trọng trong thị trường tiền số dành cho người mới. Hi vọng sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin khi bắt đầu với thị trường, qua đó giảm thiểu rủi ro và tìm được nhiều cơ hội đầu tư tốt nhất cho bản thân.
Vì bài viết tương đối dài và nhiều thuật ngữ, nếu truy cập trên mobile, hãy sử dụng tính năng tìm kiếm trong trang của trình duyệt để tra nhanh những thuật ngữ cần tìm.
Nếu bạn sử dụng máy tính, bạn có thể tra cứu thuật ngữ ở phần “Mục lục bài viết” bên trái.
Lưu ý: Bài viết này sẽ được update liên tục!
Các thuật ngữ
Altcoins
Chỉ tất cả các loại tiền điện tử trừ Bitcoin. Ví dụ như Ethereum, NEAR, BNB…
AMM – Automated Market Marker
Hệ thống tự động tạo lập thị trường, cung cấp thanh khoản cho các sàn giao dịch, được thực hiện bởi các nhà cung cấp thanh khoản trong một sàn giao dịch phi tập trung (DEX)
ATH(All time high) và ATL (all time low)
Giá tiền cao nhất và giá tiền thấp nhất trong lịch sử của một loại coin hoặc token.
Blockchain
Blockchain là công nghệ chuỗi(chain) – khối(block), cho phép truyền tải dữ liệu một cách an toàn dựa trên hệ thống mã hóa, tương tự như cuốn sổ cái kế toán của một công ty, nơi mà các giao dịch được giám sát chặt chẽ và ghi nhận mọi giao dịch trên mạng ngang hàng.
Bitcoin
Đồng tiền điện tử đầu tiên và có giá trị nhất, ra mắt vào ngày 3 tháng 1 năm 2009. Được coi là vàng kỹ thuật số.
Bitcoin Cash
Một hệ thống tiền điện tử ngang hàng được hình thành từ một nhánh của Bitcoin ban đầu. Bitcoin Cash được thiết kế để tối ưu hóa tốt hơn cho các giao dịch.
Burn
Chỉ lượng coin hoặc token bị đốt, loại bỏ, khỏi nguồn cung vĩnh viễn để giảm lạm phát, đảm bảo giá trị cho những người năm giữ.
Block
Các nhóm dữ liệu trong một chuỗi khối. Trên blockchain, các khối được tạo thành từ các bản ghi giao dịch. Mỗi khối chỉ có thể chứa một lượng thông tin nhất định. Khi nó đạt đến giới hạn đó, một khối mới được hình thành để tiếp tục chuỗi.
Coin
Là đơn vị đại diện cho giá trị kỹ thuật số trên mạng lưới blockchain hoặc là một loại tiền điện tử nhất định. Một số blockchain có cùng tên cho cả mạng lưới và đồng tiền, như Bitcoin, NEAR, Ethereum. Người khác có thể có các tên khác nhau cho mỗi loại, chẳng hạn như chuỗi khối Stellar, có một đồng tiền gốc gọi là Lumen.
Candlesticks
Gọi là “nến”, cung cáp thông tin giá của tiền điện tử trong một khung thời gian xác định
Cryptocurrency
Chỉ các loại tiền tệ được tạo ra bằng cách mã hóa dữ liệu để bảo mật. Tiền điện tử có thể phi tập trung hoặc không, hoặc có thể không sử dụng công nghệ Blockchain vẫn có thể được coi là tiền điện tử nếu đáp ứng những điều kiện trên.
Coinbase
Một sàn giao dịch tiền điện tử tập trung phổ biến. Gần đây, Coinbase đã tạo nên lịch sử khi là sàn giao dịch tiền điện tử đầu tiên được niêm yết cổ phiếu trên sàn Nasdaq.
Cold Wallet / Cold Storage / Ví Lạnh
Một phương pháp an toàn để lưu trữ tiền điện tử của bạn ngoại tuyến. Nhiều ví lạnh (còn được gọi là ví cứng) là thiết bị vật lý trông tương tự như ổ USB. Loại ví này có thể giúp bảo vệ tiền điện tử của bạn khỏi bị hack và trộm cắp, mặc dù nó cũng đi kèm với những rủi ro riêng – như mất ví.
Decentralization/ Phi tập trung
Nguyên tắc phân phối quyền hạn ra xa khỏi một điểm duy nhất. Blockchain được phân cấp vì chúng yêu cầu sự chấp thuận của đa số người dùng để vận hành và thực hiện thay đổi thay vì tập trung tại một cơ quan trung ương.
Decentralized Finance (DeFi) / Tài chính phi tập trung
Các hoạt động tài chính được thực hiện mà không có sự tham gia của một bên trung gian như ngân hàng, chính phủ hoặc tổ chức tài chính khác.
Tiền mã hóa
Một loại tiền tệ kỹ thuật số và phi tập trung. Tiền mã hóa có thể được sử dụng để mua và bán mọi thứ hoặc như một vật lưu trữ giá trị lâu dài.
Phân quyền
Nguyên tắc phân phối công suất ra xa một điểm chính giữa. Blockchains theo truyền thống được phân cấp vì chúng yêu cầu sự chấp thuận của đa số người dùng để vận hành và thực hiện thay đổi, thay vì một cơ quan trung ương.
DeFi – Tài chính phi tập trung
Các hoạt động tài chính được thực hiện mà không có sự tham gia của một bên trung gian, như ngân hàng, chính phủ hoặc tổ chức tài chính khác.
DApps – Ứng dụng phi tập trung
Các ứng dụng được thiết kế bởi các nhà phát triển và được triển khai trên một blockchain để thực hiện các hành động mà không cần trung gian. Các hoạt động tài chính phi tập trung được hoàn thành bằng cách sử dụng các ứng dụng phi tập trung. Ví dụ như Defi trên Ethereum, NEAR, Solana…
Vàng kỹ thuật số
Các chuyên gia đôi khi so sánh các loại tiền điện tử cụ thể với vàng thật dựa trên cách nó có thể lưu trữ và tăng giá trị. Bitcoin thường được gọi là vàng kỹ thuật số.
Ethereum
Đồng tiền điện tử lớn thứ hai tính theo khối lượng giao dịch, Ethereum là một mạng lưới tiền điện tử và nền tảng phần mềm mà các nhà phát triển có thể sử dụng để tạo các ứng dụng mới.
Exchange
Chỉ những sàn giao dịch nơi bạn có thể mua bán tiền điện tử.
Fork / Hard Fork / Soft Fork
Fork – Phân nhánh – Khi người dùng của một blockchain thực hiện các thay đổi đối với các quy tắc của mạng lưới.
Hark Fork – Những thay đổi này đối với giao thức của một blockchain dẫn đến hai nhánh mới – một nhánh tuân theo các quy tắc cũ và một nhánh blockchain mới tách ra khỏi con đường trước đó vì không đồng thuận với quy tắc cũ. (Ví dụ: một đợt fork của Bitcoin đã tạo ra Bitcoin Cash, đợt fork của Ethereum tạo ra Ethereum và Ethereum Classic).
Soft Fork – Những thay đổi trên mạng lưới mà không dẫn tới một blockchain mới.
FOMO
FOMO (fear of missing out) là chỉ tâm lý sợ hãi bỏ qua lợi nhuận khi một coin đang tăng giá nhanh chóng
FUD
FUD(Fear, uncertainty, and doubt) là tâm lý hoảng loạn cho rằng thị trường sắp giảm giá mạnh hoặc có tin xấu nào đó ảnh hưởng tới thị trường.
Gas
Một khoản phí mà các nhà phát triển phải trả cho mạng lưới (Ethereum, BSC, NEAR…) để sử dụng hệ thống. Gas được thanh toán bằng tiền điện tử gốc của mạng lưới (ETH, NEAR, BNB, SOL…)
Khối Khởi Tạo / Genesis Block
Khối đầu tiên của tiền điện tử được khai thác.
HODL
Viết tắt của “Hold On Dear Life” mặc dù thuật ngữ này có nguồn gốc từ lỗi đánh máy của người dùng trên một diễn đàn Bitcoin vào năm 2013. Nó đề cập đến một chiến lược đầu tư thụ động, trong đó mọi người mua và giữ tiền điện tử – thay vì giao dịch – với hy vọng rằng nó tăng giá trị trong tương lai.
Halving
Một tính năng được viết vào mã của Bitcoin, trong đó sau khi một số khối nhất định được khai thác (thường là bốn năm một lần), lượng Bitcoin mới đang lưu hành sẽ giảm đi một nửa. Việc giảm một nửa có thể có tác động đến giá Bitcoin.
Hash / mã băm
Một chuỗi số và chữ cái duy nhất xác định các khối được gắn vào mỗi giao dịch trên mạng lưới.
Hot Wallet / Ví nóng
Một ví tiền điện tử dựa trên phần mềm được kết nối với Internet. Mặc dù thuận tiện hơn để truy cập nhanh vào tiền điện tử của bạn, nhưng những ví này dễ bị tấn công hơn một chút so với ví ngoại lạnh – cũng giống như các tệp bạn lưu trữ trên đám mây có thể dễ bị tấn công hơn những tệp được khóa trong két sắt trong nhà của bạn.
Initial Coin Offering (ICO)
Một cách gây quỹ cho một dự án tiền điện tử mới. ICO tương tự như các đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO).
Market Cap/ Vốn hóa thị trường
Đối với tiền điện tử, vốn hóa thị trường đề cập đến tổng giá trị của tất cả các đồng tiền đã được khai thác. Bạn có thể tính toán vốn hóa thị trường của tiền điện tử bằng cách nhân số lượng tiền điện tử hiện tại đang lưu hành với giá trị hiện tại của tiền điện tử.
Mining / Đào
Quá trình theo đó các đồng tiền điện tử mới được tạo như một phần thưởng khi việc xử lý và xác nhận giao dịch được hoàn thành.
Node / Nút
Trong một mạng lưới gồm nhiều nút(node) trong blockchain, các máy tính được kết nối với nhau, mỗi máy tính tương ứng với một node, các node này kết nối ngang hàng với nhau và tuân theo một quy luật đồng thuận để xác thực giao dịch.
NFT – Non-fungible Tokens
Mã thông báo không thể thay thế(NFT) là đơn vị giá trị được sử dụng để đại diện cho quyền sở hữu các mặt hàng kỹ thuật số độc đáo như tác phẩm nghệ thuật hoặc đồ sưu tầm. NFT có đặc tính là duy nhất và không thể thay thế.
Peer-to-peer / P2P / Ngang hàng
Mô tả việc tương tác trực tiếp ngang hàng mà không cần bên thứ ba hoặc bên trung gian.
Public Key / Khóa công khai
Địa chỉ ví của bạn, tương tự như số tài khoản ngân hàng của bạn. Bạn có thể chia sẻ khóa ví công khai của mình với mọi người hoặc tổ chức để họ có thể gửi tiền cho bạn.
Private Key / Khóa cá nhân / Khóa bí mật
Khóa bí mật hóa cho phép truy cập trực tiếp vào ví tiền điện tử của bạn. Giống như mật khẩu tài khoản ngân hàng của bạn, bạn không bao giờ được chia sẻ khóa cá nhân của mình, dưới bất kỳ lý do nào.
Satoshi Nakomoto
Người sáng tạo Bitcoin, khởi đầu của kỷ nguyên blockchain. Không ai biết danh tính thực sự của Nakomoto – có thể đây là một người, hoặc một tổ chức.
Smart Contract / Hợp đồng thông minh
Hợp đồng thông minh là một chương trình máy tính hoặc một giao thức giao dịch nhằm mục đích tự động thực hiện, kiểm soát hoặc ghi lại các sự kiện và hành động có liên quan theo các điều khoản của hợp đồng hoặc thỏa thuận đã được lập trình sẵn trong hợp đồng.
Stablecoin / Fiat kỹ thuật số
Một stablecoin cố định giá trị của nó với một số loại tiền tệ hoặc hàng hóa phi kỹ thuật số khác. Một fiat kỹ thuật số đại diện cho một fiat, hoặc tiền tệ được chính phủ hậu thuẫn trên blockchain. (Ví dụ: 1 Tether, được gắn giá trị với 1 đồng đô la Mỹ)
Token / Mã thông báo
Một đơn vị giá trị trên blockchain, đây là một loại tiền điện tử đại diện cho một tài sản hoặc mục đích sử dụng cụ thể và nằm trên blockchain chủ nào đó( ví dụ, token BNB nằm trên blockchain BSC, token NEAR nằm trên blockchain NEAR).
Token Generation Event (TGE)
Sự kiện phát hành token – là sự kiện khi nhà phát triển phát hành công khai các mã token ra thị trường.
Vitalik Buterin
Lập trình viên đã phát minh ra Ethereum.
Wallet / Ví tiền
Nơi để lưu trữ tiền điện tử của bạn. Nhiều sàn giao dịch cung cấp ví kỹ thuật số. Chia làm ví nóng(trực tuyến, dựa trên phần mềm) hoặc ví lạnh (ngoại tuyến, thường là trên một thiết bị) và ví sàn ( giống như ví nóng, nhưng chứa tại các sàn CEX như Binance, Houbi)
Whale
Chỉ những nhà đầu tư có vốn cực lớn, từ vài chục triệu tới vài trăm triệu USD hoặc cả tỉ USD, họ có khả năng thao túng thị trường.
White Paper
Giới thiệu của một loại tiền điện tử, một dự án, cung cấp chi tiết về dự án cũng như thông tin kỹ thuật của loại tiền điện tử đó. Không nhất thiết văn bản này phải gọi là White Paper nhưng đây là cách gọi do Satoshi Nakamoto – cha đẻ của Bitcoin khởi xướng.
Tổng kết
Trên đây là những thuật ngữ quan trọng trong thị trường tiền số dành cho người mới. Hi vọng sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin khi bắt đầu với thị trường, qua đó giảm thiểu rủi ro và tìm được nhiều cơ hội đầu tư tốt.
Hãy đón đọc bài viết mới tiếp theo cho “Newbie” tại chuyên mục Dành Cho Người Mới của GFS Blockchain. Và đừng quên tham gia vào nhóm cộng đồng của GFS để thảo luận với các thành viên khác nhé:
-
- Nhóm Telegram của GFS Blockchain -> Click tại đây
- Nhóm Facebook của GFS Blockchain -> Click tại đây
- Kênh thông tin Telegram của GFS Blockchain -> Click tại đây