Tổng quan

Kể từ sau Baby Alpha và đặc biệt khi phiên bản zkSync Era (zkSync 2.0) khởi chạy vào quý 1/2023, zkSync có quá trình phát triển ấn tượng về hoạt động người dùng và lượng tài sản trên chuỗi, dẫn đầu trong nhóm giải pháp zk.

Key Insights

• Trong tháng 7, hệ sinh thái Zksync Era đạt TVL ATH gần 800 triệu USD;
• Cũng trong tháng 7, hơn 50% lượng ETH (tương đương 150K ETH) được rút ra khỏi hệ sinh thái Zksync. Nguyên nhân được cho liên đới tới các hoạt động của Gate.io;
• EraLending, nền tảng lending lớn nhất trên Zksync Era, bị tấn công thiệt hại hơn 3,4 triệu USD;
• Lộ trình phát triển mới với nâng cấp Boojum, Matter Labs kì vọng nâng thông lượng và giảm yêu cầu phần cứng cho hệ thống tạo bằng chứng của Zksync Era.

Dòng tiền mới liên tục đổ vào hệ sinh thái

Từ khi khởi chạy mainnet alpha (zkSync Era) vào 21/03/2023, Zksync đã thu hút về cho L2 của mình gần 800 triệu USD chảy vào hệ sinh thái. So sánh với các dự án cơ sở hạ tầng mới nổi bật khởi chạy mainnet trong năm nay như Starknet (L2 trên Ethereum), Polygon zkEVM (ZK chain trên hệ sinh thái Polygon), Sui (L1 mới), ZkSync cho thấy sự vượt trội đáng kể về mọi mặt của hệ sinh thái.

Các tài sản được nạp ròng lên Zksync Era phổ biến như ETH chiếm 66% lượng tài sản của hệ sinh thái, tương tự stablecoins (USDC , USDT) chiếm 31,8% và các altcoin khác như BEL, MUTE, etc chiếm 2,2%. So sánh với các nền tảng L2 khác trong thị trường, ZkSync là L2 có tỉ lệ tài sản thanh khoản tốt (gồm stablecoin và ETH) cao, chỉ xếp sau dYdX. Với tỉ trọng tài sản như ETH và stablecoin cao, đây là các tài sản “xương sống” của bất kì hệ sinh thái L2 nào, cho thấy nhu cầu sử dụng thực sự của người dùng lên hệ sinh thái Zksync.

Tuy nhiên, từ đầu tháng 7, TVL trên hệ sinh thái Zksync có 1 số chuyển biến về khi, sau khi đạt ATH gần 800 triệu USD ngày 05/07 và bắt đầu giảm nhanh cho đến cuối tháng.

Quan sát các lớp tài sản tăng trưởng trong tháng 7, nhóm chiếm tỉ trọng lớn trên hệ sinh thái Zksync như ETH, USDC (80%+ TVL) cho thấy tăng trưởng âm, đặc biệt là ETH, với hơn 140K ETH được rút khỏi hệ sinh thái Zksync trở về L1 Ethereum.

Theo tìm hiểu từ GFI Research, trong giai đoạn từ 01/07 – 25/07, hơn 270K ETH (80% lượng ETH được rút) được chuyển vào địa chỉ Gate.io Deposit: 0x85FAa6C1F2450b9caEA300838981C2e6E120C35c. Nguyên nhân cho đợt di chuyển lớn này hiện chưa có các thông tin chính thức từ truyền thông hay đội ngũ phát triển Matter Labs. Đây có thể chỉ là hoạt động liên quan đến vận hành trong hệ thống của các sàn giao dịch, việc chuyển tài sản giữa các ví sàn là các hoạt động khá bình thường. Tuy nhiên vẫn cần thêm những thông tin liên quan để có cơ sở kết luận cho lượng ETH ở trên.

Một phần nguyên nhân cũng đến từ sự cạnh tranh của các dự án layer 2 khác vừa khởi chạy chính thức như Linea, Base đã thu hút người dùng và lượng tài sản với các cơ hội nhận airdrop/retroactive từ dự án.

Người dùng tăng trưởng mạnh mẽ

Đánh giá hoạt động xảy ra trên bridge giữa Ethereum và Zksync Era, tổng cộng có hơn 1,5 triệu người dùng trên Zksync. Lượng người dùng mới (new users) vẫn duy trì ở mức tích cực, trung bình hơn 10,000 ví mới tương tác với contract của bridge mỗi ngày. Trong khi đó, các ví cũ có lượng tương tác thấp hơn hẳn chỉ trung bình chỉ khoảng 2000 cũ tương tác mỗi ngày. Điều này cho thấy phần nào hành vi của người dùng trên Zksync lượng người dùng mới vẫn tăng trưởng ổn định và hiện vẫn đang giữ chân các người dùng cũ trên hệ sinh thái.

DeFi

Hệ sinh thái DeFi của Zksync Era đa dạng với hơn 70 dự án lớn nhỏ và phần lớn được phát triển native trên Zksync (thay vì mở rộng từ các chain khác), thống kê từ Defillama.

Bên cạnh đó, các dự án về Dex nắm giữ phần nhiều asset trên hệ sinh thái (80%+ TVL).

Dex

Hoạt động người dùng của các Dex trên Zksync cho thấy mức tăng trưởng tốt và đều đặn theo hàng tháng. Tháng 7 với volume giao dịch mỗi ngày vào khoảng 25 triệu USD đã tăng gấp 2,5 volume giao dịch của 3 tháng trước.

Các sản phẩm về Dex trên Zksync cũng rất đa dạng từ các mô hình AMM truyền thống như Mute.io đến các mô hình vetoken như Syncswap, Velocore, Vesync, Maverick, etc.

Các dự án nổi bật trong mảng này có thể kể đến như:

– SyncSwap: AMM native của Zksync, cũng là giao thức có TVL lớn nhất trên hệ với 71 triệu USD khóa ở thời điểm hiện tại.

– Mute.io: AMM native hỗ trợ limit order, bond và farming cho nhà đầu tư. Hiện TVL dự án đứng top #2 hệ sinh thái với 31 triệu USD.

– Maverick Protocol: Dự án thuộc ClAMM, cơ chế thanh khoản tương tự Uniswap V3 với màn ra mắt trên Binance launchpad mang được khá nhiều sự chú ý từ cộng đồng  trong thời gian qua.

Đọc thêm: Tổng quan dự án Maverick Protocol (MAV) – AMM thế hệ mới

Lending

Lending trên Zksync với 2 dự án nổi bật là Eralend và ReactorFusion.

ReactorFusion, một thị trường lending native trên nền tảng zkSync, được xây dựng dựa trên Compound Finance với bribe-reward tokenomics độc đáo.

Eralend (trước đây là Nexon Finance) là giao thức lending native đầu tiên trên Zksync cho phép người dùng cho vay và vay mượn tài sản tiền điện tử một cách hiệu quả hơn bất kỳ giải pháp hiện có trên thị trường. Eralend đã từng là top #1 về thị phần trong mảng lending, tuy nhiên với sự kiên hack gần đây trên nền tảng EraLend đã làm TVl của giao thức này giảm đáng kể từ 18,6 triệu USD xuống còn 2,6 triệu USD.

Đọc thêm: EraLend bị hack và 5 lưu ý quan trọng để phòng ngừa rủi ro khi dùng zk

Cập nhật mới – Nâng cấp Boojum

Boojum là tên gọi của thư viện mật mã được xây dựng trên nền tảng Rust, được sử dụng để triển khai phiên bản nâng cấp của mạch chứng minh ZK cho zkSync Era và ZK Stack.

Nâng cấp Boojum có 5 tính năng chính:

• Số học hóa theo kiểu PLONK: Giúp phát triển, audit, bảo trì và nâng cấp hệ thống dễ dàng hơn.
• Mô hình cam kết FRI: Giúp chứng minh nguồn gốc của các đa thức trong bằng chứng.
• Cải thiện quá trình “witness generation”.
• Mở rộng dễ dàng (ease of extension).
• Tập hợp đơn (single stack) sử dụng ngôn ngữ Rust tiêu chuẩn.

Với ra mắt của nâng cấp Boojum, Matter Labs – đội ngũ phát triển zkSync – tuyên bố sẽ tích hợp nâng cấp một cách mượt mà, không gây ra gián đoạn nào cho người dùng, giúp tăng thông lượng trên chuỗi cũng như giảm yêu cầu phần cứng khi tạo bằng chứng  trên mạng lưới.

Đọc thêm: Boojum – Bản nâng cấp mới của zkSync có gì hot?

Tổng kết

Zksync từ khi triển khai mainnet mạng lưới mình vẫn khẳng định được vị thế tiên phong của mình so với hầu hết các hệ sinh thái khác ra mắt cùng thời gian. Với lượng người dùng mới chuyển tiền thông qua Zksync bridge vẫn duy trì mức cao, nhiều dự án mới đã đang và sẽ phát triển trên ZKsync, các nâng cấp mới trên hệ thống và nhiều cơ hội upside khác của hệ sinh thái như retroactive hứa hẹn 1 tương lai phát triển cho Zksync nói chung, các dự án trên Zksync nói riêng. Tuy nhiên, cũng cần chú ý về chất lượng của các dự án trên kSync khi các vụ hack, rug pool ngày càng nhiều.