Tổng quan
Trong thị trường Lending/Borrowing phi tập trung hiện nay có hai hình thức là cho vay Peer-to-Peer (P2P) và Peer-to-Pool. Trong đó P2P là hình thức cho vay trực tiếp giữa những người dùng, còn mô hình Peer-to-Pool là hình thức cho vay giữa người dùng và một pool thanh khoản của các nhà cung cấp.
Đối mới mô hình Peer-to-Peer, người dùng trực tiếp kết nối với nhau, từ đó giảm chi phí giúp lãi suất vay giảm và lãi suất cho vay tăng, vốn được sử dụng hiệu quả hơn, tuy nhiên thanh khoản thiếu ổn định. Sự thiếu liền mạch của thanh khoản đã khiến AAVE chuyển từ hình thức P2P sang Peer-to-Pool.
Đối với mô hình Peer-to-Pool, người vay không kết nối trực tiếp với người cho vay, mà kết nối với một pool cho vay do một nhóm người cho vay cung cấp. Ưu điểm của hình thức Peer-to-Pool là tính thanh khoản cao, người dùng có thể rút fund mọi lúc. Tuy nhiên Peer-to-Pool có hiệu quả sử dụng vốn thấp hơn, tốn chi phí hơn, dẫn tới lãi suất vay tăng và lãi suất cho vay giảm.
Mỗi hình thức lại có những ưu nhược điểm riêng, Morpho đã ra đời để kết hợp cả hai hình thức Peer-to-Peer và Peer-to-Pool và tận dụng ưu điểm của chúng. Chúng ta cùng tìm hiểu về mô hình hoạt động của Morpho nhé.
Mô hình kinh doanh
Morpho là gì?
Morpho là dự án lending/borrowing xây dựng dựa trên các giao thức cho vay có sẵn như Aave và Compound hoạt động như một trình tối ưu hóa nhóm cho vay, đồng thời kết hợp mô hình cho vay Peer-to-Peer. Morpho cung cấp cho người dùng quyền truy cập vào Aave và Compound thông qua giao diện người dùng của họ với cùng mức giá như trên AAVE và Compound. Việc kết hợp Peer-to-Peer và Peer-to-Pool giúp Morpho mang lại hiệu quả vốn cho mô hình Pool cho vay.
Nếu bạn là người đầu tiên cho vay trong Morpho mà không có người vay nào khớp lệnh, bạn sẽ kiếm được lãi suất của pool, giống như bạn sẽ kiếm được khi cung cấp vào pool cho vay. Nhưng điều kỳ diệu xảy ra khi một người vay được khớp lệnh với bạn. Morpho sẽ lấy thanh khoản của bạn từ pool, khớp lệnh bạn với một người vay, nơi cả hai đều hưởng lãi suất P2P. Nếu một trong hai bên rời đi, người cho vay/người vay vẫn còn trên Morpho sẽ được kết nối lại với pool cho vay.
Quy trình khớp lệnh hoạt động tương tự như order book trên chuỗi (on-chain). Người dùng được thêm vào hàng đợi khi họ cho vay hoặc vay trên Morpho. Khi họ ở hàng tiếp theo và có thanh khoản mới tham gia thị trường, họ sẽ được khớp lệnh.
Giao thức Morpho là một giao thức cho vay phi tập trung, không lưu ký được triển khai cho Máy ảo Ethereum. Giao thức có hai bước chính trong quá trình phát triển với hai phiên bản độc lập: Morpho Optimizers và Morpho Blue.
Morpho Optimizers
Morpho Optimizers là giao thức cho vay ngang hàng xây dựng trên Compound và Aave, cải thiện hiệu quả vốn bằng cách kết nối trực tiếp người cho vay và người đi vay. Điều này dẫn đến lãi suất tốt hơn cho cả người đi vay và người cho vay trong khi vẫn duy trì cùng các thông số thanh khoản và rủi ro của các giao thức cơ bản (AAVE & Compound).
Việc khớp lệnh P2P giữa tiền gửi và tiền vay tuân theo nguyên tắc “khớp lệnh với các khoản tiền lớn hơn trước”. Điều này có nghĩa là nền tảng ưu tiên khớp lệnh với các khoản tiền gửi và tiền vay lớn hơn trước các khoản tiền nhỏ hơn. Theo cách này, tỷ lệ tiêu thụ Gas trên mỗi đơn vị tiền sẽ thấp. Khi giá trị tiêu thụ Gas cần thiết để thực hiện khớp lệnh cao một cách không cân xứng, hệ thống sẽ không thực hiện khớp lệnh.
Cách giải quyết sự không khớp: Giả sử một người A muốn lấy lại số DAI đã cho vay trước đó, nhưng người vay B chưa trả lại tiền. Nếu không có người cho vay C nào khác thế chân A trên Morpho, Morpho sẽ sử dụng tài sản của B làm tài sản thế chấp để vay số tiền tương đương (lượng DAI + lãi suất) từ Aave, cho phép A rút tiền gửi thành công.
Như vậy bản chất hoạt động kinh doanh của Morpho là sử dụng Aave và Compound như một pool vốn đệm để cung cấp dịch vụ tối ưu hóa lãi suất cho người dùng cho vay và vay thông qua việc khớp lệnh.
Morpho Blue
Morpho Blue là một giao thức phi tập trung cho phép cho vay và vay tài sản tiền mã hoá có thế chấp quá mức (ERC20 & ERC4626 Token) trên Máy ảo Ethereum. Giao thức được triển khai dưới dạng hợp đồng thông minh bất biến, được thiết kế để đóng vai trò là lớp cơ sở không cần tin cậy (trustless) cho người cho vay, người đi vay và các ứng dụng.
So với Aave và Compound, Morpho Blue mở ra nhiều khả năng cho vay hơn cho người dùng, cho phép bất kỳ ai xây dựng thị trường lending dựa trên nó. Các khuôn mẫu có sẵn để người xây dựng lựa chọn bao gồm:
- Tuỳ chọn tài sản thế chấp,
- Tuỳ chọn tài sản cho vay,
- Tuỳ chọn tỷ lệ cho vay trên giá trị (LTV – Loan To Value) hoặc Khoản vay thanh lý trên giá trị (LLTV – Liquidation Loan To Value),
- Tuỳ chọn Mô hình lãi suất (IRM – Interest Rate Model)
- Tuỳ chọn oracle được sử dụng.
Các tính năng của Morpho Blue bao gồm:
Trustless (Không cần tin cậy)
- Morpho Blue được thiết kế để có thể nâng cấp. Trustless có nghĩa là không ai có thể thay đổi nó, phản ánh cam kết của nó đối với việc quản lý tối thiểu.
- Chỉ với 650 dòng mã Solidity, nó đơn giản và an toàn.
Hiệu quả
- Người dùng có thể chọn LTV (Loan To Value) cao hơn và lãi suất hợp lý hơn.
- Nền tảng không cần phải trả phí dịch vụ cho kiểm toán của bên thứ ba và quản lý rủi ro.
- Hợp đồng thông minh singleton dựa trên mã đơn giản (hợp đồng thông minh singleton đề cập đến giao thức sử dụng một hợp đồng thay vì kết hợp nhiều hợp đồng để thực hiện. Uniswap V4 cũng sử dụng hợp đồng singleton), giúp giảm đáng kể chi phí gas tới 70%.
Linh hoạt
- Cả xây dựng thị trường và quản lý rủi ro (oracle, tham số cho vay) đều không cần xin phép (permissionless). Nó không còn áp dụng một mô hình thống nhất nữa, tức là toàn bộ nền tảng tuân theo một bộ tiêu chuẩn do DAO thiết lập (các mô hình của Aave và Compound).
- Thân thiện với nhà phát triển: Giới thiệu nhiều mô hình hợp đồng thông minh hiện đại. Nó triển khai tương tác không GAS và các chức năng account abstraction trong quản lý tài khoản. Với các khoản vay flashloan miễn phí, nó cho phép bất kỳ ai truy cập tài sản trên tất cả các thị trường cùng một lúc chỉ bằng một lệnh call, miễn là chúng được hoàn trả trong cùng một giao dịch.
Đội ngũ dự án
Nhóm phát triển Morpho gồm những cá nhân có nền tảng kỹ thuật đã dành nhiều năm để nghiên cứu các chủ đề nâng cao trong lĩnh vực crypto, họ đã thành lập Morpho trong thời gian học đại học.
Dẫn đầu với tư cách là CEO, Paul Frambot mang đến chuyên môn về kỹ thuật blockchain của mình từ TelecomParis & Polytechnique.
Merlin Egalite bổ sung thêm kinh nghiệm sâu rộng về kỹ thuật phần mềm từ kinh nghiệm tại The Commons Stack, Kleros, Blockpulse và Paris Digital Lab.
Mathis Gontier Delaunay, trước đây từng là Phó chủ tịch tại Kryptosphere, hiện là người đứng đầu bộ phận nghiên cứu và Julien Thomas, với bằng thạc sĩ về Dữ liệu từ Polytechnique Montreal.
Định hướng phát triển
Đang cập nhật…
Đối thủ cạnh tranh
Morpho là giao thức lending mới nhưng phát triển rất nhanh nhờ xây dựng cộng sinh với hai ông lớn AAVE và Compound. Morpho Interest Rate Optimizer phần lớn kế thừa các thông tin xác thực an toàn của Aave và Compound, giúp người dùng an tâm hơn. Nhưng Morpho Blue là một sản phẩm hoàn toàn mới với mã riêng, vì vậy người dùng có thể sẽ thận trọng hơn.
Mô hình kinh doanh cho vay được Morpho Blue áp dụng về cơ bản giống với giải pháp hiện tại của Aave. Aave hoàn toàn có khả năng xây dựng một bộ chức năng tương tự như trình tối ưu hóa lãi suất của Morpho trên các giải pháp hiện có để đáp ứng nhu cầu của người dùng, nhằm cải thiện hiệu quả khớp lệnh vốn và có khả năng đẩy Morpho ra khỏi thị trường cho vay ngang hàng.
Thực tế đạt được
Morpho đã huy động được tổng cộng 69.35 triệu USD từ các nhà đầu tư như a16z, variant, Pantera, Coinbase… trong đó 19,35 triệu USD từ vòng Seed và 50 triệu USD vòng Strategic.
Theo dữ liệu thống kê trên Morpho (update 25/6/2024) tổng cung cho vay là 2,8 tỷ USD, trong đó Morpho Blue chiếm hơn 55%. Tỷ lệ sử dụng vốn gần 38%, tỷ lệ vay ngang hàng chiếm gần 15%.
Mua token Morpho ở đâu?
Tại thời điểm viết bài, token của dự án Morpho vẫn chưa giao dịch và chưa được niêm yết trên bất kỳ sàn giao dịch nào.
Cộng đồng
Kết luận
Morpho là dự án Lending/Borrowing phát triển nhanh chóng nhờ cộng sinh với nền tảng lending uy tín như AAVE và Compound. Dự án đã khẳng định được vị thế khi đã thu hút được hàng tỷ USD trong thị trường lending và đã huy động được 69 triệu USD để phát triển.
