Tổng quan

Những ngày vừa qua không khó để bạn nhìn thấy hoặc nghe về từ khóa “BRC-20” ở trên các phương tiện mạng xã hội. Nhờ vào hiệu ứng trước đó của Bitcoin NFT Ordinals, BRC-20 liên tục tăng trưởng trong những ngày qua. Vậy thật sự BRC-20 là gì? Nó có phải là một phần để giúp Bitcoin trở nên tốt hơn?

Sau đây GFI sẽ gửi đến bạn tất cả thông tin mà bạn cần biết đến BRC-20 trong bài viết này.

BRC-20 là gì?

BRC-20 là viết tắt của từ Bitcoin Request for Comment 20, một loại tiêu chuẩn token được ra mắt trên mạng lưới của Bitcoin thông qua giao thức Ordinals. Tiêu chuẩn này sử dụng cơ chế Inscription của Ordinals dựa trên dữ liệu JSON để triển khai, mint và chuyển đổi token.

Nguồn gốc ra đời

Trước khi đến với sự ra đời và bùng nổ của BRC-20, chúng ta cần quay ngược thời gian về tháng 01/2023 với Bitcoin Ordinals được tạo bởi Casey Rodarmor. Đây là một hệ thống đánh số satoshi, cung cấp cho mỗi satoshi một số serial và theo dõi chúng qua các giao dịch. Đồng thời, nó cũng cho phép người dùng làm cho các satoshi trở nên độc nhất bằng cách gắn thêm dữ liệu phụ như hình ảnh, văn bản hay âm thanh,… Quá trình này được gọi là “Inscription” hay dễ hiểu hơn là “Khắc dữ liệu”. Bất kỳ loại tệp số nào có thể được thêm vào miễn là kích thước không quá 4MB. Và đây là khởi nguồn của trào lưu NFT Bitcoin bùng nổ vào đầu năm 2023 vừa qua.

*Lưu ý: 1 Bitcoin = 100,000,000 satoshi.

Trong khi đa số nghĩ rằng Ordinals chỉ có thể được sử dụng để thêm dữ liệu vào satoshi, một nhân vật đặc biệt đã tìm ra cách sử dụng giao thức này để tạo ra các token trên mạng lưới Bitcoin. Nhân vật này được biết đến với Twitter handle là @domodata đã tạo ra tiêu chuẩn token BRC-20 và đăng tải trên Twitter cá nhân của mình vào ngày 08/03/2023. 

Dưới đây là một ví dụ về cấu tạo của token BRC-20, cụ thể là ordi:

BRC-20
BRC-20
  • “p”: Token dựa trên tiêu chuẩn BRC-20.
  • “op”: Câu lệnh được gọi trong giao dịch đó như deploy, mint hay transfer.
  • “tick”: Tick là viết tắt của ticker, tên mã token ở đây là ordi.
  • “max”: Tổng cung của token, với ordi là 21,000,000 ordi.
  • “lim”: Giới hạn lượng token ordi được mint trong một giao dịch.
  • “amt”: Số lượng token thực hiện chức năng.

Các dự án BRC-20 hiện tại

Các token BRC-20. Nguồn: Brc-20.io
Các token BRC-20. Nguồn: Brc-20.io

Vào thời điểm thực hiện bài viết, đã có 14,307 dự án BRC-20 được triển khai với tổng vốn hóa gần 700 triệu USD. Đã có lúc con số không dừng lại ở 700 triệu USD mà đã vượt mốc hơn 1 tỷ USD vốn hóa. Sau hơn 2 tháng ra mắt, đây thực sự là một con số ấn tượng mà nhiều hệ sinh thái phải xây dựng rất lâu mới có thể đạt được. 

Người tạo ra tiêu chuẩn BRC đã tạo ra ordi – token BRC-20 đầu tiên vào ngay ngày hôm sau. Ordi có tổng cung là 21,000,000 token (tương đương với tổng cung của Bitcoin) và có thể được mint tối đa 1,000 token trên mỗi giao dịch. Bên cạnh đó, ordi cũng đang dẫn đầu về vốn hóa trong lĩnh vực này với 465 triệu USD. 

Hầu hết các token BRC-20 này chỉ là thử nghiệm và không có kế hoạch hay usecase gì từ đầu.Chúng được tạo ra xung quanh các bộ sưu tập NFT Bitcoin Ordinals nổi tiếng như Taproot Wizards hay Ordinal Punks, bên cạnh đó là các memecoin đang trending như Pepe, Meme, Piza.

Các công cụ hỗ trợ BRC-20

Hiện tại, người dùng có thể giao dịch token BRC-20 bằng 2 cách:

  • Unisat Wallet: Một ứng dụng ví hỗ trợ các token BRC-20. Ban đầu, để có thể mua bán, người dùng phải đạt được đủ 20 điểm OG, tuy nhiên, hiện tại Unisat đã bỏ yêu cầu này vì nó sẽ là rào cản lớn với người dùng khi mạng lưới nghẽn, fee tăng cao. 
  • Ordswap: Đây là một hình thức mua bán OTC thông qua Discord của dự án. Mình nghĩ việc này có khá nhiều rủi ro nên mọi người chỉ nên sử dụng Unisat Wallet thôi nhé.

Ngoài ra còn có 3 website để theo dõi các thông số liên quan đến tổng quan lĩnh vực BRC-20 như:

Các luồng ý kiến xung quanh

Miner

Sau những ngày tháng ảm đạm của thị trường kéo dài từ sau thảm họa Luna, các hoạt động on-chain giảm sút, cùng với đà giảm liên tục của Bitcoin, các miner là người chịu tổn thất rất lớn. Chúng ta đã chứng kiến rất nhiều các công ty đào Bitcoin lung lay mạnh sau khi ông lớn Core Scientific, một trong những công ty đào Bitcoin được niêm yết tại sàn giao dịch chứng khoán lớn nhất nước Mỹ đã nộp đơn xin phá sản vào cuối năm 2022. 

Tuy nhiên, với Bitcoin NFT và BRC-20, miner đang là những người được hưởng lợi nhiều nhất. Một miner với Twitter handle là @pourteaux chia sẻ tổng lượng phí thu được là 6.701 BTC còn lớn hơn cả phần trợ cấp mặc định cho mỗi block là 6.35 BTC. Người này còn nói thêm đây là lần đầu tiên chuyện này xảy ra lai kể từ năm 2017.

Người dùng

Với những người dùng tham gia vào tìm kiếm cơ hội trên mạng lưới Bitcoin sẽ chịu một khoản phí rất lớn có thể lên đến vài trăm $ và thời gian chờ rất lâu vì mạng lưới bi tắc nghẽn, đã có lúc hơn 400 nghìn giao dịch đang chờ trong mempool. Bạn có thể xem thêm tại mempool.space.

Anita Posch, một nhà giáo dục, tác giả xuất bản sách và là người sáng lập Bitcoin for Fairness đã bày tỏ sự thật vọng của mình, ông cho rằng “Liệu có ai có thể giải thích cho tôi làm thế nào để giới thiệu cho những người mới sử dụng Bitcoin mà không gặp phải những khoản phí cao như vậy không? Tôi không thể sử dụng giao dịch on-chain cũng như không thể mở các channels thanh toán. Điều này khiến tôi phải sử dụng phương pháp thanh toán custodial Lightning. Tất cả điều này đều bởi vì một số người muốn “phá vỡ bản chất của Bitcoin”.

Nhà phát triển Bitcoin Core

Theo WuBlockchain đưa tin, sau khi trend BRC-20 hình thành, mạng lưới Bitcoin liên tục gặp vấn đề. Các nhà phát triển Bitcoin đã thảo luận tại Linux Foundation, đặc biệt là Ali Sherief, ông đã đề xuất  về vấn đề loại bỏ các giao dịch Taproot không đạt chuẩn ra khỏi các node. Đã có 5 tổng cộng 5 nhà phát triển tham gia thảo luận, nhưng hầu hết mọi người đều thể hiện sự không đồng tình với ý tưởng của Ali.

Các sàn giao dịch tập trung (CEX)

Sàn giao dịch crypto lớn nhất thế giới hiện tại là Binance đã phải liên tục thông báo tạm ngừng rút Bitcoin (BTC) vì mạng lưới liên tục tắt nghẽn, phí gas tăng cao cũng như thời gian chờ đợi tăng lên đáng kể. 

Bên cạnh đó, đây lại là cơ hội của các sàn giao dịch khác. Hưởng ứng các trào lưu trên thị trường, các sàn CEX có tên tuổi trên thị trường như Gate.io, Huobi hay MEXC đồng loạt list các token BRC-20 như ordi, meme, pepe,…

Góc nhìn cá nhân với BRC-20

Bitcoin được tạo ra bởi Satoshi Nakamoto vối tầm nhìn về một hệ thống chuyển giao tài sản ngang hàng (Peer-to-Peer Electronic Cash System), nên suy về bản chất Bitcoin là một tài sản lưu trữ giá trị, nó không hỗ trợ smart contract, không được thiết kế để phục vụ cho việc tạo ra token, lưu trữ dữ liệu hay NFT. Và đây cũng là sự khác biệt rõ rệt của Bitcoin với Ethereum cùng các blockchain thế hệ mới sau này. 

Kể từ khi được sinh ra vào năm 2009, Bitcoin vẫn đang làm rất tốt vai trò và sứ mệnh của nó đến với người dùng. Việc hình thành trend BRC-20 trên mạng lưới Bitcoin với tràn đầy memecoin hình chú ếch, hình chiếc bánh piza,… để đánh đổi lại hệ quả là mạng lưới Bitcoin tắc nghẽn trầm trọng, việc chuyển tiền trên mạng lưới cũng vô cùng khó khăn, đắt đỏ và thời gian chờ lâu. Điều này đang đi ngược lại với sứ mệnh của chính nó, sứ mệnh đã đặt ra nền móng cho toàn bộ thị trường này phát triển đến ngày hôm nay, một hệ thống thanh toán ngang hàng.

Ngoài ra, phí giao dịch tăng cao thì chính mạng lưới Bitcoin cũng đang ngày càng nặng nề hơn. Các miner cần phải có cấu hình mạnh hơn nữa để tham gia bảo mật mạng lưới ⇒ Tăng rào cản tham gia bảo mật ⇒ Giảm tính phi tập trung của Bitcoin.

Về phân tích nền tảng là thế, còn nếu xét về góc nhìn đầu tư theo trend, theo dòng tiền, với mình hiện tại các token BRC-20 không mang cho mình bất kỳ usecase nào, chỉ đơn giản là họ cần narrative để kể, cần một ngách mới để bơm thổi. Cùng với đó là các thao tác trên mạng lưới Bitcoin không quá thân thiện và tốn rất nhiều phí. Cho nên mình nghĩ rằng nếu đơn giản là bạn tò mò và muốn trải nghiệm, hãy bỏ ra số vốn thấp nhất có thể, còn nếu vì mục đích đầu tư thì hãy tự DYOR trước khi ra quyết định xuống tiền.

Kết luận

Như đã nêu ra nhận định ở trên, mình nghĩ BRC-20 sẽ khó đi lâu dài hay phát triển lên thành một lĩnh vực gắn liền với Bitcoin nếu chỉ dừng lại ở việc liên tục tạo ra memecoin, không mang lại giá trị nền tảng hay thực tế hơn là đi ngược lại với tầm nhìn của Satoshi Nakamoto. Tuy nhiên, nếu có bất kỳ cập nhật hay sự phát triển mới, đúng đắn hơn mình sẽ cập nhật đến với mọi người.