Tổng quan

Thị trường Crypto ngày càng phát triển mạnh mẽ, số lượng dự án ngày càng tăng. Đi song hành với sự phát triển đó là lỗ hổng về bảo mật. Kể từ đầu năm 2021 đến thời điểm hiện tại đã có hơn 116 dự án bị tấn công và số tiền thiệt hại lên tới con số hơn 7 tỷ đô.

Thông qua số liệu thống kê về sự thiệt hại về tài sản cho chúng ta thấy tầm quan trọng của Audit trong việc giúp các dự án hạn chế được các cuộc tấn công. Hãy cùng GFS Blockchain tìm hiểu về chức năng, tầm quan trọng và tiềm năng phát triển của Audit qua bài viết dưới đây nhé.

*** Bài viết này thuộc chuỗi Series Audit Workspace của GFS Blockchain nhằm nghiên cứu từ căn bản tới nâng cao cũng như tốc độ phát triển hiện tại về lĩnh vực Audit – Một mảnh ghép không thể thiếu của bất kỳ hệ sinh thái nào. Tổng hợp các bài viết của Audit Workspace –> Xem tại đây

Audit là gì?

Audit là công việc kiểm tra các lỗ hổng bảo mật của dự án, kiểm tra các đoạn mã (code) trong sản phẩm, để đảm bảo sản phẩm khi được sử dụng sẽ tránh được các rủi ro về lỗi code, hacker… giúp dự án, sản phẩm bảo đảm an toàn cho tài sản cũng như uy tín.

Audit hợp đồng thông minh là một cuộc kiểm tra và phân tích có phương pháp rộng rãi về mã của hợp đồng thông minh được sử dụng để tương tác với tiền điện tử hoặc blockchain. Quá trình này được thực hiện để phát hiện ra các lỗi, sự cố và lỗ hổng bảo mật trong mã để đề xuất các cải tiến và cách khắc phục chúng. Kiểm tra hợp đồng thông minh là cần thiết, vì hầu hết các hợp đồng đều liên quan đến tài sản tài chính và / hoặc các mặt hàng có giá trị.

Việc kiểm tra như vậy rất phức tạp, vì các hợp đồng thông minh thường tương tác với nhau và bất kỳ tích hợp nào với hệ thống của bên thứ ba cũng có thể dẫn đến việc làm cho hệ thống dễ bị tấn công. Do đó, việc kiểm tra thường được mở rộng sang các hợp đồng thông minh khác có liên quan đến bất kỳ tương tác nào và thậm chí cả những hợp đồng mà nó tương tác đang tương tác. Việc kiểm tra như vậy thường bao gồm cả kiểm tra đang chạy và phân tích mã thủ công.

Chức năng chính của audit

Cũng giống như ở thị trường truyền thống

• Audit giúp xác minh tính chung thực thông qua các đoạn mã code trong sản phẩm.
• Audit giúp đánh giá kiêm tra lỗ hổng trong bảo mật smatcontract, tư vấn và đưa ra các giải pháp khắc phục giúp dự án.

Tầm quan trọng của audit

• Kiểm toán ở thị trường cryto
• Với sự bùng nổ và phát triển mạnh mẽ của các dự án gần đây ta có thể thấy ngoài những dự án tốt team làm ăn thật thì còn rất nhiều dự án lừa đảo scam…
• Audit hoạt động dưới vai trò là người bảo vệ giá trị cho dự án, bảo vệ người tiêu dùng.
• Với một dự án được audit thì sản phẩm của họ sẽ được đầu tư trau chuốt hơn, giảm thiểu rủi ro về sự cố lỗi, hack.. xảy ra trong qua trình sử dụng và audit cũng là một tiêu trí tăng thêm mức độ àn toàn và uy tín của dự án.
• Các hợp đồng thông minh thường quản lý số lượng tiền khổng lồ và một lỗi hoặc lỗ hổng bảo mật có thể dẫn đến tổn thất lớn. Chính xác hơn, người dùng và các bên liên quan của ứng dụng phi tập trung được đề cập có thể mất tất cả các tài sản là một phần của hệ sinh thái.

Tiềm năng phát triển của Audit

• Các Blockchain cạnh tranh với nhau từ người dùng, dòng tiền, đến cả các dự án, nhà phát triển nào cũng muốn xây dựng một dự án tốt, chất lượng và mở rộng hệ sinh thái của dự án. Khi mà mạng lưới Ethereum trở nên quá tải thì nó đem cơ hội đến với những Blockchain khác, cuộc chiến giữa các Blockchain đã trở nên rất khốc liệt hơn.
• Thị trường Audit cũng vậy với quy mô các dự án và vốn hóa còn rất nhỏ tổng vốn hóa ở mảng này mới đạt 516 triệu đô chiếm tỷ trọng rất nhỏ (khoảng 0.019% ) so với tổng vốn hóa của cả thị trường là gần 2,670 tỷ đô nên tiềm tăng cũng như cơ hội để các dự án phát triển về thị trường audit là rất lớn với các ưu điểm sau:
• Thi trường Defi đang bùng nổ và sẽ là xu hướng trong tương lai -> cần Audit để bảo vệ dự án tránh khỏi các lỗi hack, scam…
• Còn rất ít các dự án tham gia do đòi hỏi phải có đội ngũ, có tiềm lực mạnh về nhân sự, công nghệ lẫn tài chính…thị phần của nó chiếm rất nhỏ trong hệ sinh thái => Audit còn ít đối thủ nên nó sẽ được các nhà đầu tư quan tâm rót vốn.
• Thường thì chi phí Audit cho một dự án rất tốn kém thường dao động từ 7000 đô trở lên -> đem lại nguồn thu cho các dự án

Tóm lại: trong vài năm tới với xu thế phát triển mở rộng của các hệ sinh thái thì mảng Audit cũng sẽ phát triển theo về quy mô cũng như vốn hóa thị trường.

Tổng Total Value Locked (Tổng giá trị theo đã khoá) của các dự án theo Defillama

Một quy trình Audit cơ bản

Thống nhất mục tiêu và điều khoản Audit

• Bao gồm đặc điểm kỹ thuật và tài liệu liên quan khác giải thích kiến trúc, lựa chọn thiết kế và quy trình xây dựng của dự án. Theo quy ước, tài liệu này được bao gồm trong tệp README của dự án. Nếu không có các đặc điểm kỹ thuật trên, các nhóm đánh giá không có cách nào để biết mã sẽ hoạt động như thế nào và không thể biết liệu mã có hoạt động như dự định hay không. Do đó, bước đầu tiên của một cuộc Audit tốt là đảm bảo dự án có đầy đủ đặc điểm kỹ thuật, sẽ đóng vai trò tối quan trong cho quá trình Audit.
• Auditor thường sẽ hỏi khi nào sẽ xảy ra tình trạng “code freeze”, nghĩa là mã đã được hoàn thiện. Ở bước này, mã sẽ ở giai đoạn dự thảo cuối cùng: các nhà phát triển đã xem xét mọi thứ, đảm bảo rằng nỗ lực tốt nhất đã được thực hiện để sửa bất kỳ mã bất thường hoặc không mong muốn nào. Một băm cam kết cuối cùng được bao gồm trong đặc điểm kỹ thuật được cung cấp cho nhóm đánh giá để đảm bảo rằng cả nhóm dự án và nhóm đánh giá đều đồng ý về mã được đánh giá và rằng bất kỳ thay đổi nào được thực hiện đối với dự án đều không nằm trong phạm vi đánh giá.

Chạy thử nghiệm

• Kiểm tra là cách đơn giản nhất, dễ nhất để phát hiện lỗi. Những phạm vi này bao gồm từ các bài kiểm tra đơn vị nhắm mục tiêu các chức năng riêng lẻ đến các bài kiểm tra tích hợp giải quyết các đoạn mã lớn hơn. Phạm vi kiểm tra cao làm giảm số lượng lỗi có thể phát hiện dễ dàng trong quá trình kiểm tra. Ngoài ra, các bài kiểm tra giúp đảm bảo rằng tất cả các nhà phát triển trong một nhóm đã đồng ý về hiệu suất và chức năng dự kiến ​​của dự án, tránh nhầm lẫn trong quá trình đánh giá. Chúng cũng đóng vai trò là tài liệu không chính thức cho Auditor, hay nói một cách khác là để cung cấp cho Auditor cái nhìn sâu sắc về chức năng dự kiến ​​của dự án.
• Bước đơn giản nhất của kiểm tra là chạy thử nghiệm. Nếu tất cả các bài kiểm tra đều vượt qua, thì ít có khả năng xảy ra các vấn đề quan trọng. Nếu các thử nghiệm không thành công, đã có điều gì đã xảy ra và hỏi các nhà phát triển dự án có biết về các thử nghiệm thất bại trước khi kiểm tra hay không. Nếu một số lượng lớn các thử nghiệm không thành công, có thể cần phải tạm dừng đánh giá trước khi tiếp tục trong trường hợp nhóm dự án cần làm lại các phần lớn hoặc quan trọng của cơ sở mã nguồn.

Phân tích, kiểm tra và phát hiện lỗi tự động

• Khi nhu cầu về mã an toàn hơn ngày càng tăng, thì sự phát triển của phần mềm phát hiện lỗi tự động cũng vậy. Các công cụ thực thi tượng trưng đã được phát triển dựa trên nghiên cứu về các lỗ hổng phổ biến được phát hiện trong các hợp đồng thông minh Solidity. Các công cụ này phân tích chương trình để xác định đầu vào nào khiến từng phần của chương trình thực thi. Phần mềm này đơn giản hóa quy trình Audit bằng cách giúp xác định các bẫy lỗi phổ biến trong mã dễ dàng hơn nhiều, giảm thời gian quay vòng kiểm tra và hạn chế Auditors tập trung vào các lỗ hổng phức tạp và mới lạ.

Phân tích thủ công

• Các công cụ tự động có thể giúp dễ dàng xác định các lỗ hổng phổ biến nhưng có thể không hiểu ý định của nhà phát triển. Thông thường, phần mềm dường như không chứa lỗ hổng bảo mật nhưng khác với chức năng dự kiến. Do đó, việc kiểm tra thủ công là cần thiết để tăng cường phát hiện các lỗ hổng tiềm ẩn.
• Một Auditor có kinh nghiệm sẽ xem xét các thông số kỹ thuật, sau đó xác nhận rằng dự án hoạt động như mong đợi hoặc xác định các sai lệch, đưa ra các khuyến nghị cho nhóm dự án.

Tạo báo cáo

• Sau khi kiểm tra thông qua các thử nghiệm, phân tích tự động và phân tích thủ công, nhóm Audit phải lập báo cáo cho nhóm dự án, lý tưởng nhất là kèm theo thời gian để hai nhóm thảo luận và hành động dựa trên các phát hiện của báo cáo. Bước cuối cùng này là bước cần thiết nhất để nhìn thấu công việc của Audit vào dự án cuối cùng. Nhóm dự án nên hiểu đầy đủ các vấn đề và lỗ hổng được phát hiện trong dự án hiện tại, cùng với các bản vá được khuyến nghị của nhóm Audit, sau đó tích hợp các khuyến nghị đó vào dự án. Nếu thời gian cho phép, một cuộc trò chuyện hoặc kiểm tra tiếp theo là phương pháp hay nhất để đảm bảo không còn lỗ hổng nào có thể tồn tại trong dự án.

Lưu ý: Không có hướng dẫn từng bước hoàn hảo để kiểm tra hợp đồng thông minh. Các tiêu chuẩn vẫn đang được phát triển và các nhóm khác nhau tuân theo các mô hình thiết kế khác nhau. Cuối cùng, nhiều quyết định quan trọng được phó mặc cho sự xét đoán của nhóm đánh giá và nhóm dự án có thể không đồng ý với các khuyến nghị vì những lý do chủ quan, văn hóa hoặc các lý do khác. Mặc dù không bên nào nhất thiết phải đúng hơn bên kia, nhưng cần có thời gian để đảm bảo mọi người đều ở trên cùng một trang về trạng thái của dự án. Miễn là tất cả thông tin được đưa ra để thảo luận cởi mở, khả năng thất bại sẽ giảm đi rất nhiều. Với tất cả những điều này, giao tiếp và giám sát rõ ràng là rất quan trọng đối với sự thành công của kiểm toán hợp đồng thông minh.

Kết luận

Audit (Kiểm toán) có thể giúp phát hiện và có thể sửa chữa các lỗ hổng thông minh trong mã và kiểm tra độ tin cậy của các tương tác của hợp đồng thông minh. Bất kỳ 1 dự án nào đã được Audit sẽ được nâng cao sự tin tưởng của các nhà đầu tư.

Một hệ sinh thái muốn tồn tại phát triển một cách bền vững và minh bạch cũng như để thu hút các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức tham gia vào hệ sinh thái thì cơ sở hạ tầng phải đa dạng và phong phú, trong đó mảng audit là một mảng rất quan trọng của hệ sinh thái.

*** Hãy cùng theo dõi sự phát triển của lĩnh vực Audit trong thị trường Crypto qua các bài viết cập nhật sau này cùng GFS Blockchain thông qua chuyên đề Audit Workspace -> Xem tại đây

Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp các bạn có cái nhìn tổng quan về mảng Audit trong thị trường Crypto. GFS Blockchain sẽ liên tục cập nhật thông tin mới về thị trường, mọi người hãy theo dõi thường xuyên chuyên mục thông tin dự án tại website và đừng quên tham gia vào nhóm cộng đồng của GFS để cùng thảo luận, trao đổi kiến thức và kinh nghiệm với các  thành viên khác nhé.